Duela hogeita hamar urte, Euskal Herriko karriketan mobilizazioak azkarrean zirela, izengoiti gutxiesgarria jartzen genien frantsesei: gabatxoak. Frantzia euskal militanteen etsaia zen eta, gure ustez, euskaldunak herri zahar, bizi eta borrokalaria izanik, estatu inperialista horren biztanleak jende erreakzionario eta lokartuak ziren.
Gurean iraultzara daramaten iniziatibetan bare gabiltzan sasoi honetan, joan den urtarriletik, erretreten erreforma dela eta, frantziar herritar ezkertiarrak berriz ari dira protestan, astero, egunero. Herri txiki eta hiri handietan, lantokietan, errepideetan manifestaldiak, grebak, blokatzeak antolatuz. Mugimendu sozial anitza berpiztu da, desobedientzian mota askotako ekin-moldeak erabiliz. Azkena, lapikokadak, gobernuko kide bat nonbaitera bisitara doan bakoitzean herriaren haserrearekin bukatu ez dutela oroitarazteko.
Emmanuel Macronek eta bere ministroek ukondoz ukondo jarri dituzte sindikalistak, ikasleak, jaka-hori izandakoak, ezker muturra, ekologistak, alderdi politiko zenbait eta beste motako jendeak. Indarrez jarri erreforma esanguratsua kentzeko, lehendakariak, bere metodo eta deklarazio autoritarioekin, hasieran lotsati zirudien dinamikari behin eta berriz eman dio hauspoa. Iritzi inkestek Macronen onarpena peko errekan jotzen dutela, bere sistemaren alde zakarrenak daude agerian. Erregea bakarrik dago, zauriturik, parlamentuan ere, oraingoz, oposizio zabala soportatu beharrez. Defendatzeko promesa antzuak, mespretxua eta polizia besterik ez zaizkio geratzen, gauzak lasaituko diren esperantzan. Krisia aipu da eskuinetik ezkerrera, eta ezkorrenen ahotan, eskuin muturrera gero eta gehiago lerratzen ari den exekutiboa.
Erretreten erreformaren kontra kaleratzen direnek, gutxiago eta hobe lan egitearen aldarrikapenak azalarazteaz gain, Frantziar bosgarren errepublikaren ibilmoldeari egin nahi diote aurre, legalki bada ere elite batek inposizioz eta bere pribilegiorako gehiengo zabalari baldintza larriagoak jarri nahi izanari. Erretretaren defizita pagatzeko dirua egon badago, besteak beste hautetsien adiskide diren enpresari erraldoien poltsikoetan. Arlo sozialarekin batera, lurraren aldeko mugimenduak antzeko irakurketa eta bultzada ari ditu hartzen. Apirilean Sainte-Soline herrixkan ur erreserben kontra gertatu asteburu gogorrak, eta ondotik barne ministroak Soulèvements de la terre –Lurraren Altxamenduak– koordinazioa zigortu nahi izanak bazterrak mugitu dituzte, ingurune ekologista inarrosi. Hor ere, sektore desberdinetako militanteek eta biztanleek zubiak eraiki dituzte, boteretsuen asmoen oztopatzeko azken hauek dauden guneetara joan behar dela erabakiz. Praktikan, konfluentziak eta talka.
Erretreten erreformaren kontra kaleratzen direnek, gutxiago eta hobe lan egitearen aldarrikapenak azalarazteaz gain, Frantziar bosgarren errepublikaren ibilmoldeari egin nahi diote aurre, legalki bada ere elite batek inposizioz eta bere pribilegiorako, gehiengo zabalari baldintza larriagoak jarri nahi izanari
Aurkari guziak temati daude eta gaurko egunez, panorama honetatik gaztainak nork aterako dituen iragartzea fikzioa da. Halako lurrikarek eragiten dituzten erreakzioen artean, bortizkeriaren erabilpenaren eztabaidak bestelako tankera hartu du. Ohituraz indar armatu legalei onarpen gehiago eta kale borrokalariei gutxiago ematen bazaie, paradigma aldaketa zerbait ageri da jendartean eta prentsa iritzi batzuetan, bereziki manifestaldietan parte hartzen dutenen artean. Biolentzia lehenik eta behin gobernuari egozten zaio, eta aurkarien erantzuna, lehenaren bizkar. Horrek ez die istiluak bai ala bai bultzatu nahi dituztenei argi berde osorik ematen. Taktika horretan, Sainte-Solinen izandako manifestari zauritu andanak indarra noren esku dagoen argi utzi du, eta irabazteko, dibertsitatea ezinbestekoa dela atzeman dute askok. Toulouse-Castres autobide proiektuaren aurka berrikitan antolatu deialdiak ekarri du adibidea, hitzordu zabala eta irudimentsua, barne ministroak harrikadak espero zituela baratze landaketak izan direlarik erresistentziaren ikur.
Macroni lau urte geratzen zaizkio jauregian eta behingoz, hainbeste egur jaso ondoren, bere politikaren kontra egonkortzen ari diren mugidek esperantza dakarte bihotzean, erreformak erreforma erregea botatzeko edo bederen bere planen zapuzteko gaitasuna dagoela konbentziturik. Ez da 68ko Maiatza, grebalarien kopurua askoz murritzagoa izanik, baina gazteek sekuentzia hau halaxe bizi dute, eta adinekoek udaberri aire gisa. Frantzian liberalismoari traba egiten bazaio, Europan ere aztarnak utziko dituela sinetsita, iraganean gertatu bezala. Beste behin, gabatxoek ematen digute lezioa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]
Loti ederra eta errauskinaren irudia izan du hizpide aurtengo Feministaldian Irene Coulon-en hitzaldiak. Loaren ideia kulturalak zartatu ditu, loaldia ere maskulinizatua dugula argituta. Loaren irakaspen (kultural) asko barneratuak ditugu, eta gorputz feminizatuan edertasunaren... [+]
Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
Ekintzailetza modan dago. Kontzeptuak indarra hartu du eta hiztegi ekonomikotik askoz harago zabaldu da. Just do it: egizu, besterik gabe. Baina ez dezagun ahaztu: propagandaren mundutik dator leloa. Erosle-ekintzaile aktiboak izatea ote da hitzaren mozorroa? Egungo enpresariek... [+]
Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]
2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]
EHBaik Autonomia estatutu baterako proposamena prestatu du, gure nazioaren burujabetza osorako bidean etapa gisa.
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]