Fruitu lehorren ekoizpena indartzeko egitasmoa Araban
Gatzagak datozkigu burura Añanaz hitz egitean. Bai, ezaguna da bertako Gatz Harana, baina inguru horietan gatzetik harago ere bada gauza gehiago. Zanbranan, esaterako, Añanako Kuadrilan, 2019tik fruitu lehorrak ekoizteko entsegu-lursaila martxan dute, hainbat intxaur, arbendol eta hur motekin probak egiteko. Añanako Landa Garapenerako elkarteak Zanbranako udalarekin, UAGA nekazarien elkartearekin eta NEIKER ikerketa zentroarekin elkarlanean abiatu zuen proiektua. Orain arte jasotako emaitzekin pozik daude, eta fruitu lehorren ekoizpenak zonaldean etorkizun oparoa izan dezakeela aurreikusten dute. Aukera interesgarria, EAEn urtetik urtera fruituon kontsumoa %5 igotzen dela kontuan izanda.
“Otsailaren bukaeran eta martxoan nekazarientzako formazio saioak antolatu genituen, inguru honetan zerealaren, patataren, erremolatxaren eta beste zenbait laboreren maneiuaz jakintza handia dagoelako, baina ez hainbeste oskoldun fruitu lehorrenaz”, azaldu du Esther Durana Duque Añanako Landa Garapen elkarteko teknikariak. 30 nekazari inguru batu ziren informazio saio teoriko-praktiko horietara, eta interesa badagoela sumatu dute antolatzaileek. “Arabako Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak laguntzak atera dituzte landaketa horietarako, beraz, aukera on bat ari da irekitzen alor horretan”, gehitu du.
Laboreen dibertsifikazioa sakontzea eta nekazariei aukera berri bat irekitzea dira egitasmoaren bultzatzaileen helburuak. Izan ere, EAEn fruitu lehorren 200 hektarea inguru egon arren, ia guztia kontsumo propiorako da, eta inork gutxik komertzializatzen du. “Erkidegoan kontsumitzen den fruitu lehorren %20 soilik da bertan ekoitzia, eta berez, datu hori hobetzeko aukera handia dugu”, dio teknikariak.
Hainbat ekoizle dagoeneko martxan
Hotzari eta izozteei aurre egiteko gai diren barietateak ari dira probatzen Añanako lursailean, baina beste eskualde batzuetarako egokiak direnak ere aztertu dituzte. Proiektu pilotuak hartzen duen hektarean, hiru barietatetako 144 intxaurrondo, zortzi barietatetako 144 hurritz eta lau barietatetako 72 arbendolondo jarri dituzte. Momentu honetan, lursaila ekologikorako trantsizioan dago, datorren urtean amaituko du prozesua. Zuhaitzak ekoizpen betean, berriz, hemendik bizpahiru urtera egotea espero dute. “Ordurako, bertako fruitu lehorrak modu bateratuan komertzializatzeko bideak lantzen hasi beharko gara”, azaldu du teknikariak.
Zanbranako proiektuaz gain, lehenagotik ere fruitu lehorren hiru hektarea lantzen dituzte Armiñonen Torre anaiek, eta honezkero beste hainbat ekoizle ere hasi dira. “Zanbranan bertan eta Berantevillan bi ekoizlek hiru hektarea landatu dituzte, adibidez, eta badirudi pixkanaka badoala indarra hartzen”, dio Duranak. Pauso txikiz, baina EAEn kontsumitzen den fruitu lehor kopurua bertan ekoiztea da proiektuaren azken helburua.
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]