Forestalia: berriztagarrien sehaska kulunkatzen duen beste esku bat

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Krisi ekosozial sakona jasaten ari garela begi bistakoa da. Badirudi argi dugula trantsizio energetikoa saihestezina dela. Hala ere, ez dirudi hain argi dugunik trantsizio energetikoaren ardatza birsortze ekologikoa izan behar dela eta gure ekonomia biosferara egokitu behar dugula. Ez dago ere batere argi inposatzen ari diren trantsizio berdeak korporazio energetiko handien boterea zalantzan jartzeko balio duenik. Begiratu besterik ez dago, nola estatuen, Europako Itun Berdearen eta Next Generation funtsen eskutik mota guztietako enpresak, multinazionalak, inbertsio-funtsak... erakartzen ari diren, elektrifikazioan negozio aukera bat besterik ikusten ez dutenak.

Forestalia da berriztagarrien negozioaren sehaska kulunkatzen duten esku horietako bat, gizarte eta ingurumen inplikazio larriak dakartzana, eta orain Nafarroan ere goi-tentsioko makrolineak egiteko asmoa duena. Ustiapen energetikoaren inguruko izaera oportunista eta espekulatiboa irudikatzen duen enpresa.

Forestaliari ez zaio ezer falta. Enpresaren balioen artean erantzukizuna, iraunkortasuna, landa-munduaren garapena eta deskarbonizazioa aurkituko ditugu. Baina errealitatea oso bestelakoa da. Grupo Jorge taldean jatorria duen enpresa bat da, Espainiako Estatuko haragi enpresa eta txerri esportatzaile handienetako bat. Aragoiko Diputazio Nagusian, Generalitatean edo Espainiako Gobernuan alderdi ezberdinetako pertsonak fitxatu dituen enpresa da. Jose Manuel Soria PPko ministro ohia eta Julio Tejedo Aragoiko PSOEko Presidentetzako idazkari ohia dira bere azken fitxaketa handiak. Prentsak pilotakada gisa kalifikatutako ministerio enkanteetan milaka MW bereganatzen dituen enpresa da hau; Aragoiko herri eta eskualdeetan herritarren gaitzespena jasan duena dozenaka proiekturekin; eta proiektuen salerosketako espekulazio operazioetan parte hartu duena.

Forestaliak, neurriz gaineko linea batzuekin, bere proiektuetan edo beste enpresa batzuen proiektuetan sortutako elektrizitatea garraiatu eta saldu nahi die industriagune handiei (Bilbo, Gasteiz, Bartzelona, Tarragona, Valentzia)

Orain, Forestaliak goi-tentsioko bi makrolinea proiektatu nahi ditu Nafarroan. Eta oraingoz, Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioaren (MITERD) ingurumen inpaktu adierazpen positiboa jaso du. Lehenengoak 270 kilometroko luzera du, eta elektrizitatea eramango luke Zaragozako Cinco Villas-etik, Zarrakaztelun, Erdialdean, Iruñerrian eta Sakanan barna igaroz, Gatikaraino (Bizkaia) eta Gasteizeraino (Araba). Linea horrek, gainera, hirugarren adar bat du, Erriberritik Castejongo azpiestazioraino. Proiektatutako bigarren makrolinea, 200 kilometro baino gehiagokoa, Zaragozako Tauste eskualdean sortzen da, eta Nafarroako Erriberan, Errioxan, Araban eta Burgosen izango luke eragina. Aldi berean, Forestaliak bere soberakinak Aragoitik Kataluniara eta Valentziara eramateko asmoa du, goi-tentsioko linea gehiagoren bidez.

Inolako logika energetikorik ez duen ekimen baten aurrean gaude. Proiektu hauekin, Forestalia benetako garraio-lineak direnak elektrizitatea ebakuatzeko lineak balira bezala aurkezten ari da, Sektore Elektrikoari buruzko 24/2013 Legea urratuz. Lege horretan, Red Eléctrica de España SA esleitzen da jarduera horretako garraiolari bakar gisa. Beste oztopo bat energia-sektorearen beharrezko sozializazio eta plangintza demokratikorako bidean. Eredu dibertsifikatu eta deszentralizatu baten alde aurrera egitea eragozten du, eta, aldi berean, ekoizpen eta kontsumo puntuak hurbiltzearen iraunkortasun printzipioaren aurka doa. Guztiz irrazionala da Zaragozan dauden azpiegiturek beren elektrizitatea husteko lotura-puntua hain urruti dauden tokietan lortzea, hala nola Burgosen, Bizkaian, Araban, Errioxan edo Nafarroan.

