Kolpea Estatuari eta ‘Françafrique’ jarrerari
Mali (2020), Ginea (2021), Burkina Faso (2022) Niger (2023) eta orain Gabon. Estatu bakoitzak du bere errealitate soziopolitikoa, eta begirada mendebaldarrak ezin dezake orokortasunik egin. Estatu-kolpe bakoitzak ditu bere berezitasunak eta arrazoiak, Afrika zabala delako eta herri bakoitzak duelako bere barne-errealitatea. Baina osagai komun batek batzen ditu bostak: guztiak dira Frantziaren kolonia izandakoak, 1950eko hamarkadaren bukaeran ala 1960koaren hastapenean independentzia lorturikoak, eta hala eta guztiz ere, hirurogei urtez gora pasa arren, Frantziaren atzaparretatik emantzipatzeko nahiarekin segitzen dutenak. Afrikar anitzek "neokolonialismotzat" daukaten Frantziaren gehiegizko presentziaren aurkako mezuak kausitu ditzakegu oihukaturiko leloen artean.
Françafrique hitzak aktualitatean segitzen du, beraz, nahiz eta kolonien garaiko harremanak izendatzeko asmatu zuten terminoa 1945ean. Dekolonizazioak ez zuen Françafrique izpiritua desagerrarazi eta Afrikan dihardute Frantziako interesek, ofizialki ala estraofizialki, botere-guneetan ez bada, horietarik hurbil. Bistan da, Afrika bipiltzeko baimena ez doa musu-truk eta seguruenik abuztuaren 30 honetan estatu-kolpe batek inarrositako Gabon dugu adibide esanguratsuenen artean.
Noski, 1967az geroztik Bongotarrek presidentetza beren esku atxikitzeak, hiru gabondarretatik bat pobrezia gorrian bizitzeak baina kanpoko multinazionalak lekuko petrolio, egur ala mineralen ustiapenari esker aberasteak bultzatu dute boterearen uzkailtzeko urratsa. Baina ondokoa ere kontuan hartzekoa da: oraindik ere Bongotarrek Frantziarekin duten harreman estua. Errealitatea irudikatzeko zehaztu dezakegu, demagun, Gaboneko presidentetza 56 urtez atxiki izan duen familia hori dela Pariseko 28 luxuzko hotelen jabe –guztira 88 milioi euroko ondasuna, iazko justizia ikerketa baten arabera–. Bizkitartean, Gabonen egoteko eskubidea dute Frantziako 400 bat militarrek, "kooperaziorako" zein bertako enpresa frantsesen "defentsarako". Kolonialismoaz nostalgiko dena lasaitu daiteke beraz.
Hamarkadetan boterean diren autokraten haizatzeko bide izanik, estatu-kolpearen eramaile izandako militarrek herritarren txaloak jaso dituzte –tartean, gazte anitz–. Herritar horien matxinadaren bidez gertatu zitekeela boterearen uzkaltzea? Seguruenik. Baina lekukoek arras ongi badakite errepresio bortitza pairatuko luketela. Bortitza eta indarrez bikoitza, Françafrique izpirituaren iraupena nahi duen Parisek lagunduriko erantzuna izan ohi delako.
Oraingoz elkar sostengatzen dira Mali, Ginea, Burkina Faso eta Niger (eta seguruenik Gabon), nazioarteko interesen parean bloke gisa kokatzeko. Frantziaz gain, anitz direlako nazioarteko interesatuak: orokorki Europar Batasuna, AEB, Errusia, Txina… hots, Afrikako lurrak ekonomikoki, politikoki eta militarki interesgarritzat dauzkatenak. Oraindik ikusteke dago desadostasunak alde batera utzi, eta zertan adosten diren gobernu berri horiek. Oraindik argitzeko dago zer nolako geroa duten proposatzeko... Afrikarentzat eta afrikarrentzat.
Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.
Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.