Fernando Unsain musikari, kantari eta ikusentzunezkoen produktorea hil da

  • 78 urterekin iktus baten ondorioz hil da Donostian Fernando San Jose Arze, kultur munduan Fernando Unsain izenez ezagutua. Pertsona garrantzitsua izan da euskal kantagintzan, diskoen grabaketa eta produkzioan eta ikusentzunezkoetan. ARGIAk Fernando Unsainengan kolaboratzaile handi bat eduki du aspalditik eta Euskaldunon Egunkaria-ren sorreran ere parte hartu zuen. 


2023ko urriaren 06an - 17:35
Azken eguneraketa: 2023-10-07 21:35:46
Fernando Unsain -ezkerretik lehena- joan den uztailean Baigorrin egindako aurkezpenean, Et Incarnatus orkestrak eta Donostiako Orfeoiak Eltzegorren "Sasitik Sasira" kantatari egindako bertsioa iragartzen.

Beasainen langile familia batean jaioa, ofizioz mekaniko lanean hasi zen eta aldi berean musikaren bidetik oso gaztetatik abiatu. Goierriko Bostak taldean ageri da 1965ean, eta ondoko urtean Donostiako Gran festival de artistas noveles lehiaketa irabazi zuen. Bakarkako bideari ekinda, 1973an Ostenden (Flandria) irabazi zuen Nazioarteko Saria, euskarazko errepertorioa abestuz.

"Bostak" talearekin 1966an. Fernando Unsain, eskuinetik bigarrena.

Jada 1970eko hamarkada hasieretan ahots ezaguna zen Madrilgo eta Espainiako protestako kantari eta kantautoreen artean eta orduko “festival” haietan taularatzen zen. Adibide bat aipatzearren, 1976an, Franco hil eta bost hilabetera, Madrilgo Unibertsitate Autonomoan antolatutako Recital de los Pueblos Ibéricos jaialdi erraldoira bildutako milaka gazteen aurrean ageri da bere Fernando Unsainen izena Pi de la Serra, La Bullonera, Luis Pastor, La Fanega, Julia León, Elisa Serna, Adolfo Celdrán, José Antonio Labordeta, Pablo Guerrero, Mikel Laboa, Víctor Manuel eta Raimonekin batera. Nagusiki gaztelaniaz kantatzen zuen orduan.

Fernando Unsain 1970eko hamarkada amaieran.

Laster itzuliko zen Euskal Herrira betiko, bere izenean euskarazko lehenbiziko disko handia –Nire aitaren etxea defendituko dut-- argitaratu eta IZ disketxea fundatzera. Sortzailea erretretan sartzearekin itxia den IZ disketxe haren katalogoak islatzen du Fernando Unsainek diskoen produkzioan egindako lan luzea, musikaren hainbat alorretako grabazioetan: tritikitxa, koruak, kantautoreak, taldeak, bertsolariak… Ekoizle baino lehen kantari eta musikari izanki –gitarra jotzen agertu izan da beti eszenatokietan— plazetan beste kantari eta bertsolarientzako musikari eta moldatzaile ere aritu izan zen.

Euskal Telebistaren sorreraren ostean, ikusentzunezko edukien ekoizpenean ere murgildu zen. Filmak euskaratu beharko zirela aurreikusita –eta ziurrenik uste izanez EITBk euskaratuko zituela gero bizkoiztuta eskaini dituenak baino askoz gehiago-- IZ-Bi bikoizketa enpresa sortu zuen beste zenbait bazkiderekin; bikoiztaile eskola ere izan zen hainbatentzako enpresa hura. Geroago Fernando Unsainen izena aurkituko dugu Ikuskin produktoran, Txirri, Mirri eta Txiribitonen telebista programak, Funtzioa eta Txiskola bezalako produkzioekin.

Eltzegor taldea, lehen lerroan Fernando Unsain dela, "Ebihotz" diskoaren argazki batean.

Kalitate eta distira handiko tenorea, Donostiako Orfeoian estimatu dute haren ahotsa eta kantaera bere kontzertuetan, azken aldiz duela hilabete gutxi. Alabaina, euskaldun askoren --bereziki Iparraldekoen-- memorian Fernando Unsainen ahotsa Eltzegor taldearen emanaldiei lotuta geratuko da. Bereak dira 1980ko hamarkadatik talde honek kaleratutako hiru diskoetako kanta askoren musikak, eta horien artean Sasitik Sasira kantata izan daiteke haren obra nagusia, berrikitan Baigorrin Ur Muga ekitaldiaren barruan Et Incarnatus orkestrak bertsionatu duena.

Eltzegor taldea oholtzan ezagutu dutenak betikoz oroituko dira Fernandoren brontzezko ahotsaz eta eszenatokian transmititzen zuen beroaz. Kultur elkarte eta herri mugimenduetako kide askok, berriz, gogoan izango dute egoerarik zailenetan antolatzen zituzten kantaldi eta kantuzko omenaldietan bai kantatzera taldearekin batera azaltzeko eduki zuen ausardia eta bai baliabide teknikoak antolatzaileen eskueran jartzeko Fernando Unsainek beti erakutsitako eskuzabaltasuna.

Fernando Unsain gitarrarekin "Sasitik Sasira" kantataren grabaketa saio batean, 1988an.

