Gora Allande gudaria!
Nihau bürüari izigarriko desafio bat ezarri diot: Allande Sokarros, ekialdeko Etxebartar seme eta Iparreko anaiaren bizia, horrialde bakar batean llabürbiltzea... Desafio izigarria Allanderen bizia ez beita izan lasaiezko ibai lüze bat. Bena halerik ere nolabait kausitü düt.
Oh! badakit, jadanik entzüten zütüet murmuzikaz erranez : «hori aipatü behar hüan! Hau ez dük ez, eztxit hola igaran ! Hau ahatze dük! Eta holako beste....Eta funtsean arrazu zünükee. Bena horrialde hau harri txintxola bat baizik ez da, harrixka ttipiñiñi bat. Ausart neitea erraitera errauts bat ? Bai, zeren Allande ororen gainetik arraileriant handi bat beitzen, txirtoa maite züan eta bere arrapru gogokoena:«Herriak bizi behar
du» balinbazen ere, «Irriak bizi behar du» ezpainetan erria emaiten zeion. Arren horrialde hau harri txintxola bat da eta mendi gora baten egiteko, honenbeste harri txintxola behar lizateke eta harri txintxola hoik züek dütüzüe. Allande ezagütü düzüen güziek. Harri txintxola zonbait besteak beno handiago lirate hain segür, bena algarreki ezar bagintza egiazkiz tini gorako bortü bat sortüko günüke. Allanderen heinekoa, odei goienak hunkitzen düan bat.
Horra nola Allanderen herexek igaran mentealat eramaiten gütüen. Aro haietan Xiberoan abertzaletarzüna loratzen ari zen Euskal Herriko gertakari hanitxen bidez eta Euskal Kultur Aste eta Herri Taldeen bidez. Allande, argazkilari bat zen bena ez zen orano abertzale. Han, heben kurritzen zen Euskal Herriko gertakariek eramaiten züen bezala, frantses aldizkari zonbaitentzat. Hola nola Xiberoko sindikataren bilküra batetan ikusten ahal zen eta biharramünean ber gaüza Donostira edo Bilbora zoan manif baten argazkien hartzera.
Aro haietan Xiberoan, bi aldizkariek herexa barna bat ützi düe. Batak, zaharrenak Egia züan izena, ondotik beste talde bateki bena beti ber espiritüan, Abil bilakatüko zena. Allande ordüan bere argazki sortareki aldizkari talde hortara hüilantü zen, kide zonbaiteki harremanak barnatü eta idazten ere hasi zen. Aski zale bere espiritü kokillotak lüma zorrotzari esker bere ildoa ütziren züan kazetaritza abio hontan.
Apürka-apürka abertzaletü zen gure lagüna. Osoki abertzaletü, egintza püblikoetan, nahiz itzalpekoetan parte hartüz. Oritzen niz nola harriarazi güntüan, bide trabatze gaü batez, bere mobiletareki agertü zeigülarik kasabetaren petik molotov koktel xaküta bat elkiz, erri karkazaz gure begitarteak ikusiz eta gainera erranez: «Bideak lerrakor dütük, abantxü zankazgora joan nük!».
Hola beit zen gure lagüna, denaren emaile, erdi biderik gabe. Ordüan nola ez züan Iparretarrak eraküntearen bidea kürütxatüko ? Kürütxatü beraz, berak zion Txomin eta Ramuntxoren hiltzeek builtarazi züela herriaren alde ürrats bat habororen egitea. Arren, segürantxa neurriak zorroztü eta adar politikoan bere leküa hartü züan. Leküko hanitx balizate erraiteko Allanderen heltzeak zer nolako ekarpena izan den
erakundearentzat. Leküko hanitx balizate erraiteko erakundeari nolako ele argia emendeion, bai egintza agerkietan, bai Ildo izeneko libürüxkan, bai norabideetan...Hola nola Autonomia aitzin xedean eta ondotik Autonomia xedearen lantzeko. Euskaraz prefosta bena bai erderaz ere; beste hizkuntzetan izigarriko trebezia züalakoz. Gainera sasiko lanetarik harat, publikoko Ekaitza astekarian idazten züan eta züzendarigoa hartü züan. Egunkaria-ko berriketaria ere izan zen eta ondotik Berria-n iritzi artikülüak idazten zütüan.
Borrokak dio errepresioa eta Allandek ere egartü behar üken dü. Auziak, txakürren presioa, espetxea. «Espetxea aipatzean, to, Allande, lagün batek ohartarazi deit egünko egüna, Paueko presontegiko ihesaldia igaran den ber egüna dela. Ohartzen hiza nolako askatarzün egüna den?...»
Bena Allande güdülari bat zen eta beti bürüa txüt bühürtü da eta etsai bakar bat ere ez da izan haren plegarazteko, belaikarazteko. Belaiko ez, presontegitik landa, ürratsez ürrats Bortükariak taldea berriz jüntatü züan eta Iparraldeko, Biarnoko, Nafarroako ta Aragoiko bortüak zeharkatü dütü. Ebilaldiak antolatü eta izadiaz eta ondareaz züan jakitate handia partekatü.
Iparretarrak erakundea gelditü delarik, Allande ez da karbe batean sartü. Jarraiki dü borroka. Bere herrian haütetsi gisa eta Herri Alkargoan kide bezala eta hizkuntza taldean bere jakitatea ekarriz. Gainera ützülpengintzan, erakaslegoan AEK Gaü eskolareki, lan izigarria egin dü. Euskarari hainbeste etxekia beitzen Sü Azian eginbehar hanitx beregain hartü zütüan. Aita Junes Kasenavereki euskararen lantzeko ikasgeiak hontü zütüan, hiztegi bat ere argialatü züan. Xiberoko Botza-n honenbeste emankizünetan parte hartü ere bai. Euskaltzaindian ürgazle bilkatü zen.
Norbait balinbada Xalbadorren koblak egiaztatü dütüanak: «Herria da korpitza / Hizkuntza bihotza» Allande izan da.
Agur eta ohore lagüna!
Ikusi düt nigar bat ixurten
Begiari galtegin deiot:
«Zergatik nigar egiten düzü?
Amodio baten gatik da?
Adixkide baten gatik da?
Etxekia izan ez den hitzarmen baten gatik da?»
Begiak erantzün deit :
Bihotzean dutan pena
Allande zuk, eman didatazu...»
Gora Herria ! Gora Allande gudaria!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]