Gabonetan sortzen den kutsaduraren %57 oparien ondorioz da
Ikerketa baten arabera, Frantziako Estatuan 6,3 milioi tona CO2 isuriko dituzte herritarrek Gabonetan, eta opariak dira horren erantzule nagusiak: %57. Oparien artean, gehien kutsatzen dutenak aparatu elektronikoak eta bitxiak dira, metal eta mineralen erauzketaren ondorioz, eta aldiz liburuek kutsatzen dute gutxien. Gero eta gehiago dira, arrazoi ekologikoengatik zein sortzen duen estresagatik, opariak ez egiteko erabakia hartu duten herritarrak.
Eguberrietako ospakizunak ate joka dira, haurrek eta heldu askok opor egun batzuk izango dituzte, baina egun intentsu horiek energetikoki ere “intentsiboak” dira, eta hala erakusten du Frantziako Trantsizio Ekologikoko Agentziak (Ademe) egin duen ikerketa batek.
Opariak dira kutsadura gehien sortzen dutenak. Zehazki, isuritako karbono dioxido guztiaren %57 hortik datozela dio agentzia horrek, 3,6 milioi tona CO2
Ademek 2022ko ikerketa bat eguneratu du 1.254 herritarren artean galdetuta, eta emaitzak adierazgarriak dira. Frantziako Estatuan herritarrek 6,3 milioi tona CO2 isuriko dituzte Eguberriekin zerikusia duten ekintzen bidez, hala nola otorduak, bidaiak, festak eta opariak.
Opariak dira kutsadura gehien sortzen dutenak. Zehazki, isuritako karbono dioxido guztiaren %57 hortik datorrela dio agentzia horrek, 3,6 milioi tona CO2. Ondoren, bidaiatzeak sortzen du kutsadura gehien, %25, eta elikagaiek gero, %15. Hortik oso urrun daude dekoraziorako argi eta apaingarriak (%2), eta zaborra (%1).
Baina opari guztiek ez dute berdin kutsatzen, hor ere alde handiak daude. Produktu digitalak eta bitxiak dira karbono aztarna handiena uzten dutenak. Izan ere, opari guztien %4 baizik ordezkatzen ez duten arren, bien artean negutegi efektuko isurien %30 sortzen dute. Horrekin batera, gehien kutsatzen duen beste opari bat arropa da (%30), kopuru handitan eta erruz salerosten delako egunotan.
Metalak eta lur arraroak oparietan
Clarisse Albertinik Reporterre aldizkariko artikulu batean azaldu duenez, aparatu elektroniko eta digitalek hainbeste CO2 isurtzearen arrazoia da, bere barruan dauden bateriak, zirkuituak eta plakak egiteko, metalak, mineralak eta lur arraroak behar direla, eta horretarako materiala erauzi eta prozesatu egin behar direla.
Aparatu elektroniko eta digitalek hainbeste CO2 isurtzearen arrazoia da, bere barruan dauden bateriak, zirkuituak eta plakak egiteko, metalak, mineralak eta lur arraroak behar direla, eta horretarako materiala erauzi eta prozesatu egin behar direla
Gauza bera gertatzen da bitxiekin: “Bere fabrikazioa batez ere urrean eta beste metal preziatuetan oinarritzen da, eta horiek erauzteak energian oso intentsiboak diren meatzaritza prozesuak eskatzen ditu, askotan kontrolik gabeko ingurumen baldintzetan eginak”, dio Reporterre-k.
Aldiz, gutxien kutsatzen duten produktuen artean liburuak daude, %2 soilik, nahiz eta beraiekin ere 75.000 tona CO2 isurtzen den.
Estresa eta hutsaltasuna
Reporterre-k oparien inguruko hausnarketa harago eraman du ordea. Albertiniren esanetan, oparien erosketak “zama mental” handia sortzen du eta pertsonen larritasun iturri bilakatu daiteke.
OpinionWay-k egindako inkesta batean oinarritzen da hori esateko: galderei erantzun zieten %59k presioa sentitzen zuen opari “ideala” erosteko, %54 berriz, larri zebilen diru aurrekontuagatik, eta %38 denbora faltagatik. Kazetariak dioenez, gainera, joera hori gorantz doa azken hamar urteetan.
Opariek duten izaeragatik sarritan zakarretan amaitzen dute. Ademeren inkestaren arabera herritarren %27ak aitortu du sekula erabiliko ez duen opari bat jaso duela
Bestetik, opariek duten izaeragatik sarritan zakarretan amaitzen dute. Ademeren ikerketaren arabera herritarren %27ak aitortu du sekula erabiliko ez duen opari bat jaso duela, eta hori, gutxienez hamabi milioi opari dira Frantziako Estatuan. Are okerrago, inkesta horren arabera, milioi bat oparik zuzenean zaborretan amaitzen dute erabiliak izan aurretik.
Oparitzeari utzi?
Hori da aldizkari ekologistak artikulu amaieran egiten duen galdera. Albertinik azaltzen duenez, muturreko neurria dirudi, baina gero eta jende gehiago ari da erabaki hori hartzen: Gabonetan ingurukoei oparirik ez egitea.
Muturreko neurria dirudi, baina gero eta jende gehiago ari da erabaki hori hartzen: Gabonetan ingurukoei oparirik ez egitea.
Gabonei, hain materiala ez den “benetako” izaera itzularazteko parada egongo litzateke horrela, dio egileak: “Edozein modutan, premiazkoa dirudi urte amaierako festak modu ekologikoagoan –eta estresik gabe– ospatzea”.
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Garraio publikoaren prezioa handitzea eta deskontuak kentzea “onartezina” dela kritikatu dute dozenaka pertsonak, Jauzi Ekosozialak eta Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak deituta. Langile klasearentzako “zama gehigarri bat” izango litzatekeela eta... [+]
Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
Frantziako Gobernuak Espainiakoari baieztatu dionez, Abiadura Handiko Trena ez da Hego Euskal Herrira iritsiko (Irungo loturara) gutxienez 2042 urtera arte. Ez dago Parisen lehentasunen artean.
Urriaren 19an, Xiberoko Batzorde Sindikalak bozketa egin eta adostu zuen lurraldea "babesteko zaila den eremu gisa" (ZBD) izendatzeko eskaera abiatzea, otsoaren "arriskuari" aurre egitea helburu. Artaldeei eraso egin ez badie ere, artzainek otsoari tiro... [+]