Getxoko jauregiak, tunel bat eta aurrerabidea
Getxoko jauregiak
Egia bat: eraikuntza arranditsuak dira gure herriaren erakusgarri. Kultura ondare dira Lezama-Legizamon palazioa, Arriluzeko itsasargia, Galeako Aixerrota edo Bizkaiko Zubia. Bada, beste Getxo bat existitzen da: herritarrona. Ez al da harrigarria?
Gure udal gobernua hirigintza plana (HAPO) tramitatzen ari da. Laburbilduz: 4.395 etxebizitza eraiki gura dira (11.000 biztanle potentzial); 2001etik hona 7.000 auzokide galdu ditugunean.
Urtarrilean, herritar eta eragileok 2.000 helegite baino gehiago ipini genizkion planari. Maiatzean, Adi HAPO! Plataforma-k deituta, 3.000 getxoztarrek zentzuzko HAPO baten aldeko aldarria erakutsi zuten. Handik gutxira, udal gobernuak sekulako kolpea hartu zuen hauteskundeetan eta, orain, agintea daukaten alderdiek ez dute HAPOa behin betiko onartzeko adina botererik (negoziazio ilunen garaia da, beraz).
Getxoztarrak ez gaude HAPO honen aurka aisialdian manifestatzea maite dugulako; baizik eta badagoelako argazkietan gutxiago agertzen den baina jauregiak adina kontserbatzea merezi duen beste Getxo bat: auzoek, naturguneek, baserriek, lantzarrek eta, azken batean, herritarrok osatzen duguna.
Jakina, ez gara auzi berria aurkezten ari. Hirigintza plan basatiak ohikoak dira hain oparo, berezi, bukoliko eta turistiko den herrialde honetan.
Tunel bat
Trigonometria problema bat: irudikatu ezazu triangelu isoszelea. Getxo da A erpina, Portugalete da B erpina, Bilbo eta Txorierri dira D erpina. Bada, A puntutik D puntura auto ilarak daude goizero, B puntutik D puntura auto ilarak daude goizero.
Bizkaitarrok ez dugu plazerez egiten Ezkerraldea eta Uribe Kosta batu gura dituen tunelaren aurka; baizik eta garraio pribatuaren eredua areagotzen duelako
Bizkaiko Foru Aldundiak, Megaconstrucciones seriearen atal berri batean, Artatzako (Getxo-Leioa) eta Ballontiko (Portugalete) biribilguneak lotuko dituen ibai-azpiko tunela proiektatu du. Laburbilduz: A puntutik B puntura sei erreietako errepidea eraiki; horrela A zein B puntuetatik D puntura doazen ilarekin amaitzeko. Guk ez dugu ezer ulertzen.
Autobidea bultzatzen dutenek aho-betean darabiltzate jasangarritasuna edo erresilientzia. Baita Emisio Gutxiko Guneak, 2030 Agenda eta Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) ere. Guk zera dakigu: Errepide gehiago, ibilgailu gehiago (sinple bezain gordina). Gaian sakontzeko, hor daude Braess-en paradoxa edo “latent demand in transportation” fenomenoak. Berriki, lotsak hartuta edo, zehaztu dute tunelak Metro lotura izango duela. Metroa… ados; seguru aski, GJH helburuekin bat dator hori. Baina, orduan… autobidea, zertarako?
Bizkaitarrok ez dugu plazerez egiten Ezkerraldea eta Uribe Kosta batu gura dituen tunelaren aurka; baizik eta garraio pribatuaren eredua areagotzen duelako. Klima aldaketa gurekin daukagulako. Desarrollismo zentzugabean sakontzea delako. Gure eskualdeek biztanleria galtzen dutelako etengabe. Gazteek gero eta gutxiago erabiltzen dutelako auto pribatua.
Jakina, oligarkiaren amets hezea da makroekonomia etengabe mugiaraztea. Aldiz, Teknologia Parkea (eta aireportua) martxan ipini eta hiru hamarkadara… oraindino ez dira irisgarriak metroan. Ez da datu baztergarria, izan ere, hura da D puntua.
Aurrerabidea
Maitasun kontu bat: Getxoko HAPOak ibai-azpiko tunela behar du, honek autoa sustatzen duten auzo fantasmak desiratzen dituen bezala. Etxebizitzen premia dago autobideen eraikuntza justifikatzeko. Ibilgailu gehiago behar dira amerikar ereduko urbanizazioak bigarren etxebizitzaz eta Airbnb-z betetzeko.
Lo-auzoen hiri-eredua ezarri gura da, zeinetatik autoz joan zentrora, kiroldegira, merkatalgunera, hondartzara edo lantokira. Eskema horretan, Getxoko HAPOa eta ibai-azpiko tunela behar-beharrezkoak dira. Eta Otxantegiko lantzarrak txaletez betetzea (Berangon). Eta Kurkudin makrogimnasioa eraikitzea (Leioan). Eta beste hainbat astakeria.
Esango digute: aurrerabidea da, inbertsioak dira. Laburbilduz: ez baditugu hiriak handitzen, azpiegiturak biderkatzen eta turista-mordoak ostatatzen Cro-Magnon garaietara itzultzera kondenatuta gaude.
Bada, gu bestelako hiri-garapen eredu baten alde gaude. Denon dirua erabili nahi dugu mugikortasun jasangarria eta zentzuzko HAPOak garatzeko. Zenbat bidegorri kilometro edo garraio publiko frekuentzia bultzatu daitezke, adibidez, ibai-azpiko tunela egiteko aurreikusten den dirutzarekin? Zenbat sustatu liteke gure kultura, hezkuntza, osasungintza, hizkuntza… 415.000.000 euroekin?
Jakina da: faraoiak gelditzen ez baditugu, euren aurrerabideak ez du etenik izango. Uribe Kostaren ekialdean Mungialdea dago. Harago? Museo lirain bat, Urdaibain.
Getxoko Adi HAPO! Plataforma
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]