“Gaur egun ez dakigu benetan zer jaten dugun; arazo handia da hori”
Uribe Kostan eta inguruetan lurra lantzen ibili ondoren, Durangaldeko Garai aldera egin du salto Ana de la Maza baserritar getxoztarrak. Zortzi urteko ibilbidearen ondoren, profesionalizatzearen aldeko pausoa eman du duela hilabete bi: “Garrantzitsua da hori, etorkizunera begira batez ere”.
Ingurugiro-osasuna goi-mailako zikloa ikasi ondoren, jaten dugunaren garrantziaz jabetu zen Ana de la Maza gazte getxoztarra. Era berean, Euskal Herrian produzitzeko “lur oso onak” eduki arren gure dieta osatzen duten elikagai gehienak kanpotik inportatutakoak direla ikusi zuen: “Arazo handia dugu elikaduran, ez dakigu benetan zer jaten dugun”.
Horri aurre egin guran, lagun batzuk bildu eta bere produktuak ekoizteari ekin zion de la Mazak duela zortzi urte Derion alokatutako solo batean. “Hasieran denbora-pasa bat baino ez zen, hobbie moduko bat. Bertan ikusi nuen lurrak asko ematen zuela, eta ezinezkoa egiten zitzaidan produzitutako dena etxean kontsumitzea. Hala, Algortara joaten nintzen tomate- eta piper-poltsaz lepo”. Lehenengo sektoreagaz aurreneko kontaktu hori eginda, proiektu handiago bati heldu zion beste neska bigaz: Solotxu. Uribe Kostan nekazari-eremu gutxi dago, eta bazekien zaila izango zela lur bat aurkitzea.
Bila eta bila ibili ondoren, “zortea” izan zuten, Erandioko Txakoli Motaganeko ugazabak bere lurrak utzi zizkielako nekazaritza eta baserri-mundua ezagutzeko gunea eraikitzeko. Hala, sasoiko produktuak ekoizten hasi ziren bertan, esperimentatzeko txokoa osatu zuten eta urtebetetzeak zein tailerrak ere antolatzen zituzten. “Gu hasiberriak ginen, eta oso proiektu handia zen. Horren ondorioz, gure arteko harremana apur bat zakartu egin zen”, dio getxoztarrak. Hala ere, nekazaritzarekiko maitasuna bere horretan zirauen beraren bihotzean, eta segituan proiektu berri bati ekin zion Garain.
Bikotekideak lurrak zituen Durangaldeko inguru horretan, eta bertan zeuden pinudiak bota ondoren, askotariko fruta-arbolak landatu eta ortua osatu zuten, besteak beste. Ordutik bertan bizi da, lurrak emandakoez bizitzen. Denetarik lantzen dute bertan, ondoren sasoiko ortuariakaz otzarak banatzeko inguruko gazteen artean. Era berean, zukuak, marmeladak, garagardoak eta kontserbak egiten ditu, baita abereetatik lortutakoak ere. Azaltzen duenez, “kostata” hartu zuen eskualde batetik bestera joateko erabakia. Izan ere, Uribe Kostako lurrak ekoizpenerako “idealtzat” ditu: “Klima epela da bertan; barrualdean, aldiz, gogorra, oso hotza neguan eta oso beroa udan”.
Baserritarren lan gogorra
Baserritarraren lana gogorra dela aitortzen du Getxoko gazteak, “egunero lan egin behar delako eta etekinak, askotan, murritzak direlako”; hala ere, azpimarratzen du “inondik inora” ez lukeela oraingoa bulegoko lan batez aldatuko. Zortzi urteko ibilbidea egin du de la Mazak leku batetik bestera, Garain finkatu arte. Bide horretan, askotan pentsatu izan du ea noiz emango zuen saltoa profesional bilakatzeari, eta duela hilabete bi egin zuen pausoa. “Oso garrantzitsua izan da erabaki hori, nire etekinak ez direlako oso altuak. Dena den, garrantzitsua da kotizatu ahal izatea, baina zaila da nekazaria eta “legala” izatea. Dendetan eta azoketan saltzeko sanitateko baimena izateko beharrezkoa da autonomoetan alta ematea, eta dagoeneko nik lortu dut hori dena”.
Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Gaur egun, Gazan su-etena dago, eta ez dakigu noiz arte iraungo duen; bitartean, sarraskiak, anexioek, kolonizazioak eta era guztietako giza eskubideen urraketek bere horretan diraute gainerako lurralde okupatuetan. Jarraian irakurriko dituzunak ez dira kasu isolatuak,... [+]
Oporlekuekin soilik lotuko dituzte askok Balear Uharteak, baina agroekologiaren eta kontsumoaren bueltan mugimendu bizia dute Mallorca irlan: Associació de Varietats Locals de Mallorca (tokiko hazi barietateen elkartea) da horren adibide. Abenduaren hasieran, elkarte... [+]
Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.
Via Campesinako ordezkaritza bat Palestinan izan da abenduaren 8tik 18ra, bere kide den Palestinako Lan Komiteen Batasuna-k (UAWC) gonbidatuta. Bidaia horrekin herri palestinarrari elkartasuna adierazi nahi izan diote, "Gazan egiten ari diren genozidioaren erdian eta... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.
Bi ordu edo bi ordu eta erdiz haur eta gazte andana hartzen ditu jantokiaren tarteak eskoletan. Jateko, jolasteko eta elkarbizitzeko espazio horretan jantokiko arduradunak esku hartzeko dituen mugez, jarraitzen diren irizpideez, begiraleen rolaz eta duten formazioaz arituko... [+]
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]