Proiektu honek ingurumen-logikarik ere ez du. Forestaliak proiektatutako bi lineetako batek trazaduraren zati handi batean REEren beste linea batekin bat egiten du, Muruartetik Itsasora (Gipuzkoa) doanarekin, hain zuzen. Bi lineak 92 kilometrotan paraleloan joango lirateke, 200 bat metroko distantziarekin bata bestearengandik. Horrela, mota horretako azpiegiturek ingurumenean eta lurraldean dituzten eraginak (zuhaiztia kentzea, hesi-efektua, eremu elektromagnetikoak, hegazti-fauna) bikoiztu egingo lirateke, bi lineak batera doazelako. Gure ustez, ministerioak ez ditu kontuan hartu bi proiektu horien metaketa inpaktuak.

Azkenik, energia poltsiko pribatuak betetzeko erabiltzearen inguruko kapitulu berri bat ikus dezakegu. Elektrizitate-soberakin estratosferikoak sortzea espero denez, egungo saretik irteteko zailtasunak dituztenak, Forestaliak, neurriz gaineko linea batzuekin, bere proiektuetan edo beste enpresa batzuen proiektuetan sortutako elektrizitatea garraiatu eta saldu nahi die industriagune handiei (Bilbo, Gasteiz, Bartzelona, Tarragona, Valentzia). Kasu honetan ez ginateke ariko krisi ekologikoari emandako erantzuna edo ingurumenarekiko sentsibilitateari buruz. Zalantza eta zor asko sortzen dituen enpresa-proiektu baten bideragarritasun ekonomikoa bermatzeko erantzuna baino ez litzateke.

Forestalia berriztagarrien sehaska kulunkatzen duen beste esku bat da. Baina ez da bakarra, dezente gehiago baitaude. Eta horiek guztiak soberan daude. Ustezko "trantsizio energetiko" baten izenean, enpresa pribatuak nahi bezala ibiltzea eta burbuila ekonomiko berri bat eragitea baimentzen ari dira. Hondamendi hau ezin da onartu, ezta onura handiagoak eskatuz ere, hala nola Klima Aldaketaren aurkako ustezko borroka. Izan ere, negozio egarria asetzea besterik ez dute lortu nahi, herriaren subiranotasuna, biodibertsitatea, lurraldea eta planetaren baliabide naturalak akabatuz. Berriz ere, hauxe errepikatzea eta aldarrikatzea ezinbestekoa da. Moratoria bat beharrezkoa da proiektu hauentzat guztientzat, berauek baldintza egokietan arrazionalizatu, ordenatu eta demokratikoki planifikatu ahal izateko.

Mikel Saralegi Otsakar eta Jule Goñi Montero, Sustrai Erakuntza fundazioaren kideak.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
2025-02-26 | Elixabet Etchandy
Martxoaren 8ko, emazte langileak lehen lerrora!

Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]


Izan, badira salbuespen legeak, bai horixe!

Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.

Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]


Zedarriak, armagintza, zoru etikoa eta langileok

Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]


Asko gara, etorri gurekin euskal eskola publikora

Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]


Kuotak, ikastoletan

Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]


2025-02-20 | Manex Gurrutxaga
EH Bilduren barne kongresuaz: behin betiko integraziorako bidea

Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]


Eta hemen gaude berriro, erlijioa eskolan

Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]


Pantailen erabileraren inguruko hausnarketak

Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.

Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]


Guggenheim Urdaibai: nork nori entzun eta zertarako?

2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]


Labrazaren defentsan
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"

Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]


Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Atzoko filosofoen oraina hausnartuz

Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]


Erakundeen erantzukizuna haurrak babestean

Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak,  polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


Eguneraketa berriak daude