“Gasolinazoaren” ondoren errepresioa Mexikon: dozena erdi hildako eta 1.500 atxilotu
Urte berriarekin batera Mexikon protesta eta mobilizazioak zabaldu egin dira “gasolinazo” izenez ezagun egin den prezio igoerari aurka egiteko. Gobernuak gasolinaren eta beste hainbat produkturen prezioa %20 garestitzearen ondorioz egindako protestetan poliziak sei pertsona hil ditu eta 1.500 inguru izan dira atxilotuak.
Gizarte eragile ugarik protestetarako deia egin dute eta Enrique Peña Nieto presidenteari erabakia bertan behera uzteko eskatu diote. Estatu guztietan eta Mexiko Hirian egin dira martxak, errepide mozketak eta bestelako ekintzak. Manifestariek azaldu dute, autoen erabiltzaileei ez ezik, “gasolinazoak” garraio publikoa erabiltzen dutenei edota oinarrizko produktuei eragiten diela.
Laborarien kolektiboek ere parte hartu dute protestetan eta neurriek gizarte osoari eragiten dietela azaldu dute. Chihuahuako estatuan, esate baterako, Garapen Sozialerako Idazkaritza (Sedesol), Uraren Batzorde Nagusia (Conagua) eta Nekazaritza, Abeltzaintza, Landa Garapen, Arrantza eta Elikadurarako Idazkaritza (Sagarpa) hartu zituzten urtarrilaren 9an. Bertan lanean ari ziren hainbat langile kanporatu zituzten.
Manifestarien artean igoeraren oinarria ustelkeria dela zabaldu da eta Peña Nietoren administrazioaren erantzukizun falta kritikatu dute.
Erabakia berretsita
Bere aldetik, Peña Nieto presidenteak erabakia berretsi du, beste aukerak ziren “programa sozialak murriztea edo gasolinaren prezioa artifizialki mantentzea”. Presidenteak adierazi du kanpo faktoreek baldintzatu dutela igoera. Petrolioaren prezioaren igoera, dolarraren balio-irabaztea eta Mexikok inportatutako gasolinarekin duen dependentzia (%54)aurkeztu ditu arrazoi nagusi gisa.
Mexikoko Coahuila basamortuan, Bilbaoko dunak izeneko parajean, giza eskeleto baten arrastoak topatu dituzte. Arkeologoek aztertu ondoren, ondorioztatu dute 950-1250 urte artekoak direla eta Candelariako kulturarekin lotuta daudela.
Aurkikuntza berri pozgarria izan da... [+]
Pilotari famatua izan zen, munduko txapelduna, baina tartean behin baizik ez zuen Euskal Herrian jokatu, Mexikon jaio, hazi eta hantxe bizi baitzen, gurasoak haraxe joanda 1936ko gerratik ihesi. Abertzalea, Mexikoko euskal etxeko presidentea, Jaurlaritzaren aholkularia,... [+]
Morena Nazioa Onbideratzeko Mugimenduko hautagaiak 26,6 eta 28,6 puntu arteko aldea atera dio Xochitl Galvez hautagai kontserbadoreari. Egungo presidente eta alderdikide Andres Manuel Lopez Obrador-en bidetik jarraitzeko asmoa agertu du Sheinbaumek. Mexikoko lehenengo... [+]
Bilbora etorri zen apirilean, idazketa sendatzaileei buruzko hitzaldi bat ematera, EHUko Ikerketa Ereduak eta Arloak Gizarte Zientzietan masterrak gonbidatuta. Bazuen zer esanik: soziologia eta historia ikasitakoa, artxiboa baliatzen du idazteko, eta bere ahizparen bizitza eta... [+]
Estatu batek bere lurraldean dagoe enbaxada baten aurka horrelakorik egiten duen lehenengo aldia da. Mexikok enbaxada itxi eta iragarri du Ekuador salatuko dutela Nazioarteko Justizia Auzitegian nazioarteko eskubideak urratu izanagatik.
Aguascalienteseko Fiskaltzak adierazi du Baena bere bikotekideak hil, eta ondoren bere buruaz beste egin zuela. Baenaren senideak ez datoz bat hipotesi horrekin, eta familiaren abokatuak adierazi du ikerketa aldatuko duten frogak aurkeztuko dituela. LGBTIQ+ komunitatea ere kexu... [+]
2022ko irailaren 19an Mexiko Hiria astindu zuen lurrikarak ez zuen soilik hondamena ekarri. Tenochtitlan zaharrean lurperatuta zegoen suge buru kolosal bat ere agerian utzi zuen.
1.500 kilometro baino gehiago izango ditu trenbideak, zeinak Mexikoko hego-ekialdeko bost estatu bilduko dituen: Campeche, Chiapas, Quintana Roo, Tabasco eta Yucatan. Maya trenaren kudeaketa Armadaren esku utzi zuen pasa den hilean Andres Manuel Lopez Obrador presidenteak.
La Jornada hedabidean lan egiten zuen, Mexikoko egunkari nagusienetakoa. Bere gorpua Nayarit estatuan aurkitu dute, desagerpenaren salaketatik egun gutxitara.
Yasnaya Elena Aguilar Gil-ek Ää: manifiestos sobre la diversidad lingüística liburuaren edizio berria aurkeztu du berriki Euskal Herrian eta ekitaldian eman zuen hitzaldi mamitsutik bortz titular ekarri nahi dizkizuet, zuengan ere piztu dadin liburua... [+]
Mesoamerikako zibilizazioen ikonografia ezagutzeko pieza baliotsu bat itzuli dute AEBetatik Mexikora.
Horietatik 131 adin txikikoak ziren. Guatemalakoak, Honduraskoak, El Salvadorrekoak eta Ecuadorrekoak dira aurkitu dituzten pertsonak, eta AEBetara iritsi nahi zuten. Ez da azkenaldian horrelako zerbait gertatzen den lehen aldia.
Horixe da Chichen Itzako komunitate indigena egunotan aldarrikatzen ari dena. Marco Antonio Santos Ramirez eremu arkeologikoko zuzendaria da 2014tik, baina indigenek haren dimisioa eskatu dute.