Igandean eskuinak hauteskundeei begira primarioak egin zituzten. Les Républicans alderdiak 200.000 militante dituen arren, lau milioi izan ziren bozkatzera joan ziren frantziarrak. Bozkatzaileen artean ezkertiar asko, inkestek diotena ikusirik “hautagai txarren artean, hain txarra ez dena aukeratzeko asmoz”.

Lehen itzulian François Fillon lehen ministro ohia irten zen garaile, botoen %44 eskuratuta. Bigarren itzulian Alain Juppé –%28– izango du aurkari, Nicolás Sarkozy –%21– kanpoan geratu ostean. Bigarren itzulian Fillon ultraliberal eta kontserbadorearen edo Juppéren artean aukeratu beharko dute frantziarrek. Bigarren hori jarrera moderatuago batekoa.

Egun Fronte Nazionala da alderdirik bozkatuena, baina Frantziako hauteskunde sistemak bigarren itzulian irabaztea zailtzen dio. Ez da eskuin muturreko alderdia Eliseotik gertu kokatzen den lehen aldia, 2002an Jean-Marie Le Penek, Marine Le Penen aita, bigarren itzulian galdu baitzuen Jacques Chirac presidentearen aurrean. Hurrengo urtean gertatu daitekeen bezala, ezkertiarren botoak erabakigarria izan zen hautagai ez hain txarraren alde egiteko.

Azken urteetan gobernuan dagoen alderdi sozialistak eginiko erreformekin harturiko eskuinerako bideari eta krisi ekonomikoari estatuak jasaniko atentatuak gehiturik nazionalismoa indartu da. Le Pen izan da langile eta nekazarien artean eragina izatea lortu duen bakarra, ekonomian protekzionismoa eta arlo sozialean neurri ultranazionalistak bultzatuz.

Ezkerra noraezean

Garai batean indartsu izaniko ezkerra banaturik dago egun. Nuit Debout eta antzeko mugimenduek egokitze prozesua bizkortzen dute askoren ustez, baina oraindik ez dute lortu langileriaren atsekabea bideratzea. Ondorioz, ezkerreko boto-emaile askok Fronte Nazionalean ikusi dute benetako hautabide bakarra.

Alderdi sozialistak gobernuan egonik harturiko erabaki ekonomikoen ondorioz zaila da askorentzat ezkerrean kokatzea, Espainian PPren gobernuak harturiko erabakietara iritsi ez den arren, antzeko bidea jarraitu baitu. Hollande Frantziako V. Errepublikan okerren baloraturiko presidentea da. Bestalde, hauteskundeei begira, alderdiak ez du oraindik bururik. Badirudi Manuel Valls lehen ministroa eta Emmanuel Macron finantza ministroa hautagaitzarako prestatzen dabiltzala, baina sozialistei itxaropena piztu dezaketen Anne Hidalgo eta Christiane Taubira borrokatik kanpo mantentzen dira oraingoz.

Front de Gauche ezkerreko koalizioa beherakada jasaten ari da, nahiz eta alderdi sozialistaren gobernuak sorturiko atsekabeak eta egungo egoerak teorian bere alde egin beharko lukeen. Koalizioko alderdiek arazo eta zatiketek ez diete mesederik egiten eta Fronte Nazionala egunetik egunera haien botoak eramaten ari da, inongo erantzunik jaso gabe. EELV ekologisten barnean ere zatiketak dira nagusi.

Halere, azken urteetako egoerak eraginda aurpegi berriak atera dira jendaurrera. Horien artean Frédéric Lordon edo François Ruffin, Nuit Debout mugimenduaren bultzatzaileetako bi. Lehenak kontzientzia hartzearen, oinarrizko borrokaren eta apartidismoaren alde egiten du. Ruffin, berriz, sindikatuetatik gertuago dagoen borroka baten bidea jarraitu nahi du, hirien periferia eta landa eremuez ahaztu gabe. Bi ikuspuntu desberdin, aldaketarako gogotsu dauden frantziar askorentzat, Hollandek ezkerreko aukera bakarra alderdi sozialista dela dioen bitartean.