Forestalia: berriztagarrien sehaska kulunkatzen duen beste esku bat

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Krisi ekosozial sakona jasaten ari garela begi bistakoa da. Badirudi argi dugula trantsizio energetikoa saihestezina dela. Hala ere, ez dirudi hain argi dugunik trantsizio energetikoaren ardatza birsortze ekologikoa izan behar dela eta gure ekonomia biosferara egokitu behar dugula. Ez dago ere batere argi inposatzen ari diren trantsizio berdeak korporazio energetiko handien boterea zalantzan jartzeko balio duenik. Begiratu besterik ez dago, nola estatuen, Europako Itun Berdearen eta Next Generation funtsen eskutik mota guztietako enpresak, multinazionalak, inbertsio-funtsak... erakartzen ari diren, elektrifikazioan negozio aukera bat besterik ikusten ez dutenak.

Forestalia da berriztagarrien negozioaren sehaska kulunkatzen duten esku horietako bat, gizarte eta ingurumen inplikazio larriak dakartzana, eta orain Nafarroan ere goi-tentsioko makrolineak egiteko asmoa duena. Ustiapen energetikoaren inguruko izaera oportunista eta espekulatiboa irudikatzen duen enpresa.

Forestaliari ez zaio ezer falta. Enpresaren balioen artean erantzukizuna, iraunkortasuna, landa-munduaren garapena eta deskarbonizazioa aurkituko ditugu. Baina errealitatea oso bestelakoa da. Grupo Jorge taldean jatorria duen enpresa bat da, Espainiako Estatuko haragi enpresa eta txerri esportatzaile handienetako bat. Aragoiko Diputazio Nagusian, Generalitatean edo Espainiako Gobernuan alderdi ezberdinetako pertsonak fitxatu dituen enpresa da. Jose Manuel Soria PPko ministro ohia eta Julio Tejedo Aragoiko PSOEko Presidentetzako idazkari ohia dira bere azken fitxaketa handiak. Prentsak pilotakada gisa kalifikatutako ministerio enkanteetan milaka MW bereganatzen dituen enpresa da hau; Aragoiko herri eta eskualdeetan herritarren gaitzespena jasan duena dozenaka proiekturekin; eta proiektuen salerosketako espekulazio operazioetan parte hartu duena.

Forestaliak, neurriz gaineko linea batzuekin, bere proiektuetan edo beste enpresa batzuen proiektuetan sortutako elektrizitatea garraiatu eta saldu nahi die industriagune handiei (Bilbo, Gasteiz, Bartzelona, Tarragona, Valentzia)

Orain, Forestaliak goi-tentsioko bi makrolinea proiektatu nahi ditu Nafarroan. Eta oraingoz, Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioaren (MITERD) ingurumen inpaktu adierazpen positiboa jaso du. Lehenengoak 270 kilometroko luzera du, eta elektrizitatea eramango luke Zaragozako Cinco Villas-etik, Zarrakaztelun, Erdialdean, Iruñerrian eta Sakanan barna igaroz, Gatikaraino (Bizkaia) eta Gasteizeraino (Araba). Linea horrek, gainera, hirugarren adar bat du, Erriberritik Castejongo azpiestazioraino. Proiektatutako bigarren makrolinea, 200 kilometro baino gehiagokoa, Zaragozako Tauste eskualdean sortzen da, eta Nafarroako Erriberan, Errioxan, Araban eta Burgosen izango luke eragina. Aldi berean, Forestaliak bere soberakinak Aragoitik Kataluniara eta Valentziara eramateko asmoa du, goi-tentsioko linea gehiagoren bidez.

Inolako logika energetikorik ez duen ekimen baten aurrean gaude. Proiektu hauekin, Forestalia benetako garraio-lineak direnak elektrizitatea ebakuatzeko lineak balira bezala aurkezten ari da, Sektore Elektrikoari buruzko 24/2013 Legea urratuz. Lege horretan, Red Eléctrica de España SA esleitzen da jarduera horretako garraiolari bakar gisa. Beste oztopo bat energia-sektorearen beharrezko sozializazio eta plangintza demokratikorako bidean. Eredu dibertsifikatu eta deszentralizatu baten alde aurrera egitea eragozten du, eta, aldi berean, ekoizpen eta kontsumo puntuak hurbiltzearen iraunkortasun printzipioaren aurka doa. Guztiz irrazionala da Zaragozan dauden azpiegiturek beren elektrizitatea husteko lotura-puntua hain urruti dauden tokietan lortzea, hala nola Burgosen, Bizkaian, Araban, Errioxan edo Nafarroan.