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kantagintza
2024-01-31 | Castillo Suárez
Kaseteak

Iaz Braham bat ezagutu nuen Delhin. Harritu ninduen garagardoa maite zuela eta gaztelaniaz bazekiela. Nire adintsuko zela esango nuke, baina makil baten laguntzaz ibiltzen zen, poliki. Ea zergatik zekien gaztelaniaz, galdetu nion, eta berak umetan Julio Iglesiasen kaseteak... [+]


Maite Idirin kantari hilberriari azken agurra egingo diote asteazkenean Angelun

Maite Idirin abeslaria urtarrilaren 20an hil da. Angelun bizi zen, eta asteazkenean 10:30ean izango da ehorzketa meza. Euskal kantagintzaren ahots ezagunenetakoa izan da. Emakumeen eskubideen alde borroka egin zuen bere bizialdian.


2023-05-04 | Estitxu Eizagirre
Kantak herri baten historia josten duten hari balira?

Ziburuko Liburu eta Disko azokaren aperitif gisa, Hitzen Ahairea emanaldia eskaini zuten maiatzaren 3an Baltsan elkartean Gotzon Barandiaran idazle musikazaleak eta Rafa Rueda musikari literaturzaleak. Euskal kantagintzan barnako bidaiarekin gozatu zuten bertaratu ziren 40... [+]


2023-05-03 | ARGIA
Badator Ziburuko Liburu eta Disko Azoka
Euskal kantagintzan barnako bidaia maiatzaren 3an Ziburuko Baltsan elkartean

Gotzon Barandiaran Arteaga idazleak eta Rafa Rueda musikariak Hitzen Ahairea hitzaldi musikatua eskainiko dute. 15 kanta aztertu eta zuzenean joko dituzte, bidean galdera honekiko hausnarketak josiz: euskaldunok zeri kantatu diogu?


Antton Valverde, musikaria
“Euskaraz kantatze hutsa politikoa da”

Ibilbide luzeko musikaria da Antton Valverde donostiarra (Gros, 1943). Frankismo garaian hasi zen oholtzetara igotzen, 1970eko hamarkadan, haren hitzetan, Euskal Herriaren alde zerbait egin nahi zuelako. Artearen munduan oin bat sartuta izan du beti, ez soilik musikan egin duen... [+]


Gexan Alfaro. Olerkari militante euskaltzale
“Kantuak egin du hemen politika-militantziak bezainbat lan”

Ez da haren nortasuna errazki definitzen. Anitz egin du, anitzetarik. 60ko hamarkadaren amaieraz gero, kantagintza berriaren izenetan ageri da Gexan Alfaro. Militante zaildua da, euskararekin kultura, kulturarekin politika, Ipar Euskal Herriaren historiaren jakile dugu joan den... [+]


2021-12-07 | ARGIA
Panpi Ladutxeri azken agurra eman dio pilotaren munduak Donibane Lohizunen

Abenduaren 6an agurtu du pilotaren munduak azaroaren 30ean zendutako azkaindarra. Profesional mailan ezker paretan txapela jantzi zuen Ipar Euskal Herriko lehen pilotaria da: bi txapel jantzi zituen binakako txapelketan, Joxan Tolosarekin.


Maider Lasa. Artista sortzaile librea
“Belaunez belaun ahoz ahoz transmititu diren lo-kantak gure zeluletan daude”

Gasteizko Oihaneder Euskararen Etxearen Batera proiektuen emaitzetarik bat gauzatu du berrikitan Maider Lasak, Malen Iturrirekin elkarlanean. Ekainean aurkeztu zuten Loa, loa, laguna izeneko ikusgarri performatiboa, ahotsez, gorputzez eta irudiz. Tradiziozko lo-kantak oinarri,... [+]


2021-01-29 | Jone Markuleta
Pablo Hasel rap abeslaria espetxeratzeko agindu dute, Espainiako monarkia “iraintzeagatik”

Espainiako Auzitegi Nazionalak hamar eguneko epea eman dio Pablo Hasel rap abeslariari bere borondatez espetxe batean aurkezteko. Monarkiaren aurkako irainak zabaltzea eta terrorismoa goratzea egotzita.


Oskarbi
Iluntasunaren aurrean, kantuaren arnasa

Bost hamarkada baina gehiagoko ibilbidearekin, Oskarbi taldeak badaki zer den egoera zailetan musikaren eta kulturgintzaren haria elikatzea. Ez Dok Amairuren garaietatik gaurdaino, herri kantak eta sormen propioa izan ditu iturri. Hamabigarren diskoa grabatzen ari dira, dozena... [+]


Miren Aire. Hertsadura askatasun
“Artzain bakarraren irudia mitoa da, bakarrik ezin da”

Artzain izan nahi zuen txikitatik, eta artzantzaz bizi da duela hogei urtetik hona. Kantuan aritzea gustuko du eta kantuan ari da etxean bezala plazaz plaza. Ez omen da bizitza idilikoa berea, baina ez omen litzateke beste inon eta beste ezertan zoriontsuago izanen. Urepeleko... [+]


“Gernikako Arbola” Euskal Herriko ereserkia izatea eskatuko dute hainbat musikarik

200 urte bete dira abuztuan Jose Mari Iparragirre jaio zenetik eta data hori baliatuta dozenaka musikarik bat egin dute ondorengo eskaera egiteko: Gernikako Arbola Euskal Herriko ereserki ofizial bilaka dadin. Asteazkenean aurkeztuko dute manifestua Iruñean.


Jose Mari Iparragirreren 200. urteurrena
Hamar eszena Iparragirreren ‘biopic’ bat filmatzeko

200 urte beteko dira abuztuan Jose Mari Iparragirre jaio zenetik eta haren bizitza kontatuko lukeen pelikula biografikorik gabe jarraitzen dugu, biopic baterako materiala soberan dagoen arren: gudari, kantari, seduktorearen historia dago, batetik, heroi nazional bihurtu zen... [+]


Eguneraketa berriak daude