Gorputzak norbere eskuetan
Inaugurazioaren biharamunean aretoak erdi hutsik; bi besaulkien arteko derrigorrezko hutsuneaz gain, ilara batzuk bete gabe ageri ziren goizeko lehen orduetan. Egon da despistatuta maskararik gabe kalera jaitsi denik, eta hura hartzera korrika atzera egin behar izan duenik. Protokoloaren exekuzioari ordena dario, eta saio bakoitzean badira jada aditu bilakatu diren akreditatuak, nola sartu eta nola atera jakiteko besteentzako eredu direnak. Dagoeneko bi eguneko filmen betekadarekin, badago zerekin alderatu bat eta beste. Horren zale amorratu baitira batzuk.
Akio Fujimoto japoniarrak bigarren film luzea du Umibe no kanojotachi lana. Hiru neska vietnamdarren istorioa marrazten du bertan Fujimotok, Japonian paperik gabe bizi eta lanean dauden gazte batzuen egunerokoa.
Hiruetako bat gaixotzean, mediku bat ikus dezan saiatuko dira beste biak; gizarte segurantzak, ordea, paperdunak bakarrik babesten ditu. Zuzendari japoniarrak lanagatiko migrazioaren baitan filmetan ohikoa ez den eszenatokia eraikitzen du: hirukoteak elkarren zaurgarritasuna zaintzeko duen aliantza ez da klixeetan galtzen, eta sinesgarri gertatzen da. Egoerak behartzen dituen prekaritatearen aurrean ez dira biktimizatuak ageri, baizik eta taldean gaindi dezaketenaren jarreran.
Gorpuzten den ondoeza giroan ere sumatzen da, eskuko kameraren mugimendu naturalek, argiak eta paisaiak lagundurik. Gizon migranteak maizago pantailaratu dira emakumeak baino, eta zuzendariak fintasunez marrazten du protagonisten egoeraren berariazkotasuna. Orotara film barneko denborak hiru bat egun kontatzen ditu, eta erritmo egokia sortzen du honek parean ditugun pertsonaien baitan sartzeko. Kanpoko akzio gutxirekin lantzen da hiru vietnamdarren barne mundua, amaierara arte tentsioa mantenduz; era asko baitaude, ekintzez itoarazteaz gain, film batek harrapa gaitzan.
Espainiako Estatuko filmen sailean eskaini da Jaione Cambordaren Arima luzea. Esperimental arloan mugitu den zuzendariak filmikoan landu du pieza, zeina herri bateko emakumeen beharrez ari den. Bakoitzaren iraganeko bizipenek orainean duten tokian sakontzean, elkar deskribatzen duten pertsonaiak sortzen dira; norbera ez da norbera, baizik eta besteen bidez sortzen dena.
Ispiluen jokoak osatzen du filma. Herrian bizi direnen eta jada bizi ez direnen arteko harremanak alter ego modura landuak dira, eta bakoitzak bestean aurkitzen du hutsunea betetzeko modua. Hamar bat urteko lanaren ostean jo du amaitutzat Cambordak film hau, eta ikuslegoarentzat tokia utzi nahi izan du gidoian, kontzeptuak zabalik utzita. Narrazio minimoarekin eginiko lana da, sotilki gertakizun batzuk proposatzen dituena; ikusten duenari dagokio hauek betetzea. Giro iluna maisuki landua da emozioen mundu ezegonkorrean, eta sinplea den istorioa konplexuki kontatzea lortzen du.
Aurreko filmaren sail berean lehiatzen da My mexican Bretzel. Nuria Giménezen lana da, aitona zenaren familia artxiboaz eraikitakoa. Esaldi batek zabaltzen du filma: "Gezurra ez da egia kontatzeko beste modu bat besterik". Aipuak garrantzia hartuko du irudietan aurrera joan ahala. 40ko eta 60ko hamarkadetan eginiko irudiak dira, ikuslegoak irakurri beharreko azpitituluez lagunduak eguneroko baten tonua hartzen dutenak. Zuzenariaren familia artxiboa izan arren, fikziozko istorioa eraikitzen du Giménezek irudi dokumentalen gainean; ikusten dena egia da, baina ez irakurtzen dena. Ala, akaso, bai? Zein ahalmen izan dezake zinemak gezurra dena sinestarazteko? Eta zein litzateke bien arteko aldea?
Hitzek irudiekin etengabeko jolasa proposatzen dute, batzuetan ikusten denari keinu eginez, baina sarri urrunduz. Eguneroko faltsuaren pasarteak ezagutu ez zuen amonaren lehen pertsonan kontatuak dira, eta horrek lortzen du artxiboaren lotura gainditzea: istorio bat baino gehiago konta daitezke material beretik abiatuta. Soinua kontu handiz landua da, irudi mutuen kutsua errespetatuta; noizean behin musikatua, batzuetan berreraikia, baina isiltasunari ere presentzia emanez. 80 minutuko bidaia bisualak bere pertsonaiekin nahiz begira daudenekin jolasten du, zuzendariak erabakitako istorio posibleetara eramanez gorputzak.
