Bi aste direla, Gasteizen euskaraz erabiltzeko dauzkagun zailtasunei buruz hitz egin genuen. Gaurko honetan, txanponaren beste aldea azaldu nahi dizuet; hau da, Gasteizko mirariari buruz. Hizkuntzalariek diote ia ezinezkoa dela hizkuntza bat, ordezkatua izan bada, berriro berpiztea. Bada, egia da euskara ez dela inoiz desagertu, baina duela berrogei urte gasteiztarren artean euskaraz zekienik gutxi zegoen. Gaur egun, aldiz, XXI. mendearen hasieran, azken inkesta soziolinguistikoen arabera, Gasteiz da euskararen erabilera gehien igo den lekua. Nola da hori posible?
Nire alaben ikastolak, Arantzabelak, 40 urte bete ditu aurten. Urtebetetze horrek asko esan nahi du. Hirian, urte horiek erabakigarriak izan diren sentsazioa daukat. Ni ez nengoen hemen duela 40 urte, Bartzelonako neskato txiki bat nintzen amak nirekin katalanez hitz egitea erabaki zuenean, nahiz eta nire aiton-amonen etxean gaztelaniaz hitz egiten zen. Garai hartan, hemen, Gasteizko auzoetan guraso batzuek euskaraz ikasteko eskubidea bermatu nahi izan zuten. Gure gurasoak frankismoaren gau luzean bizi izan ziren gaztaroan, eta Trantsizio garaia iritsitakoan, gogoz saiatu ziren, handik eta hemendik, zein bere herri duina eraikitzen.
"Gasteiz da euskararen gorakada handiena izan duen hiria, duela 40 urte inguru, guraso batzuek euskara beren seme-alaben hizkuntza bihurtzeko determinazioa izan zutelako"
Araban, 1977an Arabako Aldundia, seguru asko herri bultzadari esker, euskaraz ikasteko eskola sare bat josten hasi zen. Alde batetik, 60ko hamarkadan sorturiko ikastolekin hitzarmenak sinatu zituen; beste aldetik, ikastola publikoak ere eratu ziren: besteak beste, Arantzabela, Toki Eder, Durana edota Odon de Apraiz... Leku konkretu horietan guztietan erein ziren Gasteizko euskararen loraldiaren haziak. Hots, gaur egun Gasteiz da euskararen gorakada handiena izan duen hiria, duela 40 urte inguru, guraso gasteiztar batzuek euskara beren seme-alaben hizkuntza bihurtzeko determinazioa izan zutelako.
Sare eredugarria izan da, kutsakorra, eta, gaur egun, ume gehienek, D ereduan ikasten dute Gasteizen. Euskalduntzeko sare hori ez zen Trantsizio garaian gelditu. Adibidez, 2004an, Ramon Bajok, Alde Zaharreko eskolak, D eredua bermatu zuen, eta auzoko gune kohesionatzaile bihurtu zen. Aurten, Judimendi eskolak ere, bizitasun handiko eta izen bereko auzoan kokatua, D eredurako jauzia egin du, eta zoririk onena opa diogu, lagun ugari batu dakizkiola egitasmo horri, guretzat, euskara maite dugunontzat, horiek baitira erabaki ausartak eta erabakigarriak.
Gasteizko euskararen egoera ez da erraza, eta euskararen erabilera txikiegia da oraindik, baina, ez dut inon ikusi, batez ere nire belaunaldiko jendearen artean, hemen dagoen euskararekiko konpromisoa bezalakorik. Konpromisoa bere gurasoek egin zuten apustuagatik, opariagatik. Eskerrak horrek guztiak indarra ematen digun, zeren oraindik bai baita zeregina eta lana franko, eta miraria bururaino eramateke dago. Horretarako belaunaldien arteko transmisioa bermatu behar da, eta ez da erraza izango. Gasteizen umeek euskara gutxi erabiltzen dutelako, eta ez bada erabiltzen, eta ez zaio hurrengo belaunaldira hizkuntza transmititzen, han geldituko da urteotan egindako ahalegina. Horregatik arduratuta gaude, eta momentuz, ezin dugu oraindik mirari izendatu, baina bidean gaude, eta iritsiko da.
Udalerri euskaldunen nortasuna egokien islatzen duena euskara dela nabarmendu du mankomunitateak eta bisitariek zein bisitariekin harremana duten zerbitzu sektoreko arduradun eta langileen konpromisoa eskatu du. Kanpaina ekainaren 8tik irailaren erdialdera arte egingo da.
Euskararen egoera soziolinguistikoa aztertu, eta Kultur Erakundeko lehendakaria eta Eusko Batasuna alderdiko kide izan zen. Astelehenean zendu zen 96 urterekin.
Aiara eskualdeko euskarazko komunikabide bakarra da Aiaraldea, eta Amurrioko Udalarekin 2012. urtetik izenpetua eta indarrean zuten euskara sustatzeko hitzarmena "alde bakarrez" eta "inolako jakinarazpenik eman gabe" eten du udalak. Erabakia "oso... [+]
Baionan egin dute agerraldia euskalgintzako 25 bat eragilek maiatzaren 15 honetan. Erakunde publikoen interpelazioaz gain, datorren urteko maiatzaren 15etik 25era iraganen den Euskaraldiaren berri emateko unea ere izan da.
"Zubiak zeharka” lemapean, egun osoko egitaraua prestatu dute UEMA eguna ospatzeko. Herriko eragile guztiek hartu dute parte programaren prestaketan eta ekimen herrikoi eta partehartzailea izatea lortu dute horrela.
Gasteiz Antzokia "lehenbailehen" martxan jartzeko eskatu dio udalari Gasteiz Antzokiaren Aldeko Plataformak, eta Lazarraga elkartearentzat zein euskalgintzarentzat "errespetua" galdegin dute.
Egitarau aberatsa muntatu du beste behin Basaizea elkarteak: bertsolariak, dantzariak, gaiteroak, txarangak, herri bazkaria, merkatua eta kontzertuak. "Folklorismotik haratago", euskararen zilegitasuna aldarrikatuko dute Baigorritik apirilaren 28an.
Nafarroa Garaian euskararen aldeko jarrera gero eta handiagoa izan dadin ildo diskurtsibo berriak proposatu ditu Euskaltzaleon Topaguneak
Lazarraga kultur elkarteak jaso du udalaren eskutik 2023ko dirulaguntzaren zuriketaren xedapena: 112.000 euro itzuli beharko ditu. Elkarteak adierazi du “udalaren borondate faltak” Gasteiz Antzokiaren proiektua kolokan jarri duela eta “udalak sortutako... [+]
Euskararen Erakunde Publikoak (EEP) batzar orokorra izan du astelehenean 2024ko aurrekontua bozkatzeko. Alain Iriart, Euskal Elkargoko ordezkaria kontra bozkatu duen bakarra izan da.
Irundik Baionara, ezin ezkutatuzkoa izan da 23. Korrikak eragindako harrotasuna. ‘Herri Harro’ leloak zentzua hartu duela ikusi dugu lekuko hartzaileen aurpegietan, eta atzetik euskararen alde oihuka aritu diren korrikalariengan. Bakoitzak bere gorputzetik eta bere... [+]
1.700.000 ikustaldi izan ditu EiTBren emanaldiak –Hamaika TBrenak gehitu behar zaizkio–. Pozik agertu dira AEKko arduradunak: “Inoizko Korrikarik erraldoi eta anbiziotsuena lortu dugu, herria harro egoteko modukoa”.