Filmak eta idazlanak
Zineman ikusitakoa egia izatera, zirkuan sartzean gladiatoreek oihu batekin agurtzen zuten Erromako enperadorea: “Ave, Caesar, morituri te salutant”. Ondoren, filma zein den, gizajo haiek elkarren aurka edo piztia izugarrien aurka borrokatzen ziren, ezin epikoago. Une gorenean, azkenik, ikuskizuneko agintariak ahalmena zuen keinu txiki batekin galtzailearen patua erabakitzeko: erpurua gora biratzeak adierazten zuen bizitzea merezi zuela, eta erpuruaren beheranzko mugimenduak, aldiz, hiltzera kondenatua zegoela.
Historialariek aspaldidanik diote zinema-industriak puztu egin dituela gladiatoreen gorabeherak, eta haien borroketan heriotzak ez zirela horren ohikoak. Adituen kalkuluen arabera, hamar lehiatik batek soilik izaten zuen amaiera tragikoa. Gainera, esklabo eta gatibuekin batera, ba omen zeuden atleta profesionalak. Kirolarien arteko onenak benetako izarrak ziren eta publikoa haiek ikusteko irrikan egoten zen.
“Panem et circenses”. Zirkuko ikuskizunek antz handiagoa zuten egungo kirol-txapelketekin Hollywoodek iltzatu digun irudi heroikoarekin baino. Ez dago dudarik Estatu Batuetako zinemagintzak desitxuratu egin duela Erromako historia, kontakizun handinahien mesedetan. Beste horrenbeste gertatu da western eta gangster filmekin.
"Imajinatzen ditut ikasleak, BECen lekua hartzean, aho batez erregutzen: 'HABE, morituri te salutant'"
Esanak esan, nire gogoan gladiatoreen eta enperadoreen irudi epikoa gorde dut. Harekin gogoratzen naiz HABEren idazmen-proba hurbiltzen zaigun bakoitzean. Imajinatzen ditut ikasleak, BECen lekua hartzean, aho batez erregutzen: “HABE, morituri te salutant”. Horren ostean, borroka agonikoan ikusten ditut egokitu zaien gaiarekin eta norbere munstro propioekin. Amaitzeko, hortxe dago aztertzailearen hatz lodia, idazlana suspendituen multzora ala salbatuenera bota erabakitzeko.
Azterketen kasuan, datuak gladiatoreenak baino dezente okerragoak dira. Sarean eskuragarri ditugun azken emaitzei erreparatuz gero, matrikulatutako ikasleen %60k lortu zuen B2 mailako titulua, %36k C1ekoa eta %25ek C2koa. Erromako zirkuan bagina, edota Hollywoodeko gidoilaririk tartean bagenu, euskaltegiko ikuspegia litzateke idazmen-proban eroritakoen odol-arrastoa garbitzen dabilen borreroarena.
Lautik bat. Dagoeneko egin ditut nire kalkuluak maiatza hasieran izango dugun azterketarako. Bataz bestekoan ibiliz gero, BECera bidaliko ditudan hogei ikasleetatik bostek esan ahalko dute, Julio Zesarrek Farnazes erregea garaitu berritan bezalatsu, “veni, vidi, vici”. Gainontzeko hamabostek ez dute probako langa igaroko, eta urriko aukeraren zain geratuko dira.
Fikzioak errealitatea handiagotzen du. Edo alderantziz ote? Zenbaitek dioenez, errealitateak beti gainditzen du fikzioa. Tira, egia bata ala bestea izan, ea gure filmak amaiera zoriontsua duen.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]