Frida Kahlo Barbie bihurtu dute: ikono feminista desitxuratzeak artistaren familia haserretu du
Mattel panpin-enpresak Frida Kahlo artista mexikarraren Barbie bat merkaturatu du martxoaren 8arekin lotuta. Produktuak zeresana eman du, besteak beste, Kahloren familiari ez diotelako lehenago jakinarazi.
Emakume estereotipatuaren adibide perfektua da Barbie panpina: fisikoki ezinezkoak diren neurriak dauzka –ikerketa batek erakutsi zuen benetan horrelako gorputzik balego, lepoa eta orkatilak puskatuko litzaizkiokeela–, beti modako arroparekin janzten da eta harreman hetero bat dauka Ken-ekin.
Baina garaiak aldatzen dira eta produktuak egokitu behar du. XX. mendearen amaieran Barbie-k utzi zion azal zuria eta ile horia bakarrik luzitzeari eta mundu osoko pertsonen kolore eta itxurak hartu zituen; Ken-ekin zuen harremana ere moztu zuen... emakume estereotipatua izateari utzi gabe.
Azken urteetan berriz, feminismoek gizartean eragin dituzten aldaketekin, erosle berrien mundu-ikuskerara egokitzeko beharra ikusi du antza panpinaren atzean dagoen Mattel enpresak, izan ere, martxoaren 8rako "Inspiring Women" saila merkaturatu du, historiak gogoratuko dituen zenbait emakumetan oinarritutako Barbie-ak alegia.
Amelia Earhart (Atlantikoa eta Ozeano Barea hegazkinez gurutzatu zituen lehen emakumea), Katherine Johnson (NASAren urrezko garaian AEBetako programa espazialean aritu zen matematikaria) eta Frida Kahlo artista eta ikono feminista dira panpin berrien inspiratzaileak.
Problema: Kahloren familiak ez duela horretarako baimenik eman. Hala adierazi zuen joan den ostegunean, berri-agentzietara bidalitako ohar baten bidez, gogora ekarriz Mara Romeo (Kahloren biloba) dela artistaren irudi-eskubideen jabea.
Nolatan merkaturatu du Mattel-ek panpina orduan? Frida Kahlo Corporation enpresarekin tratua eginda. 2005ean sortu zen negozio hori eta Miamin du egoitza. Eta Mexikoko prentsak argitaratu duenez, Isolda Pinedo artistaren ilobak eman zien haren irudia esplotatzeko eskubidea. Baina iazko irailean, Mara Romeok eta haren alabak korporazioarekin zuten kontratua eten zuten, nahiz eta, bistan denez, enpresak ez dien jaramonik egin.
Kahloren irudiaren erabilera-eskubideak gorabehera, bati baino gehiagori arreta deitu diote Mattelek merkaturatutako panpinaren ezaugarriek: batetik, Kahloren bereizgarria den bekain bakarra kendu diote, ondo bereizitako bi bekain jarriz; bestetik, istripua eduki aurreko Kahlo izan behar du panpinak, ez baitiote jarri 1925etik aurrera erabili behar izan zituen gerruntzerik; azkenik, azal kolore zuri samarra dauka. Eta ez da ahaztu behar artistaren pentsamoldea ere: komunista zela kontuan izanda, onartuko ote zuen mota honetako komertzializaziorik?
Sare sozialetan behintzat iruzkin ugari probokatu ditu panpinak, tartean artistaren biopic-ean Kahlo antzeztu zuen Salma Hayek aktorearena: "Ezin dut sinetsi Barbie bat egin dutenik gure Fridatxorekin, zeina ez zen inoiz saiatu inoren antza edukitzen eta zeinak beti ospatu zuen bere originaltasuna".
Xumea, alaia eta energia handikoa da Olga Garate (Iruñea, 1964). Bizikletan ibiltzea dauka pasio eta familia da bere lehentasuna. Erizain laguntzailea da, eta lana “izugarri” gustuko duen arren, behin betiko lanerako ezintasuna eman diote, minbizi kronikoa... [+]
Nobel Akademiak iragarri ditu Medikuntzako, Fisikako eta Kimikako aurtengo irabazleak. Zazpi dira, eta zazpiak, gizonak, denak zuriak, eta AEB edo Erresuma Batukoak. Guztiz bete da, beraz, egun batzuk lehenago Nature aldizkariak egindako iragarpena. Aurreko urteetako irabazleen... [+]
Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]
Hau irakurtzen duzunerako, ez dakit zenbat herri izango ditudan bihotzean eta zenbat gogoeta buruan. Idatzi hau bidali baino lehen, izan naiz Arantzan, Tolosan, Elgoibarren eta Ondarroan, Hausnarrean liburua aurkezten.
Sare Elkarteak antolaturik chemsex fenomeno soziokulturalaren inguruan mintzatzeko jardunaldiak antolatu dituzte Iruñean.
Honakoa dio Arartekoak argitaratu duen ikerlanak. Jarrera matxisten inguruko azterketak Euskadiko nerabe eta gazteetan jarri du fokua. Diskriminazio gehien gertatzen diren espazioak kalea eta sare sozialak dira.
Sortzez Hazparnekoak (Lapurdi) ez badira ere, berrogei urte baino gehiago daramatzate Étienne Arburua haltsuarrak eta Cathy Arrotcarena hoztarrak Hazparnen bizitzen, eta urteak dira elkar ezagutzen dutela. Itsuak dira biak, eta larunbatero Angelura (Lapurdi) joaten dira... [+]
Maule, 1892. Zaraitzu ibarreko zortzi emakume espartingile Zuberoako hiriburutik etxera abiatu ziren, baina bidean, Larrainen, elurteak harrapatuta, hotzak hil omen zituen denak. Zortzietatik zazpiren izenak iritsi zaizkigu: Felicia Juanko, Felipce Landa, Dolores Arbe, Justa... [+]
Hainbat saio zuzenduko ditu Col·lectiu kooperatibak urriaren 1, 2 eta 3an, eta espazio publikoetako segurtasun-pertzepzioan eragina duten elementu fisikoak eta sozialak identifikatzea izango dute helburu.
New York, 1870eko apirilaren 2a. New York Herald egunkariak Victoria Woodhull (1838-1927) ekintzaile eta brokerraren eskutitz bat argitaratu zuen, 1872ko AEBetako presidente hauteskundeetarako hautagaitzaren berri emanez. Inoizko hautagai gazteena zen; 34 urte izango zituen... [+]
Egun osoko egitarauarekin elkartuko dira, eta Euskal Herria feministaranzko bidean, nondik, nora eta nola trantsitatu nahi duten zehazten jarraitzeko konpromisoa berretsi nahi dute.
Musikan inoiz ez dela diskriminaziorik egon adierazi du Alex Sardui abeslariak, eta haserre erantzun diote Euskal Herriko musikagintzako emakumeek*, 150 lagunek sinaturiko komunikatuan: “Denbora asko daramagu tankera honetako egoerekin nazkatuta”. Barkamena eskatu du... [+]