Guatemalako 18 militar ohi atxilotu dituzte 80ko hamarkadan 558 indigena hiltzeagatik
“Latinoamerikako indarreko desagertze kasu handiena da” Fiskal Nagusiaren esanetan. Nazio Batuen datuen arabera 36 urte iraun zuen gatazkan 245.000 pertsona hil zituzten, haietako %97 militarrek eta paramilitarrek.
Efrain Rios Montt Guatemalako diktadore ohiaren aurkako epaiketari berriro ekin baino aste bete lehenago egin dituzte atxiloketok –genozidioagatik dago akusatua Rios Montt–. Segurtasun indarrek 18 militar ohiak 80ko hamarkadan indarreko desagertze eta gizadiaren aurkako krimenak egitea egotzita atxilotu dituzte. Fiskaltzak azaldu duenez, Guatemalako gerra zibilean gertatutako indigenen aurkako gutxienez 88 masakretan parte hartu zuten militar ohiek.
Ikerketaren zati bat 2012 eta 2015 artean Alta Verapazko kanpamentu militarrean egindako indusketetan aurkitutako 558 ume, heldu eta adinduren hezurduretan oinarritzen da. Horietatik 97 DNA bitartez identifikatu dituzte. Gorpuzki gehienetan ondorengo markak aurkitu dituzte: kateatuta eta ahoa estalita izatearen markak, matxetez eragindako zauriak eta bizkarretik botatako tiroak.
Atxilotuen artean Bendicto Lucas Garcia dago, Armadako Estatu Nagusiko burua izandakoa bere anaia Fernando Romeo Lucas jeneralaren agintaldian. 1978tik 1982ra izan zen presidente Romeo Lucas –Efrain Rios Montt agintean jarri zuen militar gazteen estatu kolpera arte–, eta bere agintaldia Guatemalako ilunenetakotzat jo da.
Kasu beragatik fiskaltzak muturreko eskuineko FCN-Nacion alderdiko diputatu eta militar ohi Edgar Ovalleren immunitatea erretiratzea eskatu du. Alderdi horretako Jimmy Moralesek hartuko du Guatemalako presidente kargua astebete barru.
Militarrak heriotza eta desagertzeen arduradun nagusiak
Biktimen familiek txalotu egin dituzte atxiloketak. Ana Lucrecia Molinak, 1981ean desagertutako Marco Antonio Molina nerabearen arreba, 34 urte eta hiru hilabeteren ostean, “hunkituta” sentitzen dela adierazi du. 14 urte zituela desagerrarazi zuen Guatemalako armadako G2 unitateak Marcos Molina.
Historia Argitzeko Komisioak kaleratutako Guatemala: Memoria del silencio txostenaren arabera, 1960tik 1996ra iraun zuen gatazka armatuko heriotza eta desagertze gehienak matxinatuen aurkako armadaren estrategien ondorio izan ziren.
Maia herriarentzat kontzeptu garrantzitsua da Utz K’aslemal delakoa: “osotasunean bizitzea” izan liteke horren itzulpen bat. Kosmobisio horretatik mintzo da Milvian Aspuac ehule eta buruzagia. Urrian Euskal Herrian izan zen, eta bere komunitateko emakumeek egin... [+]
2023an ezagutu genuen Solway Investment Group multinazional suitzar-errusiarraren boterea noraino iristen den. Guatemalan duen Fenix meategiaren gehiegikeriak agerian uzten zituen ikerketa baten berri eman zigun Prensa Comunitariako kazetari batek, eta elkarrizketa hori [+]
Inbestidura ekitaldia hamabi orduz atzeratu da, Kongresuak ohiko lege-prozedura batzuk atzeratu dituelako eta Bernardo Arevalo agintera ez iristeko azken momentuko saiakera batzuk egon direlako. Arevalok “autoritarismoaren” aurkako mezua helarazi du.
Melvin Picón (Coban, Guatemala, 1979) maia q'eqchi' komunitatekoa da, eta Guatemala iparraldeko Alta Verapaz departamendutik etorri da Euskal Herrira, Mugarik Gabe gobernuz kanpoko erakundearekin elkarlanean. Jatorrizko herrien defentsarako hamaika elkarte eta... [+]
Guatemalako fiskaltzaren helburua da hauteskundeak irabazi zituen Bernardo Arevaloren kargua hartzea eragoztea. Arevalok “ustelkeria amaitzea" hitzeman zuen.
Cristina Chiquín Rodríguez argazkien bidez komunikatzen da: zer da emakume guatemaldarra izatea? Horren bilaketan datza Bilboko Bira kulturgunean aurkeztu duen erakusketak, La búsqueda (Bilaketa), izen bereko liburuaren lagin bat. Lagun Artean GKEaren bidez... [+]
Bernardo Arevaloren alderdiak hauteskundeak irabazi ondoren Hauteskunde Auzitegi Gorenak behin-behinean legez kanpo utzi du, 2017an ustez sinadura faltsuak biltzeagatik.
Bernardo Arévalo de Leónen alderdiak botoen %58 lortu du, eta Sandra Torres eskuindarra gainditu du. Jazarpen politikoaren gainetik lortu dute irabaztea progresistek.
Mendebaldeko multinazional batek “hirugarren mundutzat” hartzen duen lurralde bateko aberastasun naturalak ustiatzen ditu masiboki. Enpresarentzat dirutza, han bizi direnentzat kutsadura eta askotariko arazoak. Zenbat aldiz entzun dugu istorio hau? Oraingoan ordea,... [+]
Solway Investment Group batez ere nikela esplotatzen duen eta Suitzan egoitza duen meatzaritza multinazional pribatua da, munduko garrantzitsuenetakoa sektorean. Webgunean adierazten duenez, Guatemalan, Ukrainan, Mazedonian eta Indonesian ditu proiektuak, eta 2021ean 1.450... [+]
35 urteko ibilbidea duen Mugarik Gabe gobernuz kanpoko erakundearen eskutik etorri zen Guatemalako Prensa Comunitariako kazetari Paolina Albani Euskal Herrira. ARGIAk egin zion elkarrizketa ezabatzeko eta 15.000 euro ordaintzeko eskatu dio ARGIAri Solway multinazionalak... [+]
Ustelkeria kasuak argira ekarri izanagatik ezaguna da José Rubén Zamora. Siglo Veintiuno, El Periodico eta Nuestro Diario komunikabideen sortzailea da. Iazko uztailean sartu zuten preso, Alejandro Giammattei presidenteari loturiko ustelkeria kasu bat plazaratu eta... [+]
Guatemalarra da Paolina Albani. 33 urte ditu, eta 2021etik Prensa Comunitaria hedabide digitalean kolaboratzen du. Buru-belarri dabil nazioarteko Mining Secrets azterlanarekin: 8 milioi dokumentuko filtrazio bati esker, herrialdeko lakurik handiena kutsatu zuen meatzaritza... [+]
Martxoaren 8an legearen alde bozkatu zuten, baina presio sozialaren ondorioz martxoaren 15ean artxibatzea erabaki dute. Abortatzeagatik kartzela zigorrak handitu eta eskoletan sexu-aniztasuna irakastea debekatu nahi zuten.