FN garaile: Marine Le Pen Eliseorako bidean
Marine Le Penen FN garaile izan da hamahiru erregioetatik seitan. Nikolas Sarkozyren LR (UDI eta MoDem alderdi zentristak lagun) lautan. François Hollande presidentearen PS hirutan. Erregioak gobernatzeko aukera inoiz baino errealagoa da FNrentzat. Datorren igandeko bozak, bigarren itzulian, erabakigarriak eta definitiboak izanen dira.
Eskuineko, zentroko eta ezkerreko moderatuek nolabaiteko aliantzak gauzatu dituzte historikoki FN gobernuetara iristeko bidean oztopatzeko. Oraingoan, zailagoa dute ordea, Jihadismoaren mehatxua eta immigrazioaren arazoa medio. Frantzia krisi bete-betean dago. Sarkozyren eskutiko eskuinak ez dio Eliseoko Hollande maizterrari txeke zuria eman nahi.
FNk sei erregio hauetan goberna lezake: Provence-Alpes-Côte d'Azur (1), Languedoc-Roussillon (2), Alsace-Lorraine-Champagne-Ardenne (3), Centre-Val de Loire (4), Nord-Pas-de-Calais-Picardie (5) et Bourgogne-Franche-Comté (6) .
Historikoki Frantzia gobernatu dutenak, egoeraren larria ikusita, aztoratuta daude. PSko Jean-Christophe Cambadélis idazkari nagusiak iragarri du PS ez dela Provence-Alpes-Côte d'Azur eta Nord-Pas-de-Calais-Picardie erregioetan bigarren itzulian aurkeztuko FN garaile atera ez dadin. Marine Le Pen eta Marion Maréchal-Le Pen dira eskualde hauetako buruak.
LR alderdiaren aliatuak UDIko Jean-Christophe Lagarde eta MoDemeko François Bayrouk Nicolas Sarkozyri deia egin diote, PS garaile izan den erregioetan (Bretainia eta l'Aquitaine Limousin Poitou-Charentes) jarrera bera hartzeko. Sarkozy ez dago aztoratu ez larrituta, haatik. PSrekin akordio posible guztiak baztertu ditu. Eliseora itzuli nahi du, arrisku guztiak hartzeko prest dago. Astea luze eginen zaie FNren aurkako aliantzak bilatu nahian ari direnei.
Alain Rousset izan liteke kontseilari nagusia Akitania berrituan
PSko Alain Roussetek %30,09 lortu du. LRko Virginie Calmelsek %26,83. FNko Jacques Colombierrek %23,92. Rousset ekologistek eta komunistek lortu duten bozen %10a bereganatzen saiatuko da bigarren itzulian. Eskuindarren garaipena galarazteko, bi eremuetan saiatu beharko da: batetik, bere ezker aldera dauden alderdiekin negoziatzen; bestetik, lehen itzulian abstenitu direnen boza ere jasotzen.
Izan ere, Sarkozyren eta Le Penen emaitzak, batez beste, PSko baino sendoagoak izan dira erregioetan zein Frantzia osoan. Konparazione, Ipar Euskal Herrian LR, UDI eta MoDem hautagaitza Donibane Lohizunen (%35,34), Uztaritzeko kantonamenduan (%33,35) edota Amikuze, Bidaxune eta Oztibarren (%35,24) garaile izan da. Hendaian eta Bokalen PS jalgi da garaile, baina FNk Hendaian bozen %38,27 eta Bokalen % 30,97 erdietsi ditu.
Abstentzioa: boz emaileen erdia (%50)
Abstentzioa Erregio hauteskundeetan izan ohi den neurrikoa izan da. Boza eman dutenen %28 FNrentzat izan da. Eskuin-zentroarentzat %27 eta %23,5 PSrentzat. FNk ez du ohi baino boz gehiago eskuratu (6 milioi inguru). Ordea, zentro-eskuinak bai, usaian baino boz kopuru gutxiago eskuratu du, baita ezkerrak ere. Abstenitu diren askok Hollande eta Sarkozy buru dituzten alderdiak zigortu dituzte. FNk ez du boz gehiago lortuko bigarren itzulian. Lehen itzulian boza –normalki bozkatzen dutenek– eman ez dutenek (gehi PS ez den ezker aldeko hautagaitzei boza eman dietenek) erabakiko dute sei eskualdeetan FN garaile aterako den edo ez.
