Groenlandia: betiko inperialismo kolonialista berriro ate-joka datorkigunean

  • Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.


2025eko urtarrilaren 14an - 09:46

Munduko irla handiena, Danimarkari atxikia, ez omen zegoen salgai. Trumpen beste zoro-kontuen apalean geratu zen orduan: pandemia iritsi zen, hauteskundeak galdu zituen berak ezetz zioen arren...

Baina lau urte geroago, hauteskundeak irabazi ditu berriro, sasoiko sentitzen da (eta sentiarazten dute), eta Etxe Zurira itzuli aurretik ere egitasmo berbera ekarri du mahai gainera. Beste bi, oso munta desberdinekoak alboan dituela. Bat, askoz handiagoa, inolako zehaztasunik gabea eta prozesu politiko luze baten bitartez baino burutu ezingo litzatekeena: Kanada AEBetan integratzea. Bestea, guztiz zehatza eta AEBek indar hutsez egin dezaketena: Panamako Kanala berreskuratzea. Bien artean, agian egingarriena izan daitekeena, Groenlandia “erostea”.

Orain, jada, asmoa ez da txantxetan hartzen, eta ondorioak hausnartzen hasi dira zuhurrenak. Beste batzuentzat beste leku batzuetan horrek ireki lezakeen atakaren ikuspuntutik, adibidez.

Baina nola “erosten” ote da salgai ez dagoen zerbait? Nori ote legokioke balizko “salneurria” jartzea salgaiaren jabe delakoan? Zer diru edo baliabiderekin egingo ote litzateke erosketa, egitekotan? Zer izan dadin erosiko ote lukete AEBek Groenlandia, salgai balego? Alaska edo Hawaii moduko zerbait izateko? Ala Samoa, Guam eta abar bezalakoa? Ala Puerto Rico?

Horrelako galderen erantzuna aditu zain, pasadizoak balio izan du, oraingoz, historia gogorarazteko. Trumpen egitasmoa ez baita inondik ere berria. AEBek hainbat saio egin dituzte Groenlandia beretzeko; serioena, Gerra Hotzean, haren balio estrategiko ikusgarriagatik. Eta esan behar da irla berea balute bezalatsuko erraztasunak lortu ondoren “amore eman” zutela estatubatuarrek hura guztiz bereganatzeko deliberoan. Gogoratu besterik ez daude egun hauetan 59 urte beteko dituen Palomareseko istripu atomikoaren nondik norakoak.

Baina XXI. mendean Groenlandiaren estimua ez datza, duela 50-70 urte bezala, nagusiki bere kokapenean, baizik haren lurpeko lehengai-aberastasunean. Eta irlaren “jabeari” Artikorako irekitzen dion esparruan. Esan gabe doa horretarako ere, bertako biztanleria inuitaren bakantasuna abantailatzat hartzen dutela hartaz jabetu nahi dutenek.
Inperialismo kolonialista klasikoenera itzultzen arituko lirateke, beraz, Estatu Batuak: besteren lurraldeez jabetu behar bertako aberastasunak ustiatu ahal izateko. AEBen historian tradizio aparta duen “erosketaren” sistema erabiliz.

Horrelakoak iraganeko kontuak zirela iritzita bizi ginenok, arazo bat dugu. Zentzatzeko, beharbada, komeniko zaigu Daniel Immerwarh historialariaren hitzak aditzea edo, beta duenak, haren How to Hide an Empire (Nola ezkutatu inperio bat) liburua irakurtzea.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Groenlandia
Urak egotzi zituen bikingoak

X. mendetik XV. mendearen erdialdera arte bikingoek Groenlandia okupatu zuten, baina hamarkada gutxiren buruan uhartea utzi zuten.


2021-07-21 |
NUNAVUT, KANADAKO INUITEN TRADIZIOAREN GORDELEKU
Lurralde Autonomoa sortuko da, Ipar-mendebaleko Lurraldeetako inuitei autonomia emanez. Amerika osoan indigena komunitate batek izandako lorpenik handiena da honakoa.

