87 urte bete dira ostiral honetan, 1937ko apirilaren 26an abiazio faxistak Gernika bonbardatu eta sarraskitu zuenetik. Urtero legez ekitaldi andana antolatu dute erakunde eta eragile sozialek. Tartean, pasealekuan eta Astra fabrikan dauden sirenak martxan jartzea.
Gernikako bonbardaketaren urteurrena dela-eta egitarau zabala antolatu du asteotan Gernika Memoriaren Lekuko plataformak, memoria "mundua begiratzeko modu bat" delako, aurkezpenean azaldu zuten moduan. Atzera begiratuta gaur egun gertatzen diren injustiziak salatzeko baliatuko dute hortaz efemeridea, duen garrantzia politikoari iskin egin gabe.
Egitarau barruan, besteak beste, Sarri min ematen du akordatzeak antzezlana eskaini dute pasa den astean Lizeo Antzokian, Ibarrekolanda Bigarren Hezkuntza Institutuko ikasleen eskutik. Joseba Sarrionandia idazlearen olerki-lanetatik abiatuta egindako sormen lana da.
Baina ostiral hau dugu duela 87 urte abiazio alemaniar faxistak agintari frankistekin elkarlanean egindako sarraskia gogoratzeko une gorena. Ohi legez arratsaldeko 15:45etan 4 minutu ekimena egingo dute, Pasealekuan eta Astra fabrikan sirenak berriz martxan jarri eta herri osoan entzungo dira. Aurten Palestinako herritarrak eta Bakearen Artisauak gonbidatu dituzte horretarako.
"Gernikatik eraikitzen dugun memoria elkartasunean oinarritzen da –azaldu dute plataformako kideek–. Justizian. Ahotsa altxatzean, beharrezkoa den une, arrazoi, eta bider guztietan. Horregatik diogu, beste behin ere, gu beti Palestinako herriarekin egon garela, eta izango garela, eta bere aurkako genozidio saiakera – gure aurka saiatu ziren bezala- beti gogoratuko dugula historiaren lekurik ilunenenera eraman dezan Israelgo estatua".
"Gernikatik eraikitzen dugun memoria elkartasunean oinarritzen da. Justizian. Ahotsa altxatzean, beharrezkoa den une, arrazoi, eta bider guztietan. Horregatik diogu, beste behin ere, gu beti Palestinako herriarekin egon garela"
Gainera, Gernika Memoriaren Lekuko plataformak diseinaturiko egitarau barruan beste hainbat ekitaldi ere izango dira eta eguna kandelekin ibilbidea eginez amaituko dute. Larunbatean berriz, Palestinarekin elkartasun eguna antolatu dute.
Agintari eta lekukoak bunkerrean
Instituzioen aldetik ere hainbat ekitaldi ofizial egin dira eta egingo dituzte bonbardaketaren urteurrenaren kari. Besteak beste horietan izango dira EAEko jarduneko lehendakari Iñigo Urkullu eta Memoria Demokratikoaren Espainiako ministro Angel Victor Torres.
Pasa den apirilaren 13an Espainiako Gobernuak memoria historikoko leku izendatu zuen Gernika-Lumoko udalerria, hasiera batean soilik Juntetxea izendatzeko asmoa azaldu bazuen ere, hainbat elkarteren eskaera jarraituta herri osoa egongo da izendapen horren barruan.
Astelehenean egin zuten izendapenaren ekitaldia, Astrako babeslekua egurrezko egitura batez estali eta bisitagarri jartzeko inaugurazioarekin batera.
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.
1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.
Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]
Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]
Familiak eskatu bezala, aurten Angel oroitzeko ekitaldia lore-eskaintza txiki bat izan da, Martin Azpilikueta kalean oroitarazten duen plakaren ondoan. 21 urte geroago, Angel jada biktima-estatus ofizialarekin gogoratzen dute.
Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.
33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea bermatzeko... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.