Filomena, klima aldaketaren ondorio?
Hotz eta ekaitz boladaren etorrera klima-aldaketak eta berotze globalak garrantzia dutela azpimarratzen ari dira hainbat aditu. Hori dela eta, aurrerantzean izan ditzakegun aldaketara egokitzeko beharraz mintzo dira meteorologoak.
Filomena ekaitzak Iberiar penintsularen zati handi bat astindu du, hotzez eta elurrez. Onintze Salazar Euskalmeteko meteorologoak, ekaitzak izan dituen ondorioak azaldu ditu. Salazarrek dio, jasaten ari garen hotz-bolada klima-aldaketaren eta berotze globalaren testuinguruan kokatu behar dugula. Azken sei urteak oso beroak izan dira munduan, eta 2020a, 2016arekin batera, urterik beroenak izan dira erregistroen arabera.
Kontsumismoaren ondorioz eragindako hondakinak
Javier Martin Geografia fisikoko katedratikoak The Conversation hedabidean idatzi duen artikuluan kontsumismoaren eta gaur egun eskuartean ditugun baliabideekin sortzen dugun honakinen inguruan honela hitz egiten du: "7 500 milioi pertsona gara munduan eta egunerokotasunean kontsumitzen dugun baliabide kopuru handia da, hondakin kopuru handia sortuz".
"Naturaren sisteman arrastoa uzten dugu eta horren ondorio, eskala global batean, igoera termikoa ere bada. Naturaren sistema, sistema klimatikoarekin bat datorrena, bost osagaiz osatuta dago: atmosfera, ozeanoa, azaleratzen ari den azalera, biosfera eta kriofoa. Esan daiteke seigarren osagai bat duela: sistema sozioekonomikoa, kontsumoa, baliabideen xahuketa eta hondakinen ekoizpena ezaugarri dituena".
Martinen hitzetan, etorkizuneko klimak zerikusi handia izango du seigarren osagaiarekin, eta egungo sistema ekonomikoarekin. Eredu energetikoarekin eta berotegi-efektuko gasen isurketen bolumen nagusia erregai fosilen erabileratik datorrelako eman dio garrantzia Martinek (petrolioa, ikatza eta gas naturala). "Erregai fosilak behin betiko baztertuko dituen eredu baterako trantsizio energetikoa iristen ez bada edo atzeratzen jarraitzen bada, zenbait lurraldek tenperatura nola igotzen den ikusten jarraituko dute. Eta premiaz jardun arren, organismo eta erakundeek adierazitako larrialdi klimatikoaren egoerarekin bat etorriz, berotzea ziurtatuta dago hamarkada batzuetan, sistema klimatikoaren inertzia termikoaren ondorioz".
Filomena klima aldaketaren ondorio
Maria Jose Sanz Euskal Klima Aldaketaren zentroko zuzendariak El Español hedabideari eskainitako elkarrizketa batean, Filomena ekaitzaren inguruan hitz egiten du, penintsulan izan dituen eta klima aldaketak penintsulan izango duen eraginaz. "Udazken honetan ekaitz tropikal ugari izan dira Mediterraneo arroan, antizikloi eta depresio sistemaren aldaketa ere bai Atlantikoan. Itsas zirkulazioa aldatzen ari gara, eta, beraz, lurrazalaren eta itsasoaren energia atmosferarekin trukatzen ari gara. Leku eta aldi jakin batzuetan ainguratuta egon ohi diren formazio horiek aldatu egin daitezke"
Klima aldaketaren albo kalbe gehiago ez sufritzeko aurrez prestatuta egon behar dugula dio Sanzek: "Aldez aurretik prestatu behar da, ez gaitzala harritu. Azpiegiturak eta babes zibileko bitartekoak egoera berri horretara egokitu beharko ditugu. Ohikoenak diren lekuetatik ikasi beharko dugu".
Inor ez ala denok. Klima larrialdia inork ez pairatzeko aldaketak bideratu ezean, behintzat guztiek pairatu dezagula. Zuk –irakurle–, nik –Jenofa–, haiek –pobreak– eta haiek –aberatsak–. Satisfaziorik ez zidaten eragin Los... [+]
Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]
Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
220km/h baino abiadura handiagoko haize-boladek astindu dute Frantziako kolonia den Mayotte uhartea. Funtsezko azpiegiturak suntsitu, eta irlaren zati handi bat inkomunikaturik utzi du; biktimen zenbaketa zaildu du horrek. “Premiazko neurriak” hartuko dituela iragarri... [+]
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Bide honetatik jarraituta, mende amaierarako, 5.000 milioi pertsona baino gehiago biziko dira lur idorretan. Arazo humanitario, ekonomiko eta sozial ugari eragingo lituzke horrek.
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
COP29 hasi da astelehen honetan Bakun, Azerbaijanen hiriburuan. 197 herrialde dira foro honetako kide eta horiez gain mundu osoko sare zibilaren milaka pertsona hurbilduko dira bertara, gobernuen jarduna jarraitzeko. Aurtengo gai izarra finantzazioa izango da.
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.