Groenlandia, Panamako Kanala, Kanada eta Gaza: Trumpen inposaketen mehatxupean
Groenlandia eta Kanada AEBen barne eta Panamako Kanala bere kontrol zuzenaren pean nahi ditu Trumpek. Gazari begira ere argi utzi du: israeldar bahituak ez badituzte berehala askatzen, "infernua" zabalduko du Ekialde Hurbilean. Azkenik, Mexikoko Golkoari izena aldatu nahi dio. AEBetako presidente bihurtzeko hamahiru egun eskas dituela eman du guzti horren berri, urtarrilaren 7an egindako prentsaurrekoan.
Floridako bere etxean eskainitako prentsaurrekoan hainbat helmuga argitu ditu urtarrilaren 20an AEBetako presidente bihurtuko den Donald Trumpek: Groenlandia AEBen parte egitea, Panamako Kanalaren gaineko kontrol osoa, Kanada AEBetako 51. estatua bihurtzea eta israeldar bahituak berehala askatu ezean "infernua Ekialde Hurbilarentzat". Estrategia ekonomikoak eta geopolitikoak ezkutatzen dira helburu horien gibelean: Txinaren kontrako gerra ekonomikoan posizioa hobetzea –Panamako Kanalaren kontrolarekin– zein baliabide naturalen merkatuan indarra irabaztea –Kanada zein Groenlandiako baliabideen jabegoa lortuz–.
Gaza
Urtarrilaren 20an israeldar bahituak ez badira askatuak, orduan Ekialde Hurbileko egoera okertuko dela argi utzi du Trumpek: "Ez da Hamasen onerako izanen, ezta inoren onerako ere. Infernua zabalduko da. Horrela da, ezin dizuet zehaztapen gehiago eman". Ekialde Hurbilerako "infernuaren" mehatxua zabaldu zuen abenduan ere.
Panamako Kanala
1914 inauguratu zuten Panamako Kanala eta AEBek eskuratu zituen Ozeano Barea eta Atlantikoa lotzen dituen ubidearen gaineko eskubide guztiak. Baina 1977ko hitzarmenari segi, 1999an berreskuratu zuen kontrola Panamak. Txinaren esku-sartzea handiegia dela iritzita kontrola berreskuratzeko xedea du Trumpek. "Ez dira justuak gurekin, beste herriei baino gehiago ordainarazten diete gure ontziei (...) Gutaz trufatzen dira, tontoak garela uste dutelako. Baina bukatu da, ez gara gehiago tontoak". Horretarako, bide militarrak baliatzeko aukera ez du baztertu.
Trumpen hitzei erantzunez, Panamako presidente José Raúl Mulinok argi utzi du kanalaren "burujabetasuna" ez dela "negoziagarri".
Groenlandia
Helburu bera du AEBetako presidente berriak Kanada eta Groenlandiarekin ere: kolonizatu nahi ditu. Kanada eta Islandiaren arteko uharte bat den Groenlandiak, autonomia ukanik ere, Danimarkaren menpe segitzen du. Presidente zela, 2019ko prentsaurreko batean plazaratu zuen jadanik asmo hori, "AEBen interes estrategikoentzat" onuragarri izanen zelakoan. Abenduaren 22an ere ondokoa adierazi zuen X sarean: "Munduko segurtasun eta askatasun beharrak ase ahal izateko, AEBek uste dute guztiz beharrezkoa dela Groenlandiaren erabateko kontrola izatea". Danimarkak horrelakorik onartu ezean "maila oso altuko" zergen bidez kaltetuko dituela abisatu ditu dagoeneko danimarkarrak. Kasu honetan ere ez du baztertu militarki erasotzearen aukera.
Kanada
Kanadako presidente Justin Trudeauk dimisioa aurkeztu eta berehala argitu du bere helburu geopolitikoa Trumpek: Kanada izan beharko litzateke AEBetako 51. estatua. Dioenaz, kostu handiegiak ondorioztatzen dituzte Kanadarekilako harremanek: "Kanada AEBei fusionatuz gero ez genuke aduana gasturik, zergak azkarki gutituko lirateke eta Kanadak segurtasuna luke etenik gabe inguraturik daukaten itsasontzi errusiar eta txinatarren aurrean". Kritika gogorrak jaso ditu Kanadako agintarien partetik: "Trumpen adierazpenek argi uzten digute ez dakiela zer nolako herri azkarra den Kanada. Mehatxuen aitzinean ere ez gara uzkurtuko", Atzerri ministro Mélanie Jolyren hitzetan.
Mexikoko Golkoa
Urtarrilaren 20an Mexikoko Golkoari izena aldatu nahi dio Trumpek, "Amerikako Golkoa" izendatuz. Migrazioaren kontrako adierazpen gogorrak zabaldu ditu Mexikoz aritzerakoan.
Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]
Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.
Maiatzaren 12an Filipinetan egingo diren Bongbong Marcosen agintaldiaren erdiko hauteskundeek eman dezakete argibideren bat herritar xeheen artean kezka noraino errotu den begiztatzeko.
“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Trump/Vance eta Zelenskyren arteko sesio gogoangarriak, Europan behintzat, erabat isilarazi badu ere, bada beste mundu-parte batean bederen dezenteko harrabotsa harrotu duen burutazioa. Afganistango Bagrameko aire-basea berreskuratu nahiko luke Trumpek, bere lehen... [+]
Etxe Zurian edukitako liskarraren ostean, eskainitako laguntza "konponbide batera bideratuta" dagoela ziurtatu nahi du Trumpek. Zelenskiren arabera, Kievek bizirauteko aukera gutxi izango lituzke AEBen laguntza militarrik gabe.
Hemendik aurrera egunkarian soilik "norbanakoen askatasuna eta merkatu librea" sustatzen dituzten iritziak jasoko direla adierazi du enpresaburuak. Iritzi artikuluen zuzendariak hedabidea utzi duela ere argitaratu du.
AEBek Ukrainako gerraren aurrean egindako jarrera aldaketaren barruan, “lur arraroak” deiturikoak negoziaziorako gai nagusi bilakatu dira Volodymyr Zelenskyren eta Donald Trumpen artean. Lehenak nahi du AEBek bere segurtasuna bermatu dezatela Errusiaren aurrean,... [+]
Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]
Ekitaldian, Mileik motozerra bat oparitu dio Muski, murrizketa sozialen sinbolo eta aldarri gisa.
Azken egunetako giroa baretzeko asmoz eta Ukrainako Gerraren bukaeraz hitz egiteko elkartuko dira Trumpekin, ondoko astean, Emmanuel Macron Frantziako presidentea eta Keir Starmer Erresuma Batuko Lehen ministroa. Auzi bera aipagai, ostegun honetan elkartzekoak dira ere... [+]
49 urte preso pasa ondoren, libre utzi dute Leonard Peltier AEBetako ekintzaile autoktonoa. Otsailaren 18 honetan heldu da bere senide eta lagunen artera 80 urte dituen preso-ohia.