Esperientzia sentsorialtzat dauka zinema Yulene Olaizola zuzendari mexikarrak: espazio bat deskubritu eta hura arakatzera jotzen du eta gidoiaz haragoko edozein aldaketa jasotzeko zentzumenak adi izaten ditu. Aurtengo Zinemaldian aurkeztu zuen Selva trágica (Oihan... [+]
Palmaresetik eta koronabirusaren albo-kalteetatik harago, iruditzen zait 2020ko honen ondoren momentua iritsi dela Donostiako festibalak nabarmentzen dituen euskarazko lanak kritikoki aztertzeko.
Zinemaldia igarota izaten da lehiatutako filmen sari-banaketa ekitaldia. Bertan, sail bakoitzari dagokion sariduna aukeratzeaz gain, Sail Ofizialari dagokion palmaresa ere osatzen da: aktorerik onena, gidoirik onena, filmik onena... Batzuetan zalantza sartzen zait ez ote... [+]
Dea Kulumbegashvili zuzendari georgiarraren Dasatskisi filma izan da Zinemaldiaren 68. edizioko irabazle nagusia, palmares ofizialeko lau sari eskuratuta. COVID-19ak erabat markatutako edizioa izan da aurtengoa eta Kursaal auditorioko galan ere nabaritu da hori larunbat gauean.
Aipatzen genuen asperdura iritsi edo ez, bazdaezpada ere neurriak hartzea onena: bukatu dadila borondatez, eta ez utzikeriaz. Haizeak eta euriak ere ez dute gehiegi lagundu, ia Kursaala bera hegan atera den egun zurrunbilotsu honetan. Agurtu beharko ditugu panel eta alfonbra... [+]
Zinemaldia azken txanpan sartzeak ez gaitu oharkabean hartu. Berrikuntzak segituan dakar monotonia, eta filmen maratoia hasteak emozio gehiago zekarren amaitzeak baino. Azken saioetan txaloak ahulago sumatu ditut, motelagoak, euforia bukatuta; ez dakit ondo esku-ahurretako... [+]
Atzo aipatzen genuen Zinemaldiaren gaindosiak derrigorrez dakartzala berarekin zenbait sintoma. Haien artean, nagusiena, errealitatea fikzioarekin nahastearena, edo sinestesia bat non pantailaz kanpoko eta barruko mugak ezabatzen diren. Gaur, ordea, filmak berak izan... [+]
Eugène Green zuzendariarekin gertatutakoak (maskara janzteari uko egiteagatik festibaletik kanporatu dute) eman du zeresana gaur Zinemaldian. Alor zinematografikoan, bi film asiarrek itxi dute lehiaketa ofiziala.
Garai batean, ez hain aspaldi (pentsa, ni gogoratzen naiz eta ez naiz, ejem, hain zaharra) zinera joatea plan familiarra zen. Ongi pentsatzen baduzu, neguko asteburuetan guraso askoren nerbioak salbatzeko gauza hoberik ez da asmatu geroztik: txartelak eta krispetak erosi, ilaran... [+]
Egunero bizpahiru aldiz zinemara joatea gauza ohikoa balitz bezala dabiltza batetik bestera poltsa beltz eta maskara zuridun uniformeak, pantaila barneko mundua ia kanpokoarekin bateratzeraino. Batek bere etxekideari telebista pizteko eskatzen dion bezala oihukatu dute, gaur... [+]
Zinemaldiak pasa bezainbeste falta dituen egun kopurura iristean, badago atzera zein aurrera begiratzerik. Esan daiteke jada "hori da gehien gustatu zaidana" edo "beste hura ikusteko gogoz nago". Areto bakoitzak zenbakitze sistema ezberdina izanik arrunta da... [+]
Bosgarren eguna, Zinemaldiaren erdia pasa da dagoeneko. Akreditatuen espezieak puntu honetara iritsita garatua behar du festibaleko instalazioekin gertutasun-gradu bat, familiartasun-sentsazio bat, aretora etxeko zapatilekin eta albornozarekin joatea serioski pentsatzerainokoa... [+]
Asteburuan eman dute SSIFF markadun poltsadunek maratoirik bortitzena. Goizean goizetik ilunabarrera arte areto batetik bestera ikusi ditut batzuk jauzika, desinfektatu berri zuten besaulkia libratu bezain azkar okupatuz. Horrek nahasmen bat ekar lezake burura, zeinetan jada ez... [+]
Ikusi duzue goitik dosi txikietan erortzen ari den likido hori? Ah, euria: kasik ahaztu nuen zer zen. Plater bereziki fuerterik gabeko Sail Ofizialeko astelehen honi primeran datozkio zarra-zarra hiriari ukitu gris metalizatua ematen dioten tanta horiek. Umeletan idatzitako... [+]
Larunbat osteko igandea eta eguzkia kanpoan. Zinema aretora sartzeko ez dator gaizki euria, baina ateratzean sorpresa ederra izan daiteke zeru urdina. Edo agian, ikusi dugun filmaren araberako eguraldia litzateke ideala, kontraste latza baita negarra eta eguzki-izpia. Egon da,... [+]