100.000 euro biltzeko finantzaketa kolektiboko kanpaina jarri du martxan Bilboko Guggenheim museoak. Jeff Koonsen Puppy eskultura ezagunaren konponketa lanetarako behar dute dirua. Harrabotsa sortu du kanpainak sare sozialetan, museoko garbitzaileen grebarekin eta Urdaibaiko hedapenaren proiektuarekin batera hartuta jokaldiak ez baitirudi hain borobila. Diru-kopurua udazkenerako biltzea espero du Juan Ignacio Vidarte museoaren zuzendariak.
12,4 metroko txakurkumea irudikatzen du Koonsen eskulturak goitik behera estaltzen duten lorez jantzia. 1992an Alemaniako Arolson hirian egin zen erakusketa baterako prestatu zuen eskultura artista estatubatuarrak. 1995ean Sydneyko portuan jarri zuten, eta 1997an erosi zuen Solomon R Guggenheim fundazioak, Bilboko museo berriaren atarian jartzeko, inaugurazioko erakusketaren barruan. New Yorkeko Rockefeller Center plazan egon zen tarte batez, eta Bilboko Guggenheimeko bildumaren parte da bertara itzuli zenetik. Azken hamarkadetan bertan iraun du, eguratsaren menera, eta eskulturaren egiturak eraberritze lanak behar ditu.
Ikusgarria da kanpotik, 38.000 lorek osatzen dute Puppyren ilaje koloretsua. Lana ere bada mantentzea: urtean birritan aldatzen dituzte loreak. Altzairuzko egitura batek heltzen dio loreek behar duten ongarriari: 25 tona inguru. Denborarekin, baina, eskulturak bizirik irauteko dituen mekanismoak zahartzen ari dira, ureztatze sistemak ihesak ditu, eta altzairuzko egiturako zati batzuk ere aldatu behar dira.
Koonsek azaltzen duenez, Europako eliza eta katedral Barrokoetako polaritateen arteko oreka nahi zuen ekarri obra batera. Horietan simetrikoa dena asimetrikoa denarekin elkartzen da, betierekoa modu efimeroan agertzen da, eta loreak, landareak eta animaliak egurrezko tailuetan. Puppy, beraz, kontrolari eta kontrola uzteari buruzko lana da bere aburuz: “Gure bizitzako momentu batzuetan kontrola oso garrantzitsua da, baina beste batzuetan kontrolak ez du lekurik”. Kontrol falta hori, bizitzaren indarrek gidatutakoa, erakusten du eskulturako loreen hazkuntza deskontrolatuak. Organikoa da Puppy, baina “bizitzaren energiaren” eta objektuak sortzeko dugun modu abstraktuaren arteko kontrastea biltzen du. Oinarrian, hala ere, ideia bikoitz bat dago. Batetik, lorezaintzaren historiari omenaldi bat, eta bestetik, jendearentzat funtzio espirituala izan dezakeen obra bat sortzea: jendea inguruan elkar dezakeena, transzendentziari buruzko elkarrizketan.
Hori da egoera eta obraren inguruko azalpena. Guggenheimen zuzendaritzak erabaki du herritarrei eta bisitariei eskatzea eskulturaren eraberritzerako behar den dirua. Museoak dagoeneko finantzaketa publiko esanguratsua eduki arren eta Espainiako Estatuko museoen artean sarrera garestiena duen arren, finantzaketa kolektiboa hautatu dute Puppy biziberritzeko lanak ordaintzeko. Nolabaiteko mezenasgoa da eskaintzen dutena: ordaintzen duenak obraren zati bat babesten du.
Argi utzi dute, hala ere, jasotzen duten dirua ez bada ezarritako helburura heltzen museoak jarriko duela falta den zatia, eta pentsatzekoa da jendeari dirua eskatzeak aurrekontuaren zati bat aurreztuko badu ere bere gain har dezakeela museoak eraberritzearen kostu osoa. Obraren zentzu orokorrarekin bat egiten du jokaldiak, baina ertz batzuk ere erakusten ditu.
Museoari, Puppyri bezala, loreak maiz aldatzen dizkioten arren eta publikoari kanpoalde erakargarria erakusten badiote ere, barrualdea funtzionarazten duena ez dago hain egoera onean. Horrela salatzen zuen orain dela bi egun Ane Zelaia Arieta-Araunabeñak, ELAko Bizkaiko zerbitzuetako arduradunak, Berrian:
“Kontua da museo bat ez dela altzairu eta titaniozko egitura huts bat, proiektu megalomanoetan edota dohaintza kanpainetan oinarritzen dena. Museoa bizirik mantentzen dutenak langileak dira. Ordea, Bilboko Guggenheimeko zuzendaritzak, Eusko Jaurlaritzak, Bilboko Udalak eta Bizkaiko Aldundiak —horiek dira erakundearen patronatukideak, Lehendakaria patronatuaren buru dela eta Diputatu Nagusia exekutiboarena— urteak daramatzate langileei tratu eskasa ematen, batez ere azpikontratazioaren bidez. Eta, orain, jakina, Puppyren antzera, kolokan da oinarria.”
