Gastu publikoa murrizteko eskatu dio Europar Batzordeak Espainiako Estatuari
"Zor publikoaren nahiz langabeziaren adierazle altuak" dituela gogorarazi dio Bruselak Madrili. Ondorioz, arau fiskalik zurrunenak geldirik mantenduko dituzten arren, gastu publikoa "berehala doitzea" agindu dio Europar Batzordeak. 2023ko zerga-politika "kontu handiz" diseinatu beharko dute Europar Batasuneko estatu kideek.
"Gastu-doikuntzak" iragarri ditu Europar Batasunak 2023rako. "Zuhurtasunezko zerga-politika" jarrai dezaten agindu die estatu kideei, "gastu publikoaren hazkundea kontrolatzeko". Batasuneko estatu guztiak atzeraldi ekonomiko baten arriskupean dauden arren, horietako zenbaiten egoera "bereziki larria" dela diote Bruselan. Ohartarazi du "zor handiarekin lotutako desorekak" dituela Espainiako Estatuak, "langabezia handiko testuinguruan".
Espainiako Estatuko zor publikoa Barne Produktu Gordinaren (BPG) %118 ingurukoa da, eta zorpetze hori elikatzen duen defizita 81.500 milioi eurokoa izan zen iaz, BPGaren %6,76ren baliokidea. Aurrera begira, EBk "arrisku handiak" ikusten ditu epe ertainean, 2021ekoak baino zor-ratio handiagoekin. Azken urteotako ziurgabetasunek beste estatuetan ere eragina izan dutenez, Europar Batzordeak geldirik mantentzen ditu Egonkortasun Ituna deiturikoaren ohiko arau fiskalak, 2024ra arte, gutxienez.
Ihesean
Europar Batasunak ohiko arau fiskalak "leundu" egin ditu COVID-19aren agerpenaz geroztik. Arauok urteko %3ko defizit publikoaren gehienezko langa ezartzen dute, batetik, eta zorra %60raino minimizatzeko planak indarrean jartzea, bestetik. Arauok indargabetzen dituen Ihes klausula orokorra luzatu dute, ordea, COVID-19aren sasoian "salbuespenezkoa" zirudiena.
Horren atzetik bi arrazoi daude, gutxienez: egungo koiuntura ekonomikoan estatu bat berak ere ez lituzkeela baldintzak beteko eta betetzen saiatzeak zorraren krisia areagotuko luke. Bestalde, Ukrainako gerraren harira NATOren armatze-prozesua bizkortu denez, EBko estatu kide gehienak armagintza industriara zein armadetara diru-partida gehiago bideratzen ari dira. Armatze-prozesuak eskatzen duen defizitak azaltzen du Bruselaren ustezko "eskuzabaltasun fiskal" hori.
Mugak, gastu publikoan
Doikuntza-mekanismo egonkor deiturikoaren behin-behineko etenaldiak, ordea, muga zehatzak ezartzen dizkio gastu publikoari. Osasungintzan, hezkuntzan, gizarte segurantzan edo bestelako zeharkako soldatetan egindako gastua gertutik ikuskatzen du Europar Batasunak. Oso tarte murritza baimentzen du arlo horretarako, inbertsio militarrerako zorpetze maila handiagoak onartzen dituen bitartean.
Madrilen ahulguneak
"Zerga-gomendioen dokumentua" deituriko txostenaren arabera, desorekak izaten jarraitzen duten potentzien taldean dago Espainiako Estatua, beste sei estatu kiderekin batera: Alemania, Frantzia, Herbehereak, Portugal, Errumania eta Suedia. Bruselak "zor handiarekin" lotzen du Madrilen kalteberatasuna; zerga-politikarako tarte estua uzten duen langabezia handiko testuinguruan, gainera. Espainiako Estatuko zor pribatua, bestalde, COVID-19aren krisiaren aurretik baino handiagoa omen da orain.
Talka makroekonomikoa
"2023an ihes-klausula orokorrari eustea proposatzen dugu, eta 2024an desaktibatzea", esan du Valdis Dombrovskis Ekonomia Saileko presidenteorde exekutiboak astelehen honetan egindako agerraldian. EBk Europako seihilekoa-ren udaberriko paketea iragarri berri du. Bertan, "talka makroekonomikotzat" jo du Ukrainako gerra, besteak beste, "EBren segurtasun energetikoaren beharretarako epe luzerako inplikazioak dituelako".
Paolo Gentiloni Europako Ekonomia batzordekidearen hitzetan, "shock larria" nabari da hainbat alorretan: "energia zein elikadura-merkatuetan, industria-hornidurako kateetan, erregaiaren inflazioan eta kontsumitzaileen zein inbertitzaileen konfiantza ahultzean". Halaber, italiarra ere ihes-klausula orokorra luzatzearen alde agertu da, estatu kideek "ahalik eta azkarren" erreakzionatu ahal izan dezaten eskura dituzten zerga-tresna murritzen bidez. "Oso garai iragarrezinak dira", ondorioztatu du.
Egoera "delikatua" dela aitortu dute batzordekideek, eta ondorioz, estatu bakoitzak 2023ko zerga-politika "kontu handiz" diseinatu beharko duela.
