Felix Goia Urbieta bigarrengoz desagerraraziko 80 urte beranduago?
Felix Goia Urbietaren gorpuaren bila dabiltza bere biloba eta birbilobak... 80 urte beranduago. Gaurko egunez 1936an desagertutako gizonaren eskela-dei berezia azaldu da gaur Berria-n, Gara-n eta Noticias taldeko Nafarroako eta Gipuzkoako edizioetan, salatuz agintari eta administrazioek ez dietela beren senidearen argibiderik ematen eta telefono eta posta helbide bat eskainiz haren arrastorik eduki dezaketen herritarrei.
Familiak kontatu duenez eta Sartagudako Memoria Parkeak bilduta daukanez, Felix Goia 1936 irailean hartu zuten preso Francoren armadaren lan zikina egiten zuten erreketeek, Tolosatik Donostia aldera Irura eta Amasa-Villabona artean dagoen Laskibar hotelaren inguruan. Hilabete gutxi lehenago Nafarroako Eulaten, gerra aurretik, erreketeek bahitua eduki zuten gizona bere sorterria zuen Oiartzunera zihoan eramateko moduko altzari bakanak gurdian hartuta familia osoarekin, Martina Ruiz de Galarreta eta sei seme-alaba, zaharrena 16 urtekoa, gazteena 4koa.
Beste herritar asko bezala Ondarretako espetxe famatura eramana, haren azken arrastoa gaurko egunez utzi zuten bahitzaileek: 1936ko azaroaren 15ean adierazi zioten emazteari senarra "aske" utzi zutela Ramiro Llamas del Toro komandante eta epaile bereziaren eskuetan uzteko. Batean eta bestean urte luzez aztarrika jardun ostean, familiak uste du Oiartzunen bertan fusilatuko zutela. Baina inork ez die haren patuaren berri eman gaurdaino. Gaur plazaratutako eskela bukatu dute salatuz hura desagertuz geroztik 29.200 egun beranduago inongo agintari ez administraziok ez diela laguntzen senidearen bilaketan eta herritarrei zabaltzen dizkiete haren aztarnak bidaltzeko telefonoa eta helbide elektronikoa.
Eskela agertu da Berria-n, Gara-n eta Noticias taldearen Nafarroako eta Gipuzkoako edizioetan, ez ordea Diario Vascon. Iragarkia plazaratzeko gestioak egin dituen Felix Goiaren bilobak salatu du egunkari horretatik jakinarazi diote ez dutela argitaratuko, ez eskelen atalean ezta publizitate bezala ere.
2012ko azaroan Eulaten oroitarria ipini ziotela eta, Hernaniko Kronikak bildu zituen Felix Goiaren historia eta haren alargun eta seme- alabek ondoko urteetan pasatu behar izan zuten gurutzebidea.
Segundo Hernandez preso anarkistaren senide Lander Garciak hunkituta hitz egin du, Ezkabatik ihes egindako gasteiztarraren gorpuzkinak jasotzerako orduan. Nafarroako Gobernuak egindako urratsa eskertuta, hamarkada luzetan pairatutako isiltasuna salatu du ekitaldian.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]
1936ko udazkenean Hernanin eta Oiartzunen frankistek egindako zientoka hilketen arduradun nagusiena izan zen Ramiro Llamas komandante eta epailea. Hilabete gutxira jendaurrean publikoki adierazi zuen fusilatze horien inguruan pentsatzen zuena; diskurtso beldurgarri hori oso... [+]
Oraindik ere 36ko Gerraren memoriak sarri jasotzen ditu haginkadak orduko borreroen oinordekoen aldetik. Azken horietako bat Eulateko Felix Goyaren monolitoak jasandakoa da. 1936an atxilotu eta hil zuten frankistek 51 urterekin, eta oraintsu hiltzaileen ondorengoek berriz egin... [+]
Ahaztuen Oroimena 1936 elkarteak eman du argitara Munitibar 1937/04/26: Aire-eraso baten kronika liburua eta igandean aurkeztuko dute jendaurrean. 1937ko apirilaren 26an Kondor Legioak Munitibarren aterpetuta zeuden herritarrei eraso egin zien. Egun bereko arratsaldean, Gernikan... [+]
Genetikoki identifikatu ondoren, Eusko Jaurlaritzak 1937ko udaberrian hildako sei errepublikarren gorpuzkiak itzuliko dizkie beren senideei, Bilboko Gogora institutuaren egoitzan larunbatean egingo duten ekitaldian.
Larunbatean Hernaniko Udalak beharrezkoa den oroimen ekitaldia egingo du herriko hilerrian 1936an frankistek hildako 200 lagunak gogoratzeko. Baina zeintzuk izan ziren krimen horien arduradunak? Zeinek sustatu eta agindu zituen fusilatzeak? Komeni da izen horiek ere ez ahaztea.
1938an tribunal militar batek epaitu eta fusilatutako miliziano ezkertiarraren gorpuzkiak aurkitu ditu Jakako hilerrian Aranzadik. Galdakaoko eta Jakako udal eta elkarteek eta Asuaren senide batek egindako ikerlan eta elkarlanaren emaitza izan da aurkikuntza. Hainbat iturriren... [+]
1936ko urrian bide bazterrean tiroa emanda azaldu eta hilerrian lur emandako gorpu baten bila aritu dira Aranzadi Zientzia Elkarteko kideak herriko hilerrian. Saseta defentsa sistema ikertzeko lanketaren barruan kokatu dute indusketa.Adunako hezurtegitik ateratako hezurrak
1938ko Ezkabako ihesean fusilaturiko Leoncio de la Fuenteren gorpuzkinak eman dizkiote haren alaba Paulari. Ekitaldian izan da Paulina Lizoain, haurra zela fusilatzea ikusi zuen emakumea; haren lekukotzari eta Txinparta elkarteak egindako lanari esker aurkitu dute hobia.
Francoren heriotzaren ondoren, 1936ko fusilatuen senideak haien gorpuak berreskuratzen hasi ziren Nafarroan. Hasierako desobiratze haiek ezkutuan egin ziren, erakundeen laguntzarik gabe; hainbat herritar eta apaiz konprometituren ekimena izan zen, Ollakarizketako hobian 1979an... [+]
1936an faxistek hildako bost milizianoren gorpuak aurkitzeko Aranzadi Zientzia Elkartea egiten ari den lanetara sartzea debekatu diote Hondarribiko Abotsanitz udal taldeko zinegotziari eta historialari bati, salatu dutenez.
Igande honetan inauguratu zuten Nafarroako Elo herrian 1936ko uztaila eta azaroa bitartean falangistek eta erreketeek fusilatu zituzten 106 pertsona oroitzen dituen parkea. Eloko Teileriako hilobi komuna dago bertan, 36ko Gerrako Nafarroako hobirik handiena.