Adibidez, Ipar Euskal Herrian abertzale bozkatzen duten 20.000 bozemaile inguru etxean geratu dira. Erregio hauteskundeak oso urrun izaten dira herritarrengandik. Oraingo boz hauetan inoiz baino nabarmenago azaleratu da Frantziako demokraziaren krisia. Demokrazia bipartidista kolokan dago. Alabaina, Frantzian, eskuin-zentroaren eta ezker moderatuaren lehia historikoa, boterean dagoen ezkerraren ezker aldera joan ordez, eskuin muturreko FN aldera lerratu liteke. Marine Le Pen gero eta hautagai sendoagoa da 2017ko presidentzialetan garailea jalgitzeko.
.jpg)
Hala iragarri du Keir Starmer Erresuma Batuko lehen ministroak Londresen eginiko goi bileran. Etxe Zurian Trumpek Zelenskiren aurka egin ostean, izandako eztabaidaren aurrean, Europako buruzagiek babesa adierazi diote Ukrainako presidenteari.
"Historikotzat" jo du otsailaren 27an plazaraturiko epaia Lurraren Altxamenduak sare ekologista antikapitalistak. Bere aldetik, epaiaren "krudelkeria" salatu eta helegitea jarriko duela jakitera eman du Frantziako Estatuak. Duela hogei urte baino gehiago jarri... [+]
Ur kontaminatua ur mineral eta ur natural gisa saltzen aritu dira urte luzeetan Nestlé eta Sources Alma multinazional frantsesak. Legez kanpoko filtrazioak, iturburuko ura txorrotakoarekin nahasi izana... kontsumitzaileen osagarria bigarren mailan jarri eta bere interes... [+]
1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.
Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]
Laborantzaren Orientazio Legea pasa den astean ofizialki onartu du Frantziako Parlamentuak. Ostegunean Senatutik pasa da azken aldikoz. Iazko laborarien mobilizazioen ondotik, aldarrikapenei erantzuteko xedea du lege horrek. Aldiz, ingurumenaren aldeko elkarteek azkarki salatzen... [+]
Okzitaniako Tolosako elkartea da aipatu kolektiboa eta Frantziako Gobernuak dekretuz desegin zuen 2022an. Orain Estatu Kontseilua gobernuaren erabakia egokia dela berretsi du.
Baldintzapeko askatasunaren alde agertu bada ere Parisko dei auzitegia, ekainaren 19ra atzeratu du epaia, Georges Ibrahim Abdallahk ez dizkielako kalte-galerak ordaindu AEBei. Baldintzapeko askatasunaren alde agertu zen azaroaren 15ean Frantziako Zigorrak Aplikatzeko Epaitegia,... [+]
Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]
Gurera ekarri dugu Achille Mbenbe politologo kamerundarraren "nekropolitika" terminoa. Heriotzaren prismatik begiratzen die herritartasunari eta botereari, eta argi uzten digu pertsona multzo batzuen biziak gutxietsiak, balio gabekoak eta beraz, lasai asko desagertu... [+]
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
96 urte zituela eman du azken hatsa Jean-Marie Le Penek aurtengo urtarrilaren 7an. Heriotza bat festatzea ez bada ohikoa ere, hori gertatu da beretzat: milaka herritar batu dira Frantziako Estatuko hainbat hiritan, suziri, kantu eta xanpai botila artean, eskuin muturreko... [+]
96 urterekin hil da Jean-Marie Le Pen, eskuin-muturreko aurpegi ezaguna, Frantziako Estatuan urtez urte indartu egin den Fronte Nazionalaren sortzailea. Ahoan bilorik gabe aritu izan da beti eta beti bere ideia arrazistak zabaltzen. Ideia arrazistak ereiten, eta uztak jasotzen:... [+]