2022ko krisi militarrak bizkortuta, hazkunde-itxaropen beherakorrak eta inflazio-itxaropen gorakorrak irakurri behar izan ditu batzordeak erkidegoko bloke osorako. Iragan astean jakinarazi ziren udaberriko aurreikuspenetan, BPGaren igoera %2,7ra arte murriztuko zela esan zuen Bruselak, neguko aurreikuspenak baino 1,6 puntu gutxiago. Inflazioa, berriz, %6,1ean kokatu zuen, neguan baino 2,6 puntu gorago.
EBko iturriek ziurtatzen dutenez, bi elementuok kontuan hartu dira agindu fiskalak zehazterakoan. Gainera, "gastuaren hazkunde" bat izango dela diote; izan ere, energia-krisiari erantzuteko neurriek eragina izan dute estatu kide gehienetan. Enpresa zein kontsumitzaile kalteberak arintzeko ezarri diren mekanismoek euren kostua izan dute: erkidegoko BPGaren ia %0,6, batzordearen datuen arabera. Hiru estatutan, berriz, BPGaren %1 gainditzen dute dagoeneko: Lituanian, Hungarian eta Grezian, alegia.
Batzordeak 2022ko hazkunde-itxaropen apalei eusten die, "ziurgabetasun handiaren eta beheranzko arriskuen erdian". Ez du, gainera, inolako bultzada fiskal orokorrik bermatzen ekonomiarentzat 2023rako. Gauzak horrela, "inbertsio jakin batzuen handitzea" eta "Estatuak finantzatutako lehen mailako gastu arruntaren hazkundea kontrolatzea" uztartuko dituzte
Duin bizi ahal izateko prestazio ekonomikoa jasotzen dutenak lupapean ditu, berriro ere, Eusko Jaurlaritzak: postontzia jarri du martxan, herritarrek modu anonimoan “jardun irregularren edozein susmo” jakinarazi dezaten, eta Lanbideko Kontrol Unitatea indartu du,... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.
Valentziako Generalitateko presidentearen aurka salaketa jarri du CGT sindikatuak, heriotzak saihesteko neurriak hartu ez izana leporatuta. Hogei bat eragile sozial eta sindikalek berriz, haren dimisioa eskatzeko manifestazioa antolatu dute hiriburuan, datorren larunbaterako.
Amurrioko anbulatorioko Etengabeko Arreta Gunean ez zen medikurik egon joan den igandean, Aiaraldeak informatu duenez. Hain justu, hainbat bizilagunek sinadura bilketa abiatu dute eskualdean: “Erabat normalizatu da Laudioko zein Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan mediku... [+]
Iberdrolak 5.472 milioi euroko etekinak izan ditu aurten irailera arte, eta bere aurreikuspenen arabera 2024an errekor berria jarriko du irabazietan: iaz baino %14 gehiago. Repsolek uztailerako 1.626 milioi euro zeuzkan poltsikoan, eta 2023an irabazitako 3.168 milioiak aurten... [+]
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
2023ko urtarriletik indarrean da oinarrizko elikagaiei –duela hiru hilabetetik, oliba olioa talde horretan dago– BEZik ez aplikatzeko neurria.
Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak Apple eta Irlanda kasua ebatzi, eta Googleren aurkako zigorra berretsi du, nagusitasunezko posizioaz abusatzeagatik.
Aparteko ordu boluntarioekin betetzen ari dira medikurik gabeko zerbitzuak Elizondon. Xabi Zarandona medikuak salatu du ezinezkoa dela gaixoen jarraikortasuna bermatzea.
Kalera atera dira salatzeko Bortziri eta Baztanen mediku eta pediatren falta, itxaron zerrenda amaigabeak eta hitzorduen atzeratzea jasaten ari direla, besteak beste. “Landa eremuan bizi garenok ere merezi dugu behar dugun bezala artatuak izatea”.
Etxebizitzen eta alokairuen prezioek mugarik gabe jarraitzen dute gorantz eta milioika lagun egoera oso prekarioan utzi ditu horrek: gazteek ezin dute emantzipatu, herritar asko euren auzotik ostikoka bota dituzte, eta beste askorentzat infraetxeak partekatzea da irtenbide... [+]
Europako Banku Zentralak interes tasak jaitsiko ditu ostegun honetan, bi urtetako etengabeko gorakadaren ondoren. Diruaren garestitze edo merkatzeak zuzeneko eragina du Euriborrean eta herritarrek ordaindu behar duten hipoteketan. Baina nola nabarituko da aldaketa hori?
Europar Batasuna pandemia aurreko zerga arau zorrotzetara bueltatzeko bidean da, Europako Parlamentuak estatu kideek duten defizita eta zorpetzea mugatzeko neurri fiskal berriak onartu ostean. Ecofinek 2023 urte amaieran erabakitakoari jarraiki, austeritate eta murrizketa... [+]
Europako Banku Zentraleko lehendakari orde Luis de Guindosek Europak dituen "mehatxuez" hitz egin du Bartzelonan: "Berriz ere erreforma estrukturalen inguruan hitz egin behar dugu".
Atera berri dituzte zerga bilketaren datuak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru ogasunek, eta ikusi dugu inoiz baino diru gehiago jaso dutela. Berehala iragarri dute erreforma fiskalari buruzko gogoetarako beharrezko tartea hartuko dutela, ez dagoelako presarik, ezta premia... [+]