Frantzisko aita santua klimaren eztabaida berotzera dator entziklika berriarekin
Aste honetan kaleratu behar du Vatikanoak Frantzisko aita santuaren entziklika berria, "Laudato Sii" (Goratua Zu) titulua darama, munduak bizi duen krisi ekologikoaren aurrean eliza katolikoaren dotrina markatuko duena.
Egunotan ari dira hedatzen tantaka Frantziskoren (Jorge Mario Bergoglio) entziklika berriaren zertzeladak eta osorik ezagutu aurretik piztu ditu erreakzio beroak mundu osoan. Aita santuak dei larria egingo du iraultza ekonomiko eta etiko baten alde, klimaren aldaketa katastrofikoaren eta handitzen ari den berdintasunik ezaren arriskuak saihesteko. Munduan (teorian bederen) katolikotzat jo daitezkeen 1.200 milioi jendeen buruzagitza dauka Frantziskok.
Entziklikila berriaren aurrerapen mamitsua The Observer igandekarian eskaini du John Vidal kazetari gaiotan adituak: "Explosive intervention by Pope Francis set to transform climate change debate". Alegia, Frantziskoren idatzi zalapartsuak klimaren aldaketaren inguruko eztabaida errotik aldatuko duela. "Aita Santuak dei egingo du gizadiak dagien naturaren ustiatze tiranikoa eten dezan. Bera izango ote da beroketa globalaren kontrako guduan egin beharreko jauzi berriaren liderra?", idatzi du Vidalek.
Oraingoz eta osteguna arte italieraz baizik irakur ez daitekeen "Laudatus Sii" (elizako ereserki baten izena eman dio Bergogliok bere agiriari, euskaraz "Goratua Zu" edo "Gora Zu Jauna" itzuli beharko genuke) entziklikaren aurrerapena gaztelaniaz irakur daiteke Infovaticana gunean: "Infovaticana les ofrece la Encíclica 'Laudato Sii’ tres dias antes de su publicación oficial por el Vaticano".
Vidalek oroitarazi duenez, ez da Bergoglio gaiotaz mintzatzen den lehenbiziko aldia. "Espero daiteke Papa argentinarrak errepikatuko dituela deiak txirotasunari eta naturari buruzko jokabideak aldatzeko. Gizarte mugimenduekin iaz egindako bilkura batean esan zuen: 'Diruaren ontasunean zentratutako sistema ekonomikoak derrigor hondoratu behar du natura hark beharrezkoa duen kontsumoaren erritmo zoroari eusteko. (...) Uste dut badela galdera bat geure buruei oraindik erantzun gabe daukaguna: ez al da gizadia bere burua hiltzen ari naturaren erabilera indiskriminatu eta tiraniko honekin? Kreazioa zaindu behar dugu, zeren eta hura suntsitzen baldin badugu, berak suntsituko gaitu gu. Ez sekula ahaztu hori'".
Iragarri bezain ausart eta zorrotza izango ote da azkenean Bergoglio-Frantziskoren hitza? Egunotan hasiko gara jakiten.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Biarnoko Lestelle-Betharramgo ikastetxe katolikoan ikasleek urtetan sufrituriko indarkeria fisikoa eta sexu-abusuak argitara eman ostean, biktimen eta Betharramgo kongregazioko ordezkarien lehen topaketa lotu dute, biktimei entzutea helburu. "Betharram ez da libratuko... [+]
Bermeon jaioa, frantziskotar eginik Hego Korean egin zuen bizimodurik gehiena, 40 urte. Sasoi batean mutil-koskorretan askok egin zuena egin zuen, komentura bidea hartu. Gero, handik mundura jauzi egin zuen Uriagerekak, bestelako hizkuntza eta kultura arrotzetara.
"Ez dut ezer musulmanen kontra"... baina mezetara gero eta fededun gutxiago joatea immigrazioarekin lotu du Cascanteko apaiz Jesús Planillo Bartosek, herriko festetan emandako sermoian. Esandakoek eliztarren artean marmarra eragin du, eta abadeak barkamena... [+]
Hil arte bizirik sentitzearen beharraz ari da Olatz Mercader. Gaixorik egon izan delako bere bertsio gutxitua hurbilegi ikusi duenak badaki zein garrantzitsuak diren konpromisoa, grina eta desioa.
Indarkeria fisikoa eta sexuala jasan izana salatua duten Betharramgo Notre Dame ikastetxeko kasik ehun ikasleei beste 26 salaketa batu berri zaizkie. Horien artean, oraindik ikastetxean lanean ari den begirale baten kontrakoa dago: 12 urteko mutikoa bortxatu zuela frogatu... [+]
Espainiako Gotzainen Batzarrak asteartean egindako bilkuran onartu du abusuak jasan dituzten biktimei kalte-ordain ekonomikoak ordaintzea, baina elizbarruti eta kongregazioek ez dute nahitaez bete behar izango. Espainiako Gobernuak gogor kritikatu du plana,... [+]
Paris, 1845. Frédéric Bastiat (1801-1850) ekonomialari eta politikari lapurtarrak Pétition des fabricants de chandelles (Kandelagileen eskaera) satira idatzi zuen. Protekzionismoaren aurkari sutsua, kandelagileek "bere argia salneurri baxuegitan... [+]
70 urteko apaizari urtebeteko espetxe zigorra jarri diote, baita bost urteko debekua adin txikikoekin lan egiteko ere. Bere ordenagailuan pedofiliazko edukia aurkitu zuten ikertzaileek. Itaiak elkarretaratzea egin du Baionan, epaiketa hasi aurretik.
El Paísek 24 testigantza jaso ditu idazle eta elizgizon legorretarrak egindako sexu-abusuak berresten dituztenak. Erasoak 8-9 urtetik 17 urtera bitarteko adin txikikoei egin zizkien. 1990. hamarkadan erasoez jakitun ziren Ezkiagaren lankideak, baina zituzten ekintzak... [+]
Auzoan Bizi Etxebizitza Sareak salatu du Berakah programa beste bi familia etxegabetzen saiatzen ari dela, iaz beste familia batekin egin zuen bezala. Dagoeneko salatutako hauetaz gain, Berakahko kasu gehiago ari dira heltzen etxebizitza sarera. Berakah programa Santa... [+]
Berria egunkariak eman du salaketen berri, garai hartan bertan egondako ikasle batzuen lekukotasunak ere bilduz. 1960ko hamarkadatik 1990eko hamarkadaren bukaera artean gertaturiko indarkeria fisiko, sexu bortizkeria eta bortxaketei buruzko lekukotasunak bildurik,... [+]
Klaratarrek Urduñako komentua erosteko kontratua sinatu zuten, baina Elizak atzera egin du salerosketan eta mojek testu luzea argitaratu dute, zeinean Pablo de Rojas Sanchez-Francoren diziplinara batu diren. Mario Izeta apezpikuak eskumikatu zuen erlijioso hori 2019an... [+]