Txernobylez geroztik munduak gaurdaino ezagutu duen istripu nuklearrik gogorrena hainbat modutan gogoratuko da munduan martxoaren 11n. Mundu osoan COVID-19ak mugatuko dituen ospakizun, omenaldi eta elkarretaratze publikoez gain, istripu hark herritar guztientzako erakutsi dituen hamar ikasgai nagusi bildu ditu liburuxka batean From Fukushima to the World (Fukushimatik Munduari) koalizioak, Japoniako hainbat erakunde, zientzialari eta herri mugimendu biltzen dituenak. Liburuxka Interneten eskura daiteke (PDF formatuan) japonieraz gain ingelesez, frantsesez, gazteleraz eta beste hainbat hizkuntzatan, planeta osoko boluntarioek itzulita.

Energia nuklearra eta erradiaktibitatea zer diren azaltzen duen sarreraren ondotik, Fukushimatik mundu guztiak ikasi beharko lituzkeen hamar ikasgai nagusi biltzen ditu, tituluek azaltzen duten moduan:

1- Ez zaitzatela engainatu “Energia nuklearra segurua da” dioen propagandarekin.

2- Larrialdia gertatuz gero, oinarrizko lehentasuna da ihes egitea.

3- Hil ala bizikoa da informazioa eskuratu ahal izatea eta gauzak aurretik nola zeuden erregistratuta uztea.

4- Hondamendiak kaltetutako pertsonek eskubidea dute azterketa medikuak eduki eta informazioa eskuratzeko.

5- Elikagaien segurtasuna bermatzeko eta bertako nekazaritza, basogintza eta arrantza babesteko, herritarrek parte hartu behar dute erradiazioen neurketetan. Informazio horiek zabaltzea ere hil ala bizikoa da.

6- Erabateko deskontaminazioa ezin da lortu.

7- Langileei ez baldin bazaizkie osasun zerbitzu eta tratamendu hobeak eskaintzen, istripuaren ondorioak kontrolatzerik ez dago.

8- Hondamendiak kaltetutako herrietan gizarte-sarea berreraikitzea nahitaezkoa da.

9- Jendearen eskubideen eta babesaren legedia diseinatzean kaltetuek hartu behar dute parte.

10- Fukushimako istripuaren konpentsazio kosteak ordaintzea zergak pagatzen dituzten herritar guztien bizkar doa.

Azken puntu honen laburpenak salatzen du zergatik Fukushimako katastrofearekin eskarmentatu ez eta norabide berean jarraitzen duten mundu osoan herritarren eta ingurumenaren osasuna arriskuan jartzen dituzten proiektuak sustatzen dituzten enpresa handiak eta agintari publikoak:

Sarritan gobernuek eta korporazio pribatuek energia nuklearraren bertuteak goratzen dituzte, aipatuz “lekuko ekonomiarentzako mesedegarri” izango dela edo “energia elektriko merkeagoa” eskuratuko duela. Beti ere, ordea, erakusten dituzten kalkuluetan ezkutatzen dituzte istripuen kosteak, kalte-ordainak eta hondamendiak berak kudeatzeko gastuak. Fukushimakoari dagokionez, urteok pasa direnean, kalteek bizirik diraute, handituz doaz eta beren ondorio guztiak ez dira oraindik agertu. Inposiblea da egindako kalte guztiaren kosteari zifra bat jartzea. Aldiz, hondamendiaren arduraduna zen TEPCO konpainiak ez du kiebra jo, ez hori bakarrik: normaltasunez segitzen du lanean. Istripuaren eragilea den TEPCOk bizirik dirau kapital injekzio erraldoiei esker, hain zuzen ere bere biktimak direnek –Japoniako herritarrek– ordaindutako zergak diren injekzioei esker. Gobernuek dirutzak ematen dituzte zentral nuklearrak eraiki eta martxan edukitzeko eta istripuak gertatu direnean gobernuak berak bermatzen du kudeatzaileak diren konpainien finantz-segurtasuna. Marko hori, energia nuklearra politika nazionaltzat sagaratzen duena, ez da ezkontzen bere koste errealarekin. Ondorioa da azkenean gertatu den kaltearen zama biktimen eta herritarren gainera doala.