Groenlandian ezkerreko independentistek irabazi dituzte uranio meategi proiektu batek polarizatutako hauteskundeak

Apirilaren 6an egin dituzten hauteskundeetan, Inuit Ataqatigiit (IA) alderdi independentista sozialistak irabazi ditu hauteskundeak botoen %37rekin, eta gobernuan zen Siumut alderdia gainditu du, independentista eta sozialdemokrata hau. Independentismoak gehiengo osoa lortu du,... [+]


Groenlandia, paradisu berdea

Groenlandia, 982. Erik Thorvaldsson (950-1003), Erik Gorria ezizenez ezagunagoa, munduko uharterik handienera iritsi zen.


2019-01-23 | Iñigo Igartua
Groenlandiarren hirutik bi Danimarkatik independizatzearen alde dago

Groenlandiako hauteskundeetan alderdi independentistek botoen %70 baino gehiago bildu ohi dute, Nationalia egunkari digitalean irakur daitekeenez.


Amerika “deskubritzeko” asmorik ez

Norvegia, 986. Bjarni Herjólfsson esploratzaile bikingoa Islandiara abiatu zen negua amaitu zenean, han gurasoekin bat egiteko. Eyrar-en lehorreratu zenean jakin zuen gurasoek etxaldea saldu zutela eta Erik Gorriarekin batera irla utzia zutela, Groenlandiara bizitzera... [+]


Poloak aurreikuspenak baino hamar aldiz lehenago urtuko dira ikerketa baten arabera

Slale webgune estatubatuarrak argitaratu du Groenlandia eta Antartikako glaziarrak NBEaren adituek diotena baino hamar aldiz azkarrago urtuko direla. NASAn urte luzez ibilitako James Hansen da ikerketaren egileetako bat.


Groenlandia: izotz azpian eremu berde fosildua
Groenlandia ez da beti zuri izan. Orain 450.000 urte egun Suedian edo Kanadan dauden basoen antzekoak zeuden.

Kopenhage-ko unibertsitateko Eske Willerslev ikerlariak 400.000 urte zituzten mamut eta bisonteen ADNak landu izan ditu orain gutxi arte. Horrelako ikerketa batean... [+]

Ekosistemak
Ozeano Arktiarra santutegi bilakatu dute?
Izenburu hori topatu dugu zientziari buruzko hainbat hedabidetan, baina guk galdera ikurra erantsi diogu.

Maiatzaren 28an, Ipar poloa inguratzen duten bost herrialdetako ministroek (Norvegia, Errusia, Kanada, AEB eta Groenlandia) elkarlanean aritzea eta eremua babestea... [+]

2012-07-26
Artikoa, atzera bueltarik gabeko puntuan

Groenlandiako izotzaren urtze azeleratuaren albistea munduko hedabide askok jaso ostean, Carlos M. Duarte ozeanografoak El País egunkarian analisia idatzi du. Bertan dio albisteak harridura sor badezake ere, ez dela gertaera isolatua. Artikoaren urtze fasea atzera... [+]


2012-07-25
Groenlandia sekula baino gehiago urtu da

Groenlandia ia osoa (%97) estaltzen duen izotz geruza lau egunetan urtu da bero masa batek erasanda, NASAko zientzialariek jakinarazi dutenez. Ezohiko gertaera honen aurrean, hasiera batean neurketa-sistemaren akats bat zela pentsatu zuten ikerlariek, inoiz horrelako datuak... [+]


2010. urtea oso beroa izan da munduan
Europan udazkenaren amaiera ohi baino hotzagoa izaten ari bada ere, Meteorologiaren Munduko Erakundearen (OMM) arabera, aurtengoa 1850. urtetik izandako hiru urterik beroenen artean izango da.

Abenduaren 2an argitara emandako txostenean aurtengo urtarrila eta urria bitartean... [+]

Eguneraketa berriak daude