Guakamole saltsa AEB eta Mexiko artean
Pasa den igandean ospatu zuten estatubatuarrek beren kirol ekitaldi nagusietakoa, Super Bowla. Donald Trumpek gidatzen duen AEBtako gobernu berria Mexikorekiko mesfidantza zabaltzen ari den bitartean, futbol amerikarreko partidan zehar gehien jandako gutizietako bat guakamole mexikarra izan zen. Gutxik jakingo dute, ordea, azken egunotan Mexikoko Jalisco estatutik bost kamioietan zeramatzaten ehun tona ahuakate geldiarazi zituztela AEBetako mugan.
Mexikok milioi eta erdi tona inguru ahuakate ekoizten ditu urtean, eta 2016an, herrialdeko ahuakate ekoizpenaren %62 AEBetara esportatu zuten. Ahuakate ekoizle mexikarrek, antzina nagusi ziren Kaliforniako ekoizleek baino 16 aldiz gehiago saldu zuten AEBetan. Ahuakateak gidatu du barazki eta fruta mexikarren salmentaren hazkundea iparraldeko herrialdean; hogei urtean 3.000 miloi dolarretatik 20.000 milioira igaro da.
1994an sartu zen indarrean AEBak eta Mexikoren arteko merkataritza askeko ituna. Baina zizare arriskutsuak zirela eta, 1997ra arte debekatua zegoen ahuakatea inportatzea AEBetan. Andy Robinson kazetariak La Vanguardiarentzako Guakamolearen gerra artikuluan dio futbol amerikarreko jokalarien kanpaina ospetsu batean guakamolea egiteko hainbat errezeta azaldu zituztela. Hala, ospe handia hartu zuela sofako kirolzaleen artean. Excelsior egunkari mexikarraren arabera 35.000 tona ahuakate jango ziren aurtengo Super Bowlean.
Joan-etorri asko duen muga
El Espectador egunkariak Trumpek ez dio horren erraz iskin egingo Mexikori artikuluan dio bi herrialdeen arteko hartu-eman komertziala %462 hazi dela 1993tik. Mexikok bere esportazioen %80 bidaltzen du AEBetara, eta horrek bereen %50 hegoaldeko herrialdera; harreman komertzial oso estua dute. Washingtonek, ordea, adierazi du merkataritza ituna berrikusiko duela, eta %20ko muga-zerga ezarriko diola Mexikori. Diru horrekin bi herrialdeak bereiziko dituen hesia eraiki nahi duela esan du. Iragarpen horrek eztanda eragin du bi aldeetako nekazaritza elikagaien industrian; merkataritza askeak etekin handiak ateratzea baimendu baitie. Horrek azalduko luke mexikarrek iragarri duten Txina eta Europara esportazioak dibertsifikatzeko berehalako plana.
Egia da, La Vanguardian Robinsonek dioenaren arabera, merkataritza itunak bi hamarkada bete ostean Mexikoko pobrezia tasa ez dela %50etik jaitsi. Baina mugan kezkaz begiratu diete geldiarazitako kamioei, “Nola da posible Super Bowla baino hamar egun lehenago ahuakateak geldiarazten ibiltzea mugan?”, esan dio Ramón Baldosa, mugako jatetxe bateko zerbitzariak Robinsoni. Denborak esango du datorren urteko Super Bowlean guakamole mexikarra estatubatuarren ahoetan egongo den edo ez.
Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.
Lau agenteak lesio-delituengatik ikertzen ari dira eta horrek galarazten du 2024ko amnistia aplikatzea. Polizia horietako batek, ustez, gomazko bala batekin begi bat zartatu zion Roger Español kataluniarrari.
Palestinarekin Elkartasuna plataformak osteguna, ostiral eta larunbatean eginen ditu protestak, Israel genozida. Palestinar erresistentzia aurrera! lelopean. Gernika-Palestina-k ere manifestazio nazionala antolatu du larunbaterako Donostian. Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak... [+]
Lurrikara geopolitiko bat astintzen ari da Ekialde Hurbileko mapa. Anabasaren erdian, Abdullah Öcalanen bakerako azken deiak mahai gainean jarri du eskualdeko gatazka armatu zaharrena. Ez, aurrekariek ez diote bide ematen itxaropenari, eta historiaren trena inoiz baino... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Lurraren alde borrokan dabilen orok begi onez hartu du Frantziako Legebiltzarrak laborantza lurren babesteko lege-proposamenaren alde bozkatu izana. Peio Dufau diputatu abertzaleak aurkezturiko testua da, eta politikoa eta sentimentala juntaturik, hemizikloan Arbonako okupazioa,... [+]
Japonia, XV. mendea. Espioitzan eta hilketa ezkutuetan espezializatutako eliteko talde militarra sortu zen. Edo horixe uste du behintzat Stephen Turnbull historialari britainiarrak. Beste aditu batzuen ustez, askoz lehenago sortu ziren ninjak, duela 2.300-2.500 urte inguru. Eta... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
500 palestinar hil ditu Israelek, horietatik 130 baino gehiago adin txikikoak, su etena apurtu eta bigarren egunean. “Hasiera baino ez” dela ohartarazi du Netanyahuk.
Telefono bidez eginiko bileran, bi agintariek adostu dute Moskuk ez diola erasorik egingo Ukrainako azpiegitura energetikoari hurrengo 30 egunetan. Ukrainak eta Errusiak 175na preso askatu beharko dituztela iragarri dute, baina ez noiz.
Tesla autoen salmentak, esaterako, %30 jaitsi dira urtea hasi denetik. Danimarkan beste hainbeste jaitsi da AEBetara oporretan joango direnen erreserba kopurua. Eta Suedian, inkesta baten arabera, hamarretik zortzi prest leudeke produktu estatubatuarrei boikota egiteko.
USAIDen inguruko txolopotearen ondoren, espero beharrekoa zen. Baina, hala ere, urte askotan haien jarraitzaileak izan garenok, samin-puntu batekin hartu dugu albistea. Martxoaren 15ean, Trump administrazioak, kolpetik, erabat itxi baitu United States Agency for Global Media... [+]
Israelek eraso masiboak abiarazi ditu berriro ere Gaza osoan: Khan Younis eta Rafan Gaza hegoaldean, Gaza Hirian iparraldean eta eta Deir el-Balah-n erdialdean. "Familiak seme-alaben gorpuzkiak eskuetan zituztela iristen ziren ospitalera", adierazi du lekuko batek.
Europa mailako ekimen kolektibo batek bakearen, irtenbide diplomatikoen eta armagabetzearen aldeko manifestua idatzi eta sinadura bilketa hasi du. Manifestuak dioenez, intelektualak, herritarrak bezala, “anestesiatuta daude”. Europako agintarien jokamoldea, NATOren... [+]