‘Txina komunismoaren aurretik’ ikuskizuneko sektaren atzean dagoen kuxidadea
Iazko urtarril-otsailean izan genuen Hego Euskal Herrian bisitari, egundoko propagandaz girotuta baina aparteko arrakastarik gabe, Shen Yun izeneko antolakundearen “Txina komunismoaren aurretik” ikuskizuna. Agian neuk ere esan behar nuen zerbait orduan, haren aditzera banuelako; baina askoz txukunago egin zuen Elixabete Garmendiak Berrian, eta ezeginaren harra uxatu zidan.
“Kursaaleko eta Euskaldunako arduradunek ez al zekiten zer kuxidade zegoen Shen Yunen atzean?”, galdetzen zuen E. Garmendiak orduan, antolakundearen eta ikuskizunaren jendaurreko aurkezpen hutsaren harira. Bada, ez zekiten edota ez zuten jakin nahi izan. Edonola ere, ez da erraza Falun Gong eta Shen Yunen atzean dagoen kuxidade guzti-guztia jakitea.
Orain, The New York Times ospetsuak, haren egoitza nagusia bertatik bertara daukala aprobetxatuz edo, behatu du mugimendua, kide izandako hainbaten testigantza jasoz. Osatu duen irudia ezagun samarra egingo zaio sekta hondagarrien aditzera pittin bat duen edonori. Kideak eskrupulu eta gizalegerik gabe errekrutatzea eta, ondoren, haiekiko abusu gupidagabea behintzat ereduzkoak dira. Kuxidade hori pasatu zen Donostiatik eta Bilbotik “ikuskizun” bihurtuta, benetako egitatearen aztarna batzuk utziz.
Baina NYTen oraingo hau ez da Falun Gongen atzean dagoen kuxidade horren inguruko lehen zantzu kezkagarria. Gai horri buruz Txinako hedabide ofizialetatik letorkeen guztia dela sortzez baztergarria deritzonak, halako tatxarik ez dutenetan ere aurkituko ditu argibideak. Izatez, ez da lehen aldia NYTek berak arreta eskaini diola gaiari... mugimenduaren konexio politikoen harira.
Sekta hondagarria ez ezik erakunde politikoa ere badelako Falun Gong. Ultraeskuinekoa, Garmendiak zioen bezala, gure hizkeran. Baina Txinako ikuspegi ofizialarentzat, atzerriko etsaien ezkutuko lankide izatea du arbuiagarriena.
Txinan bertan gogotik jazarri eta pertsegitua (baina ez mugimenduak berak dioen eran ez mailan) azken 25 urte hauetan, benetako sorleku duen Taiwanen gotortu da Falun Gong; eta azken urte hauetan AEBetako diaspora txinatar xehean errotu da hein batean, “China hawk” estatubatuar guztiekin sintonia estuan. Eta bere sekta-opakutasunetik, munduko bi potentzia nagusien arteko gerra kognitiboaren protagonista garrantzitsuetako bat da gaur egun.
Ez da nolanahiko kuxidadea, ez.
ChatGPT ez da dagoeneko "hainbesterako". Lehiakide biziago, eskuragarriago eta merkeago bat jarri zaio parean AEBetako eta mundu mailako liderrari: enpresa txinatar baten eskutik ikusi du argia DeepSeekek. Dantzan jarri da mundua, eta ez espresuki onerako. Mikrotxipen... [+]
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
2018ko martxoaren lehena zen, bere lehen agintaldiaren lehen laurdena burututa, Donald Trumpek pentsaera politiko-ekonomikoaren lagin gardenena utzi zigunean: “Merkataritza-gerrak onak dira, eta irabazten errazak”. Orduantxe abian jartzear zituen altzairu eta... [+]
Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Mundu mailako inperioaren urbs estatubatuarra –eta haren periferiako lurbira osoa– Donald Trumpen bigarren agintaldirako kontuak ateratzen ahalegintzen ari garenean, tentsioak gorabidean jarraitzen du datozen lau urteetan, zalantzarik gabe, arreta-gune nagusietakoa... [+]
Kontinente zaharrak gerra komertziala plantatu dio Txinari, auto elektrikoen merkatu europarra porrot historiko eta irrigarri izatetik gertu dagoelako. Txinatarren errua omen, kotxe elektriko europarrak bi aldiz garestiago izatea haienekin alderatuta. Min egiten dietena da... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
Kontatu –ezta iradoki ere– ez digutenez, imajinatu egin beharko dugu. Gertatu, halatsu gertatuko zelako, gutxi gora behera.
Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.
Azkenean, odolik isuri gabe amaitu da apirilaz geroztik Sabina/Xianbin/Escoda atoloiaren urmaelean, Spratley uhartediaren ekialdean, BRP Teresa Magbanua, Filipinen kosta-zaintzako ontziaren aingura-aldi luze bezain atezua. Irailaren 15ean, igandez, aingura jaso eta porturantz... [+]
Txina Hegoaldeko Itsasoan gaiztotzen ari da gatazka Filipinak eta Txinaren artean. Nabari du oraintsu arte Second Thomas Shoal/Ren’ai Jiao/Ayungin uharrian nahita hondoa jota datzan Sierra Madre filipinar gerraontziaren hondakinen inguruko tirabira batere konpondu gabe,... [+]
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
Munduko erakunde militar suntsitzaileenak 75 urte bete ditu, eta eztei horiek behar bezala ospatzeko, esan du bere kideek gehiago gastatu beharko dutela armetan. Gainera, urtemugaren goi bileran beste potentzien kontrako gerra hauspotu du NATOk, Txinaren eta Errusiaren kontrako... [+]