Gizakiak tokiz mugitutako espezie inbaditzaileen “mehatxuaz” ohartarazi du nazioarteko ikerketa batek
Munduan desagertu diren landare eta animalien %60 espezie inbaditzaile arrotzen ondorioz suntsitu direla eta klima larrialdiaren eragina okertuko dutela dira txostenean bildutako bi ondorio. Biodibertsitatearen gainean egin den tamaina honetako lehen ikerketa da, eta gobernuei neurriak proposatu dizkiete.
Nazioarteko 49 estatutako 86 ikerlarik osatu dute espezie inbaditzaileei buruzko ikerketa, eta zenbait “mehatxuz” ohartarazi dute. Nazio Batuen Erakundearen menpeko Biodibertsitateari eta Ekosistemen Zerbitzuei buruzko Zientzia Politikarako Gobernu arteko Plataformak (IPBES) kaleratu du txostena, orain arte egin den lehena tamaina honetan.
Ondorioztatu dute gizakia dela errudun nagusia eta eragin duena landare eta animalia espezieak desagertzea: “Giza jarduera askok ahalbidetu dute espezie inbaditzaileen lekualdatzea, finkatzea eta zabalpena”. Aldi berean, espezie inbaditzaile horiek dira jada desagertu diren espezieen %60 suntsitzearen arrazoia. Hauek dira espezie inbaditzailerik zabalduenak: Ur-hiazinto arrunta (Pontederia crassipes) eta lantana (Lantana camara) landareak, eta arratoi beltza (Rattus rattus).
Finkatuta dauden 37.000 espezie inbaditzaile arrotz gizakien erruz iritsitakoak dira, eta gutxienez 2.300 jatorrizko herrien lurretan aurkitu dituzte. Bertako biodibertsitatea kaltetzen dutela zehaztu dute ikerlariek, besteak beste, ekosistemak aldatuta eta bertako espezieekin lehiatuta edota haietaz elikatuta. Gogorarazi dute ez direla tokian tokiko mehatxu bat soilik, baizik eta planeta osoari eragiten dietela.
Kalteak naturan eta gizakiengan
Egileen arabera, espezie inbaditzaileek ez dakarte arriskua besterik. Naturan eta gizakiengan duen inpaktuaren %80-85 “negatiboa” da: ekonomian, elikadura eta ur segurtasunean, giza osasunean eta identitate kulturalean. “Naturarekiko dependentzia handiena duen jendeari, jatorrizko herrietako pertsonak barne, izugarri eragin diezaiekete espezie inbaditzaileek”, azpimarratu dute. Kalte horiek urtean 400.000 milioi euroko gastuak uzten dituztela kalkulatu dute, baita zifra hori 1970eko hamarkadatik biderkatuz doala ere.
Klima larrialdiaren eraginak okertzen dituela eta kalte handiagoak eragingo dituela aurreikusi dute, besteak beste, landare inbaditzaileen ondorioz suteak maizago eta larriagoak izango dira, txostenaren esanetan. Dena den, gizakiek sustatutako arazoak gizakiek konpontzeko aukera dagoela zehaztu dute, eta horretarako prebentzioa aukerarik onena eta errentagarriena dela, “baina desagerraraztea, eustea eta kontrolatzea ere eraginkorrak dira testuinguru espezifikoetan”. Animalia batzuk “desagerraraztearen” aurka agertu direnei, zera gogorarazi diete: “Hipopotamoa edo arratoia bezalako espezie bat ez kontrolatzeak esan nahi du beste espezie bakar batzuk hilko direla”. Gobernuei neurri sorta bat proposatu diete, eta emaitza onak eman dituzten herrialdeen adibideak gogorarazi.
Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]
Nola azaldu 10-12 urteko ikasleei bioaniztasunaren galerak eta klima aldaketaren ondorioek duten larritasuna, “ez dago ezer egiterik” ideia alboratu eta planetaren alde elkarrekin zer egin dezakegun gogoetatzeko? Fernando Valladares biologoak hainbat gako eman dizkie... [+]
2022an galeperra galzorian izendatzea proposatu zuen Espainiako Zientzialarien Batzordeak, bere ehiza debekatzea ekarriko lukeena. Espainiako Gobernuak orain erabaki du ez ematea babes hori espezieari, eta ehiztarien lobbyak eskainitako informazioa erabili du horretarako.
Munduko landa eremu periferikoetan 4 milioi kilometro koadro laborantza lur abandonatu dira azken 75 urteotan. Orain arte arrazoi ekonomikoengatik uzten baldin baziren nagusiki, gerora, klima aldaketak ere horretara bideratuko ditu geroz eta gehiago. Bioaniztasuna babesteko xede... [+]
Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]
Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.
Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]
Jakoba Errekondok Ilargia eta landareak 2025eko agenda eskutan, ilargiaren arabera baratzeko lanak nola antolatu azalduko du eta entzuleen galderak zuzenean erantzungo ditu. Antton Olariagak argitalpen horretarako egin dituen hamabi piztiren ilustrazioak erakutsiko ditu eta... [+]
Beste hainbat intsekturen kasuen modura, hau ere “tigre” hitzaren itzalpean izendatzen dute herrialde batzuetan. Jakina, halako izena jarriz gero espero zitekeen ehizarako trebetasuna ezin falta! Eta halaxe da, bai.
Badira sei urte nire lehen erlezaintzako ikastaroa egin nuela. Gaur gaurkoz erlezaintza da nire ogibidea.
Lehen erleak erosi nituenean ez nekien arraza ezberdineko erleak zeudenik ere, auskalo zer erosiko nuen bakarren batek "erle beltza izango da, ezta?" galdetu zidan... [+]
"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.
Azken lau hamarkadetan itsasoaren gainazalaren tenperatura-igoerak makroalgen komunitateetan izan duen eragina aztertu du EHUko ikerketa-talde batek. Bizkaiko kostaldeko eremu batean sakonera-puntu desberdinak ikertu dituzte eta ikusi dute egituratzaileak diren afinitate hotzeko... [+]