G20-ko protokoloa eta Txinaren lau marra gorri
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista trauskilak bailiran bertako soinekoren bat edo jantzita, baina betiere protokolo landuenaz lerrokatuta, antzezten duten hori.
Bestelakoak –binaka, hirunaka, umoretsu, lan-itxuran– nahieran izango ditugu. Hizketa-gai ofizialak diren “G20 Soziala” eta gainerakoen ingurukoak, zer esanik ez. Baina protokolozko argazkia?
Gogoan izan behar baita duela bi urte, Indonesiako Balin, estreinakoz, ez zela halako familia argazkirik izan. Putin ez zen bertan, bai ordea Zelensky; baina baita Lavrov ere. Eta protokoloz haren alboan agertu behar zuenen batek uko egin zion jartzeari. Azkenean, Salomonena egin zuten antolatzaileek: argazkirik ez. Rion ere bertan da Lavrov, eta ikusi egin beharko nola askatzen duen korapiloa Lularen protokolo-lantaldeak.
Protokoloa, altzairua baino gogorragoa batzuetan, esne-mamia baino bigunagoa izan baitaiteke beste batzuetan. Goi-politikaren esanera. Bertatik bertarako adibidea: Rion elkartu aurrerik, Liman bildu dira APECen goi-bileran G20koen erdiak edo. Eta hara non ikusi ahal izan dugun hango familia-argazkian Joe Biden Estatu Batuetako presidente bat ia inoiz ikusiko ez dugun tenorean: bigarren lerroan, ia bazter batean. Txinako presidente Xi Jinping ez ezik, Kanadako lehen ministro J. Trudeau, Indonesiako presidente Subianto eta abar lehen lerroan daudenean. Baina mundu guztiak daki Bideni bi hilabete geratzen zaizkiola Etxe Zurian; eta horrelako protokolo-destainak doan dira bere laguntzaileak ere hartarako ez daudenean.
Edonola ere, protokolo hutsa baino askoz asmo trinkoagoa duen zerbaitetarako balio izan du Bidenek Limara egin duen agur-bidaia horrek. Xirekin egindako aurrez aurreko bilkura ez da elkarri agur esateko izan bakarrik. Ezta nagusiki ere, behintzat Xiren aldetik. Trumpekin antzekorik izateko aukera oso luze joan daitekeela susmatzen duelako edo, agintea uztear diren arduradun estatubatuar gorenak (Biden, Blinken eta Sullivan) erabili ditu Xik, datozenekiko (Trump, Rubio, Waltz, Hegseth) Txinaren “marra gorrien” mezulari izan daitezen.
Pare bat berezitasun nabarmendu behar dira, gutxienez, mezu horretan. Batetik, marra gorriak lau direla orain: Taiwan, demokrazia eta giza eskubideak, Txinaren bidea eta sistema, eta Txinaren garapenerako eskubidea. Orain arte, Taiwan aipatu ohi zen soilik “marra gorri” esamoldearekin uztartuta. Bistan da biziro hedatu dela kontzeptuan barne hartzen dena: garrantzizko guztia da “marra gorri” orain.
Bestetik, Xi bera izan dela gaztiguaren egilea. Gorenetik gorenerako abisua dela esan dezakegu.
Pekinek harrera egin dio Trumpi. Eta ez da baretzekoa izan.
Brasilgo presidentea "egonkor" dagoela esan du gobernuak. Erorikoa izan zuen etxean, eta hemorragia izan garunean.
Badira zenbait pertsona aztertzekoak direnak, euren artean Elon Musk. Duten askatasunaren ideiak dena kontrolatzeko beharretik datorrela dirudi, botere guztia izatetik, botere guztia izanda negozioak sortzea errazagoa delako, eztabaidarik ez baitago; eredu hegemonikoak indartsu... [+]
Ehunka emakume irten dira manifestatzera ostegunean, Brasilgo Sao Paulo eta Rio de Janeiroko kaleetara. Partidu Liberalak legea proposatu du, abortua 22. astetik aurrera homizidio arrunta bezala epaitua izateko. Lege horren arabera bortxatua izan den emakume batek, denbora epe... [+]
Brasil, Errusia, India, Txina eta Hegoafrikak osatutako aliantzak Johannesburgon egin duten azken goi-bilerako eztabaidagai nagusia izan da partaide gehiago onartzea. Saudi Arabia, Arabiar Emirerri Batuak, Iran, Egipto, Argentina eta Etiopia gonbidatu dituzte.
Amazoniako lurrak demarkatu eta indigenenak direla aitortzeko muga gehiago jarriko dituen legea onartu du Brasilgo Kongresuak. Luiz Inácio Lula da Silvaren gobernuak legea kritikatu du eta "araututako genozidio" bat dela esan du. Indigenek hainbat egun daramate... [+]
Amazonia, 1928. Ford automobil konpainiak Fordlandia izeneko herria eraiki zuen oihanean, Amazonasen ibaiadar Tapajosen ertzean.
Reporter Brasil eta Lighthouse Reports eragileek egindako ikerketak eman du eskandaluaren berri. Pestizida horien eraginez hainbat eritasun, intoxikazio eta min pairatzen dituzte Sao Pauloko herritarrek.
Brasilen, legez kanpoko ia meatzaritza operazio guztiak gerarazi ditu Lula da Silvaren gobernuak, Amazonian bizi den jatorrizko Yanomami herriaren lurretatik, eta egunotan enpresa gehiago kanporatzea espero da, Democracy Now gunean jaso dutenez.
Hemen erreproduzitzen dugu Brasilgo MABek (Urtegiek Kaltetuakoen Mugimendua) Yanomami herriaren egoera dramatikoaren inguruan egindako salaketa, besteak beste, bere lurraldean legez kanpoko meatzaritzak eragindakoa: 2016tik 2020ra %3.350ko hazkundea. Beste erantzule nagusia... [+]
Eskuin kolpistak gobernuaren eraikin nagusiak eraso zituenean, biolentzia sustatzen zuten edukiak blokeatzen ari zela esan zuen Facebookek. Hala ere, giza eskubideen aldeko Global Witness erakundeak egindako probetan “Heriotza Lularen boto-emaileen umeei” edo... [+]