Proiektu honek ingurumen-logikarik ere ez du. Forestaliak proiektatutako bi lineetako batek trazaduraren zati handi batean REEren beste linea batekin bat egiten du, Muruartetik Itsasora (Gipuzkoa) doanarekin, hain zuzen. Bi lineak 92 kilometrotan paraleloan joango lirateke, 200 bat metroko distantziarekin bata bestearengandik. Horrela, mota horretako azpiegiturek ingurumenean eta lurraldean dituzten eraginak (zuhaiztia kentzea, hesi-efektua, eremu elektromagnetikoak, hegazti-fauna) bikoiztu egingo lirateke, bi lineak batera doazelako. Gure ustez, ministerioak ez ditu kontuan hartu bi proiektu horien metaketa inpaktuak.

Azkenik, energia poltsiko pribatuak betetzeko erabiltzearen inguruko kapitulu berri bat ikus dezakegu. Elektrizitate-soberakin estratosferikoak sortzea espero denez, egungo saretik irteteko zailtasunak dituztenak, Forestaliak, neurriz gaineko linea batzuekin, bere proiektuetan edo beste enpresa batzuen proiektuetan sortutako elektrizitatea garraiatu eta saldu nahi die industriagune handiei (Bilbo, Gasteiz, Bartzelona, Tarragona, Valentzia). Kasu honetan ez ginateke ariko krisi ekologikoari emandako erantzuna edo ingurumenarekiko sentsibilitateari buruz. Zalantza eta zor asko sortzen dituen enpresa-proiektu baten bideragarritasun ekonomikoa bermatzeko erantzuna baino ez litzateke.

Forestalia berriztagarrien sehaska kulunkatzen duen beste esku bat da. Baina ez da bakarra, dezente gehiago baitaude. Eta horiek guztiak soberan daude. Ustezko "trantsizio energetiko" baten izenean, enpresa pribatuak nahi bezala ibiltzea eta burbuila ekonomiko berri bat eragitea baimentzen ari dira. Hondamendi hau ezin da onartu, ezta onura handiagoak eskatuz ere, hala nola Klima Aldaketaren aurkako ustezko borroka. Izan ere, negozio egarria asetzea besterik ez dute lortu nahi, herriaren subiranotasuna, biodibertsitatea, lurraldea eta planetaren baliabide naturalak akabatuz. Berriz ere, hauxe errepikatzea eta aldarrikatzea ezinbestekoa da. Moratoria bat beharrezkoa da proiektu hauentzat guztientzat, berauek baldintza egokietan arrazionalizatu, ordenatu eta demokratikoki planifikatu ahal izateko.

Mikel Saralegi Otsakar eta Jule Goñi Montero, Sustrai Erakuntza fundazioaren kideak.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
Hezkuntzaren merkantilizazioa eta noraezaren aurrean, HezkuntzArtea sortu da!

Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]


EAEko Osasun Saila mediku euskaldun bila

Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]


Zilbor-hestea

Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.

Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]


Iruña-Veleia: epaiketatik bost urtera

Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.

11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]


Superwoman

MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]


2025-03-07 | Laia Alduntzin
Hezkuntza gotorleku

Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]


2025-03-06 | Haizea Isasa
Kasu, ez gitxu lo!

“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.

Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]


Feminista sindikalista ala sindikalista feminista

Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.


2025-02-26 | Elixabet Etchandy
Martxoaren 8ko, emazte langileak lehen lerrora!

Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]


Izan, badira salbuespen legeak, bai horixe!

Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.

Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]


Zedarriak, armagintza, zoru etikoa eta langileok

Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]


Asko gara, etorri gurekin euskal eskola publikora

Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]


Kuotak, ikastoletan

Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]


2025-02-20 | Manex Gurrutxaga
EH Bilduren barne kongresuaz: behin betiko integraziorako bidea

Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]


Eta hemen gaude berriro, erlijioa eskolan

Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]


Eguneraketa berriak daude