Getariako Elkanoren omenezko estatua frankistek jarri zuten udaletxe aurrean
Espainiako militarrek igandean Joan Sebastian Elkanoren aldeko meza eta omenaldia egingo dituzte Gipuzkoako Getarian, hainbat herritarren protesta artean. Espainiar nazionalismoak beti maite eta ohoratu izan duen pertsona da Elkano. Getariako “seme kuttuna” beneratu beharreko ikur izan dadin, bereziki faxistek egindako lan eskerga ez da alferrikakoa izan. Horren froga fisikoa Getariako udaletxe aurrean dago.
Udaletxe aurreko plaza da getariarren bilgune nagusietako bat, baita herri ekimen askotarako gune nagusia ere, frontoiarekin batera. Gudarien Enparantza du izena plaza txiki horrek eta haren erdian marmolezko estatua bat dago “Juan-Sebastian de Elcano” (sic) omenezko.
Elkanoren gorazarrerako Getarian dauen dozenaka ohorezko leku eta izendapenetako bat da, baina, monumentuarekin batera, denetan ezagunena eta esanguratsuena da. Estatua horren ibilbideaz arakatu dute Getariako Liburutegiko lagunek eta haren berri eman dute Artzape aldizkarian “Historia ez da borobila” artikuluan.
Marmol zurizko estatua hori Ricardo Bellver eskulturagileak 1881ean egin zuen, orduko Espainiako Gobernuko “Ministerio de Ultramar” (garaiko Kanpo Harremanetarako ministerioa) delakoaren enkarguz. Madrilen izan zen estatua ondorengo hamarkadetan, harik eta, 1934an, Espainiako Bigarren Errepublika indarrean zela, Getariara ekarri zuten arte, herri honetako Udaleko arkitektoak estatua eskatu baitzuen. Haren kokapenaren berririk ez da, ordea. Nonbaiten gordeta izan zuten ala Getariako beste txokoren batean jarrita, ez dago garbi, baina frogatuta dago gaur egungo ohorezko lekuan ez zutela jarri. Hori herriko lehen udalbatza frankistak agindu zuelako.
Gerra garaian, 1937ko uztailaren 25ean Getaria faxisten menpe zela, udalbatza frankistak ondorengoa erabaki zuen: Faxisten altxamenduaren urteurrena zela-eta, Francisco Francori atxikimendu telegrama bidaltzea eta horrekin batera, Elkanoren marmolezko estatua herriko plazan jartzea. Esan eta egin. Abuztuan ezarri eta ofizialki irailean inauguratu zuten, orduan Cabalgata de Elcano deitzen zuten egunean. Gaur egun Elkanoren Lehorreratzea deitzen diote lau urtean behin Getarian ospatzen duten Elkanoren herri antzerki-omenaldiari.
Honela jaso zuen Jaca Española aldizkariaren 349 zenbakiak 1937ko irailean gaztelaniaz: “Espainiako ibilbide inperialean, Getaria da mugarri garrantzitsuenetako bat. Gaur, irailak 5, hala erakutsiko dute, solemnitate osoz, simulakro-zeremonia baten bitartez: Juan Sebastian bere sorterrira iritsi izana, txalo eta biba artean, herri kaleetatik karrozaz egingo duen paseo arranditsua. Getariak Elkanoren balentria heroikoarekin bat egitean eta han eguzki izpitan jaiotako itsas-gizona urtero ohoratzean, Espainiako Inperioaren mugarri bat garbi eta zainduta mantentzen du”.
Orain 82 urte faxistek jarritakoak ohorezko leku berean dirau. Eta litekeena da, igandean, Espainiako militarrek Elkanori egin behar dioten omenaldia haren azpian egitea.
Taldea ezagutzera ematea, gerrarako dirua biltzea eta soldaduak errekrutatzea da faxisten asmoa. Hainbat geldialdi egingo dituzte, hala nola Alemanian, Polonian, Txekian, Lituanian, Herbehereetan eta Belgikan.
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Etxebizitzen eta alokairuen prezioek mugarik gabe jarraitzen dute gorantz eta milioika lagun egoera oso prekarioan utzi ditu horrek: gazteek ezin dute emantzipatu, herritar asko euren auzotik ostikoka bota dituzte, eta beste askorentzat infraetxeak partekatzea da irtenbide... [+]
Ekainaren 9an Europako hauteskundeak izango dira, herritarrei gutxien interesatzen zaizkigun bozketak, antza, nahiz eta jokoan asko dugun. Agertzen zaigun panorama, gainera, ez da batere baikorra, ultraeskuinaren aurreratze nabarmena aurreikusten baita. Faxismoari aurre egitera... [+]
Madrilgo Cuelgamurosen, Erorien Harana deituriko monumentuan arkeologoak egiten ari diren indusketetan etengabe ari dira jasaten eskuin muturreko jendeen presioa, hala adierazi du Pako Etxeberria auzitegi-medikuak. Egunotan, biktima errepublikarren senideek bisitatu ahal izan... [+]
ARGIArekin azken kolaborazioa egin nuenetik lau hilabete igaro direnean, testu honen bidez nire iritzi-artikuluei berriro heldu diet, baina azalduko dizuet zergatik alde egin dudan denboraldi honetan aldizkari maitagarri honen orrialdeetatik.
Otsailaren 20an La xarxa ultra... [+]
Memoria historikoaren aldeko hemeretzi eragilek bat egin dute, Askatasunaren Plazako eraikina eraisteko eskatzeko. “Ezinezkoa da frankismoaren monumentu honi nortasun berri bat ematea”, azaldu dute.
Iazko uztailean eraso zion faxista talde batek, labanaz. Orain, erasotua izan zen pertsona horri jarri diote 600 euroko isuna, faxistetako bati aurre egitea leporatuta.
Ehunka lagun elkartu ziren ostiralean Aitor Zabaletaren omenez Bultzadak eta bestelako talde antifaxistek antolatu zuten manifestazioan. 25 urte bete berri dira ultraeskuindar batek Aitor Zabaleta realzalea hil zuenetik, eta hura gogoan, 19:00etan Bulebarretik abiatu zen... [+]
Ostiralean 25 urte beteko dira Ricardo Guerra faxistak Aitor Zabaleta Realeko jarraitzailea hil zuenetik. Zabaletaren oroimenez eta faxismoaren aurka, manifestazioa antolatu du Bultzadak Donostian.
Oso gutxi ikusten zen jada “Antifaxista”, horrela, zuzenean, “Antifascista”, Madrilen, biseretan, kamisetetan. Eta begiratzen zitzaien antifaxismoa nostalgia moduko bat balitz bezala (bisera bat, kamiseta bat), izan ahal balitz bezala. Eta orain loratu... [+]