Filomena, klima aldaketaren ondorio?
Hotz eta ekaitz boladaren etorrera klima-aldaketak eta berotze globalak garrantzia dutela azpimarratzen ari dira hainbat aditu. Hori dela eta, aurrerantzean izan ditzakegun aldaketara egokitzeko beharraz mintzo dira meteorologoak.
Filomena ekaitzak Iberiar penintsularen zati handi bat astindu du, hotzez eta elurrez. Onintze Salazar Euskalmeteko meteorologoak, ekaitzak izan dituen ondorioak azaldu ditu. Salazarrek dio, jasaten ari garen hotz-bolada klima-aldaketaren eta berotze globalaren testuinguruan kokatu behar dugula. Azken sei urteak oso beroak izan dira munduan, eta 2020a, 2016arekin batera, urterik beroenak izan dira erregistroen arabera.
Kontsumismoaren ondorioz eragindako hondakinak
Javier Martin Geografia fisikoko katedratikoak The Conversation hedabidean idatzi duen artikuluan kontsumismoaren eta gaur egun eskuartean ditugun baliabideekin sortzen dugun honakinen inguruan honela hitz egiten du: "7 500 milioi pertsona gara munduan eta egunerokotasunean kontsumitzen dugun baliabide kopuru handia da, hondakin kopuru handia sortuz".
"Naturaren sisteman arrastoa uzten dugu eta horren ondorio, eskala global batean, igoera termikoa ere bada. Naturaren sistema, sistema klimatikoarekin bat datorrena, bost osagaiz osatuta dago: atmosfera, ozeanoa, azaleratzen ari den azalera, biosfera eta kriofoa. Esan daiteke seigarren osagai bat duela: sistema sozioekonomikoa, kontsumoa, baliabideen xahuketa eta hondakinen ekoizpena ezaugarri dituena".
Martinen hitzetan, etorkizuneko klimak zerikusi handia izango du seigarren osagaiarekin, eta egungo sistema ekonomikoarekin. Eredu energetikoarekin eta berotegi-efektuko gasen isurketen bolumen nagusia erregai fosilen erabileratik datorrelako eman dio garrantzia Martinek (petrolioa, ikatza eta gas naturala). "Erregai fosilak behin betiko baztertuko dituen eredu baterako trantsizio energetikoa iristen ez bada edo atzeratzen jarraitzen bada, zenbait lurraldek tenperatura nola igotzen den ikusten jarraituko dute. Eta premiaz jardun arren, organismo eta erakundeek adierazitako larrialdi klimatikoaren egoerarekin bat etorriz, berotzea ziurtatuta dago hamarkada batzuetan, sistema klimatikoaren inertzia termikoaren ondorioz".
Filomena klima aldaketaren ondorio
Maria Jose Sanz Euskal Klima Aldaketaren zentroko zuzendariak El Español hedabideari eskainitako elkarrizketa batean, Filomena ekaitzaren inguruan hitz egiten du, penintsulan izan dituen eta klima aldaketak penintsulan izango duen eraginaz. "Udazken honetan ekaitz tropikal ugari izan dira Mediterraneo arroan, antizikloi eta depresio sistemaren aldaketa ere bai Atlantikoan. Itsas zirkulazioa aldatzen ari gara, eta, beraz, lurrazalaren eta itsasoaren energia atmosferarekin trukatzen ari gara. Leku eta aldi jakin batzuetan ainguratuta egon ohi diren formazio horiek aldatu egin daitezke"
Klima aldaketaren albo kalbe gehiago ez sufritzeko aurrez prestatuta egon behar dugula dio Sanzek: "Aldez aurretik prestatu behar da, ez gaitzala harritu. Azpiegiturak eta babes zibileko bitartekoak egoera berri horretara egokitu beharko ditugu. Ohikoenak diren lekuetatik ikasi beharko dugu".
Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
COP29 hasi da astelehen honetan Bakun, Azerbaijanen hiriburuan. 197 herrialde dira foro honetako kide eta horiez gain mundu osoko sare zibilaren milaka pertsona hurbilduko dira bertara, gobernuen jarduna jarraitzeko. Aurtengo gai izarra finantzazioa izango da.
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]
Pertsona batzuek kapitalismoa "besarkatzen" dute, konturatu gabe arazoa sistema berean dagoela; planeta mugatu batean hazkundea etengabe bilatzean. Energia intentsiboak ekoizteko modu guztiak mundua irensten ari dira.
Karibea eta Ipar Amerika jo dituen Helene urakanak erakutsi bezala, klima aldaketak indarturiko muturreko eguraldien kostua kolosala da. Hainbertze, non eta aseguruak horren arabera garestituko diren, arrisku berriei aurre egiteko asmoz. Klimaren bilakaera hori gelditu ezean,... [+]
Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.
Euskal Herriaren zatirik handiena klima zonalde epelean kokatuta egon arren, Arabako eta Nafarroako hegoaldean ez ezik, edonora hedatzen dira udako bero bolada latzak. Eta, dirudienez, klima aldaketarekin okerrera eginen du egoerak –edo egiten ari da, honezkero?–... [+]
Metano isurketak murriztearen beharra berresten du klima aztertzen dabilen The Global Carbon Project proiektuko 69 ikerlarik plazaraturiko txostenak. Horrez gain, biharamunean atera du bere txostena Lurraren Aldeko Batzarrak, eta argiki dio: aldaketa sistemikoak bideratzeko... [+]