Azken hilabeteetan behin baino gehiagotan agertu da museoaren izena berrietan, eta ez bertako erakusketen harira. Izan ere, Guggenheim Museoa Urdaibaiko bi kokalekutara zabaltzeko proiektuak berriz ere harrotu ditu hautsak. Unai Rementeria Bizkaiko Diputatu Nagusiak hedapena Europako dirulaguntzak jaso ala ez egingo dela adierazi du, argi utziz zein den instituzio publikoen lehentasuna.
Bitartean, Bilboko Museoko garbitzaileak greban daude ekainaren 8tik lan baldintza duinak bermatu eta soldata arrakala gainditzeko. Emakumeak dira gehienak, azpikontratatuak, museoan bi hamarkadaz lan egin arren, eta hitzarmena zaharkituta geratu da. Arieta-Araunabeñak salatu duenez, zuzendaritzak ez du irtenbiderik eskaini, eta soldata arrakala bera ere ukatu du.
Sare sozialetan harrabotsa sortu du Puppyren eraberritzea ordaintzeko finantzaketa-kolektibo kanpaina martxan jarri izanak: jendeak ez du begi onez ikusi, adarjotzea iritzi dio. Gutxika, ordea, ari da dirua sartzen. 16.000 euro inguru markatzen du orain. Asko falta da, hala ere, jarri duten helbururako, asko dirutan eta ez hainbeste denboran, museoko zuzendariak, Juan Ignacio Vidartek, lanak udazkenean hastea espero baitu, eta ordura arte egongo da zabalik kanpaina. Bitartean, jendea ari da eskulturaren bueltan elkarrizketan, lan-baldintzen inguruan, muesoaren finantzaketaren inguruan eta instituzioen politika kulturalen inguruan.
Urtearen amaieran utziko du ardura postua. Zuzendaritza berritzeko prozesua jarriko dute martxan. Vidartek 32 urte pasatu ditu Bilboko Guggenheim museoko zuzendaritzari lotuta.
Garai bakoitzak bere tenpluak ditu, botereak unean-unean jendeak zer gurtu behar duen erabaki duenaren araberakoak. Normalean, pertsonaren neurriak soberan gainditzen dituztenak, gora begiratzera garamatzatenak. Katedralak jainkoa bazen, ministerio neoklasikoak botere laikoagoak... [+]
Bederatzi hilabete greban pasatu ostean, akordioa itxi dute Ferrovial azpikontratarekin: soldata gordina 23.500 eurotik gorakoa izango dute eta lanaldi partzialak lanaldi oso izango dira.
Mugimendua deskonposatzen bide-urratzailea izan zen Eadweard Muybridge argazkilari eta ikertzaile britaniarra. Argazki segiden bitartez lasterketa-zaldien mugimendua era zehatzean jaso ahal izan zuen lehenengoz, eta 1887. urtean Animal Locomotion liburua argitaratu zuen,... [+]
Ekainaren 1etik daude greban, besteak beste, soldata arrakalaren aurka. Emakumeak dira denak, eta salatu dute 900 euro baino gutxiagoko soldata eta "lan-karga jasanezina" dituztela.
Bilboko Guggenheim museoarekin duen harremanean sakonduz errealitate areagotuan ikusi beharreko hiru artelan garatu ditu Jenny Holzer artista estatubatuarrak. Hitzen eta hitzak transmititzeko moduen inguruan eraiki du bere ibilbidea Holzerrek, hausnartzeko bideak iradokiz... [+]
1909an argitaratu zuen Filippo Tommaso Marinetti artista italiarrak Manifestu Futurista. Testu hartan “arriskuarekiko maitasuna, energiaren eta ausarkeriaren ohitura [...] Ausardia, adorea eta errebolta gure poesiaren funtsezko elementuak” zirela aldarrikatu zuen... [+]
Edorta Unamuno (Ermua, 1970) Urdaibai Bird Center behaketa zentroko biologoa da. Urdaibaiko bisofera erreserba zaindu ahal izateko arriskuez, eta etorkizunean egin nahi dituzten proiektuek ekar ditzaketen eraginez hitz egin du CTXT hedabidearekin.
2008an aurkeztu zutenetik behin eta berriz abiarazi eta gelditu dute Bilboko Guggenheim museoak Urdaibai inguruan bigarren adar bat zabaltzeko asmoa. Azken astean, ordea, berriz ere jarri dute mahai gainean proiektua, Europako Next Generation funtsen harira. Gernikan eta... [+]
Bilboko Guggenheim museoak zortzi erakusketa proiektatuko ditu aurten. Horietatik lau izango dira osotara emakumeen lanez osatutakoak, eta beste bi erakusketetan emakumen lanak ere izango dira ikusgai, gizonenekin batera.
Ez da ohikoena Guggenheim bezalako museo batean bi emakumezko artistaren bakarkako erakusketak aldi berean ikusteko aukera izatea. Beraz, aitzakia hau baliatuta, museora sartzeko bidesaria ordaintzeak merezi duela esango dugu. Lee Krasner margolariaren atzera-begirakoan... [+]
2016an greba egin zuen eta ondoren kaleratua izan zen langile bati 6.251 euroko kalteordaina ematera eta hura berriz ere kontratatzera zigortu dute Guggenheim Bilbao Fundazioa, grebarako eskubidea urratu duelako.