Feminista sindikalista ala sindikalista feminista
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Mathilde Larrère historialari frantsesak dioen bezala Libération egunkarian, “Emazteen Nazioarteko Eguna finkatzeko egitasmoa 1910ean sortu zen, militanteen aldarrikapenen hamarkaden ondoren”. Urte hartan, Clara Zetkin kazetari eta politikari alemaniarrak ideia bota zuen Kopenhaguen antolatutako emazte sozialisten bigarren nazioarteko konferentzian, datarik finkatu gabe.
1917ko otsailaren 23an (martxoaren 8an, egutegi gregorianoan), San Petersburgoko emazte langileak karrikara atera ziren “ogia eta bakea” eskatzeko. “Berez, Lenin izanen da, 1921ean, martxoaren 8ko data Emazteen Nazioarteko Egun gisa finkatuko duena, 1917ko Errusiako Iraultzaren hastapenen omenez”, segitzen du historialariak. Gerla pasa eta gero bereziki herri komunistetan antolatuko da eta ondotik gero eta gehiago hedatuko 60ko eta 70eko hamarkadetako mugimendu feministari esker.
Borroka eguna
Oroitarazi behar bada oraindik, Martxoaren 8a ez da besta egun komertzial bat, langile klasearen borroka egun bat baizik, gure eskubideen alde mobilizatzeko eta horretan arreta jartzeko. Mende bat pasa ondoren, borrokari esker urrats esanguratsuak izan badira, bozkatzeko eskubidea batez ere, oraindik badugu lan.
Mende bat pasa ondoren, borrokari esker urrats esanguratsuak izan badira, bozkatzeko eskubidea batez ere, oraindik badugu lan
Feminismoak hamaika aurpegi, korronte eta fronte baldin baditu, lantokia praktikara eramateko terreno oparoa da. Erran daiteke: feministak garela sindikalistak garelako eta sindikalistak garela feministak garelako.
Soldata arrakala
Lan mundua emazteen aurkako injustizia, zapalkuntza eta bortizkeriaren leku handia da. Adibidez, soldata arrakala errealitate bat da oraindik. INSEE-ren arabera, 2024an Frantziako Estatuan lanaldi osoaren baliokidean, gizonak gu baino %13,9 gehiago pagatuak izan dira; edozein lan denbora kontuan hartuz, %23 gehiago da. Emazte langileen herenak denbora partzialean lan egiten du. Gehienetan modu inposatuan bereziki sektore feminizatuetan, sozialki eta ekonomikoki ez aitortuak eta gutietsiak direnak. Batez ere “hautuzkoak” direnean, askotan betebehar batzuk betetzeko dira, ez ordainduak diren zaintza lanak gehienetan.
Bestalde, karrera eboluzioan oztopo asko ditugu sozialki aitortuak eta goraipatuak diren lanpostuetara iristeko. Lortu eta, hor ere soldata arrakala jasaten da, hainbat gehiago 55 urte baino gehiagoko emazteentzat. Hor ere diskriminazio bat gehitzen da, ahantzi eta gutitu gabe beste guziak metatzen direnak egoera administratiboari, azalaren koloreari, sexu orientazioari, erlijioari… lotuak.
Antolakuntza eta negoziazio kolektiboa
Lantokietan borrokatzeko kolektiboki antolatzea ezinbestekoa da. Gure aldeko indar harreman bat sortuz ekintza sindikala bultzatuz, negoziazio kolektiboaren bitartez, neurri batzuk irabazten ahal dira emazte langileok bizitzen ditugun injustiziak apaltzeko eta haiek gelditzeko.
Konkretuki, ordezkari sindikalak dauden enpresetan (50 langile baino gehiagoko enpresetan, beraz), nagusiek Derrigorrezko Urteko Negoziazioak (Négociations Annuelles Obligatoires – NAO) ireki behar dituzte. Horietan, gai berezi batzuk derrigorrezkoak dira, haien artean lan sariak eta emazteen eta gizonen arteko berdintasun profesionala.
Enpresa handi zein ttikietan, funtzio publikoan ere aitzinatze konkretuak irabazi behar ditugu: soldata arrakala berehala gelditu eta hori errespetatzen ez duten enpresak zigortu, hilabetekoen geldialdia martxan jarri, burasotasun oporraldia berdina bi burasoentzat, lan elkarrizketetako emazteen kontrako diskriminazioa murrizteko eta zaintza lanak banatzeko. Bortizkeria sexista eta sexualaren kontrako protokoloak ezarri eta aplikatu, karreraren garapena segipen gardena eta justua segurtatzeko tresnen erabilera inposatu…
Langile feministok, denok elkarrekin badugu zer egin, martxoaren 8an denok karrikara!
Argitxu Dufau, Ipar Euskal Herriko LABeko koordinatzailea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]