Frankismo garaiko milaka sumario digitalizatuko ditu Eusko Jaurlaritzak
Espainiako Ordena Publikoko Auzitegiaren dokumentazioa digitalizatzeko hitzarmena sinatu dute Gogorak eta Espainiako Kultura Ministerioak. 1963 eta 1977 urte arteko sumarioak lirateke, Salamancako Memoria historikoaren Dokumentazio Zentroak gordetakoak.
Frankismo garaiko errepresioa ikertu eta aitortzeko urrats garrantzitsua egingo du Eusko Jaurlaritzaren Gogora Institutuak, Espainiako Kultura Ministerioarekin adostutako ekimen bati esker: Ordena Publikoko Auzitegiak, diktadurako erregimenarekin bat egiten ez zutenen kontra zigorrak ezartzeko erakunde nagusienetakoak, irekitako milaka sumario digitalizatuko ditu.
Gogorak asteartean egindako bileran iragarri du ekimena, Iñigo Urkullu EAEko lehendakaria eta Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburua bertan zirela. Dokumentuak Salamancan gordetzen dira, Memoria Historikoaren Dokumentazio Zentroan.
Aintzane Ezenarrok zuzenduriko Jaurlaritzaren institutu publikoak azaldu duenez, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan bizi ziren 2.700 pertsonari buruzko informazioa dago sumario horietan, eta 1963 eta 1977 urteen arteko epealdikoak dira.
Hala ere, lehen hurbilketa baino ez dela ohartarazi dute, eta "jatorriz euskaldunak ziren pertsona naturalen sumarioetara ere iristea" da helburua, beste erkidego batzuetan bizi izan arren. 60 urte bete dira Ordena Publikoko Auzitegia sortu zutela agintari frankistek.
60 urte bete dira Ordena Publikoko Auzitegia sortu zutela agintari frankistek
"Ikerketa-proiektu horrek ekarpen handia egingo du frankismo garaiko eta Trantsizioaren hasierako egia argitzeko, aldi horretan Euskadin jasandako errepresioaren dimentsio eta ezaugarri gehientsuenak ezagutzeko aukera emango baitu", azaldu du Jaurlaritzak.
37.000 pertsona espetxeratuak
Horrez gain, abian duten beste ikerketa baten lehen emaitzak ere eman zituzten. Zehazki, 1936 eta 1945 urteen artean Frankismoko espetxe-sistemaren biktima izandakoak identifikatzeko lanean dabil ikerketa talde bat.
EHUko Historia Garaikideko doktore Jon Penche ari da lan hori koordinatzen eta behin-behineko datu ikaragarriak eman ditu: 37.000 pertsona baino gehiago espetxeratu zituzten Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan –horiei Nafarroako datuak gehitu behar zaizkie– eta horietatik 5.100 emakumeak izan ziren.
Espetxeratuen artean, 16.500 lagun EAEko herriren bateko bizilagunak ziren eta gainerakoak beste lurralde batekoak. Gainera, jakin ahal izan dutenez gutxienez 314 pertsona hil ziren ofizialki preso zeudela –beste kasu askotan presoak "libre" utzi ondoren izan ziren fusilatuak eta haien heriotzak ezkutatu egin ziren–.
Ikerketa amaitzean, horiekin guztiekin fitxak egin eta datu-basea osatuko da, ikertzaile eta senideen eskura jartzeko.
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]
“Gaur eguerdiko albistegian, zuen hiriburuko alkatea ikusiko duzue, torturatu gintuen gorputz militarrari hiriko plaza nagusia eskaintzen. Gaur eguerdiko albistegian, gure lagun eta senideak hil zituen egitura ikusiko duzue gure kaleetan desfilatzen. Eta guk, beste egun... [+]
La Cumbre Jauregia biktimen aitortzarako, erreparaziorako eta dibulgaziorako gune bilakatzeko proposamena egin dute memoriaren inguruan dabiltzan hainbat taldek eta Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren senideek. Memoria Demokratikoaren Legearen arabera, eraikina Donostiako Udalaren... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Orain 180 urte sortu zenetik lehen aldiz, kuarteletik kanpo eta Gasteizko erdigunean ospatu du Guardia Zibilak bere patroiaren eta hispanitatearen eguna. Bertan izan dira Gasteizko alkate Maider Etxebarria, Espainiako Gobernuko ordezkari Marisol Garmendia, Gasteizko gotzaina eta... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
"Gerraren Oroimena" izeneko ibilbidea osa dezakezue noiznahi Usurbilgo erdigunean.
Ez dakit elkar ezagutu zuten Lapurdin. Enrique Gómez Korta 1979ko ekainaren 25ean hil zuen Batallón Vasco Español-ek Baionan. Pakito Arriaranek 1978ko azaroan ihes egin zuen Iparraldera eta urtebete eman zuen bertan, atentatuak saihestu aldera Venezuelara... [+]
Segundo Hernandez preso anarkistaren senide Lander Garciak hunkituta hitz egin du, Ezkabatik ihes egindako gasteiztarraren gorpuzkinak jasotzerako orduan. Nafarroako Gobernuak egindako urratsa eskertuta, hamarkada luzetan pairatutako isiltasuna salatu du ekitaldian.
Historiak laguntzen digu ulertzen zer gertatu zen, baina baita gaur egun zer garen ulertzen ere. Nola ulertu gaur egungo mundua AEBetako sorrera eta Frantziako Iraultzaren sorrera ezagutu gabe? Nola ulertu gaur egungo Mendebaldeko hegemonia azken bost mendeetako kolonialismo... [+]
Euskal Herriko azken 50 hamarkadetako historia soziopolitikoa eta kulturala ezagutzeko erreferente da Lazkaoko Beneditarren dokumentazio funtsa. Funtsak orotariko afixa eta pegatinez gain, euskal mugimendu politikoei edota euskal gaiei buruzko ehunka artxibo gordetzen ditu.
Iragan asteazkenean, Gogora Institutuko Zuzendaritza Kontseiluko bost kide independenteak hautatu zituzten Gasteizko Legebiltzarreko Justizia eta Giza Eskubideen Batzordean. EAJren eta PSE-EEren abstentzioek Pilar Garaialde Salsamendi zuzendaritzatik kanpo utzi zuten. Bera zen,... [+]