Gauzak nola kontatzen diren
2021ean 1991n baino %28,6 euskaldun gehiagok egiten dugu errazago euskaraz espainolez baino.
2021ean 1991n baino %45,4 euskaldun gehiagok egiten dugu errazago euskaraz edo gutxienez espainolez bezain erraz.
Martxoaren 21eko Berriako azalean bi grafiko itxaropentsu martxoaren 20an argitaraturiko VII. Inkesta Soziolinguistikoaren laburpen datuetatik. Titulu txikiagoetan datu positiboak ere: "Ezagutza %12 igo da 1991tik, eta erabilera %6,4 / Duela 30 urte baino 261.000 euskaldun gehiago daude". Baina titulu nagusia, azpimarratu, negatiboa: "Euskararen erabilera erdia baino ez da igo ezagutzaren aldean EAEn 30 urtean". Badaezpada ere. 2. eta 3. orrialdeetan datu positibo parrastada... Besteak beste, azpimarratzeko, hizkuntzaren familia transmisio datu (oso) positiboak, itxuraz. Hala ere, izenburu nagusi negatiboa, nahiz eta fantastikoa den lortu baldin badugu erabilera igotzea ezagutza igo denaren erdia. Hori haluzinatzeko datua da. Ezinezkoa da pareko igoera irudikatzea.
Okerrago argia.eus-eko berria. Izenburua: "Euskaldunen %44k erraztasun handiagoa du erdaraz hitz egiteko". Iruzkin depresiboa. Artikuluaren beraren izenburua: "Euskaldunen %27 moldatzen da euskaraz hobeto, erdaraz baino". Azpiburua: "Jaitsi egin da euskaraz erdaraz baino errazago egiten duten herritarren kopurua %34,6tik %27,4ra". Ze gaizki! Orain ere gaizki goaz! 30 urte eta gero. Lur jota geratzeko modukoa.
Kontua da, ARGIAko datu tranpatiari dagokionean, EAEn 1991n ginen 419.221 euskaldunetatik %34,6k baldin baginen errazago egiten genuenok euskaraz espainolez baino, 145.050 ginela. Orain, aldiz, 680.629 euskaldunetatik %27,4 baldin bagara errazago egiten dugunok euskaraz espainolez baino, 186.492 garela, orduan baino 41.442 gehiago, %28,6 gehiago. Eta begiratzen badiogu euskaraz erraztasun handiagoa edo erdaraz besteko erraztasuna dugun euskaldun kopuruari, 1991n 260.755 ginen eta 2021ean aldiz 379.110, 118.355 gehiago, hau da, %45,4 gehiago.
Gauzak nola kontatu nahi diren.
Goazen, euskaldun bihotzekook!
Hitz bat ere ez espainolez!
Bittor Hidalgo
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]
Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]
PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]
Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]
Gerra Urte, Gezur Urte!
Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.
Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]
Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.
Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]
Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.
Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]
Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]
Urtarrilaren 20rako bidea. Donald Trump urtarrilaren 20an izendatuko dute AEBetako presidente. Demokraten aldeko elite ekonomikoak hainbat aldiz saiatu dira Trump hiltzen. Lortuko al dute helburua urtarrilaren 20a baino lehen? Hortaz gain, guda fase berri garratzagora eraman... [+]
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]