Gizakiak hegazti-gripetik babesten dituen gene bat identifikatu dute
Hegazti-gripearen andui gehienak blokeatzeko gai den gene bat identifikatu dute gizakien goiko nahiz beheko arnasbideetan. BTN 3A3 izena du eta birusaren RNA erreplikatzea eragozten du; hau da, ez dio ugaltzen uzten. Aldiz, ez da eraginkorra urtaroko gripearen birusen aurka.
Nature aldizkarian argitaratu dituzte ikerketaren xehetasunak. Ikertzialeek azaldu dutenez, azkenaldian asko hedatu da hegazti-gripea hegazti basatien eta haztegietakoen artean, eta beste animalia-espezie batzuetara ere iritsi da. Oraingoz, gizaki gutxi kutsatu dira, eta denek harreman oso estua zuten hegaztiekin.
Hala ere, onartu dute oraindik ez dutela ondo ezagutzen hegazti-gripearen transmisioa beste espezieetara, eta gogorarazi dute 1918ko gripe-pandemiaren birusa, ustez, hegaztietatik iritsi zela gizakietara. Transmisioaren gakoak argitzeko asmoz, horretan zerikusia izan dezaketen hainbat generen portaera aztertu dute, hegazti-gripearen eta urteroko gripearen anduiekiko. Eta ikusi dute BTN 3A3 genea gai dela hegazti-gripearen andui gehienen erreplikazioa blokeatzeko giza zeluletan. Aitzitik, urtaroko giza gripearen birusak erresistenteak dira BTN 3A3ren aurka.
Gizakietan izurri bihurtu diren hegazti-gripearen birusak ere aztertu dituzte, adibidez, H7N9 birusa. 2013az geroztik, 1.500 pertsona baino gehiago kutsatu ditu, eta % 40ko heriotza-tasa du. Bada, frogatu dute mutazio genetiko bat duela, BTN 3A3 genearen blokeotik ihes egiten ahalbidetzen diona.
Ikertzaileek ohartatazi dute birusek etengabe mutatzen direla, eta, beraz, funtsezkoa dela ahalmen zoonotiko eta pandemikoa duten birusen zaintza genetikoa egitea, hedapena hobeto ulertzeko eta kontrolatzen laguntzeko.
AEBek Ukrainako gerraren aurrean egindako jarrera aldaketaren barruan, “lur arraroak” deiturikoak negoziaziorako gai nagusi bilakatu dira Volodymyr Zelenskyren eta Donald Trumpen artean. Lehenak nahi du AEBek bere segurtasuna bermatu dezatela Errusiaren aurrean,... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Geroz eta ekoizpen gehiagok baliatzen dituzte teknologia berriak, izan plano orokor eta jendetsuak figurante bidez egitea aurrezteko, izan efektu bereziak are azkarrago egiteko. Azken urtean, dena den, Euskal Herriko zine-aretoak gehien bete dituztenetako bi pelikulek adimen... [+]
Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.
Eusko Ikaskuntzak adierazi du Ipar Euskal Herriko elkartean “gorabeherak” izan dituztela azken hilabeteetan. Bideratu bitartean marka eta egoitza erabiltzea ukatu diote. Lehendakaria ere aldatu dute.
Euskorpora elkartearen eta Euskorpus proiektuaren abiatzeak hautsak harrotu ditu. Pello Otxandiano EH Bilduko Eusko Legebiltzarreko oposizio buruak Euskorpusena akatsa dela uste du, "ezjakintasuna edo estrategia klientelarra". EH Bilduk galdera sorta egin du... [+]
Diario de Noticias de Álava (DNA) egunkariko langileak sinadura greban daude, eta aspaldi ari dira beren lan baldintza “miserableak” eta horiek kazetaritzaren kalitatean duen eragina salatzen. 2013tik soldatak izoztuta dituzte, eta ordutik erosahalmenaren %30... [+]
Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.
Euskorpora elkartearen aurkezpen ekitaldi jendetsua izan da asteazkenean Donostian, eta Euskorpus izeneko egitasmoaren berri eman dute bertan. Euskorpus euskarazko hizkuntza baliabide digitalen banku bat izango da, eta 5 milioi pasa inbertituko ditu Eusko Jaurlaritzak bertan.
Boterea eskuratzeko modu asko dago; denak ez dira politak. Bada boterea eta horrek berarekin dakarren erantzukizuna banatu nahi duenik, agintea bilatzen duenik. Beste batzuek errespetu lar diote eta pauso bakoitza hainbeste neurtuta ez dira gai erabakirik hartzeko. Boterea zer... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
2022an galeperra galzorian izendatzea proposatu zuen Espainiako Zientzialarien Batzordeak, bere ehiza debekatzea ekarriko lukeena. Espainiako Gobernuak orain erabaki du ez ematea babes hori espezieari, eta ehiztarien lobbyak eskainitako informazioa erabili du horretarako.
Future Game proiektuak EAEko gazteen osasun mentalaren inguruko ikerketa egin du. 18-35 urteko gazteen %87,7ak osasun mentaleko tratamenduak osasun publikoak bere gain hartu beharko lituzkeela pentsatzen du; %64,5ak osasun mentalaz hitz egitean haien iritzia kontuan hartzen ez... [+]
Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]