Berriozarko Esparzeta eremuan hil zuten Vicente Mejuto Leis presoa. Nafarroako Gobernuaren DNA bankuari esker identifikatu dute.
Esparzeta izenez ezagutzen den Berriozarko herritik gertu Ezkaba mendiaren magalean hildako lau preso iheslarietako bat identifikatu du Nafarroako Gobernuko Memoriaren Institutuak: Vicente Mejuto Leis.
Identifikatutako bosgarren iheslaria da, 1938ko maiatzaren 22an San Kristobal gotorlekutik ihes egitean hil zituzten 55 galiziarretako lehena. 29 pertsona identifikatu dituzte jada Nafarroako DNA bankua sortu zenetik, eta guztira 268 espediente ireki dituzte.
Vicente Mejuto Leis Coruñako Cee herrian jaio zen 1913ko urtarrilaren 24an. Ezkongabea eta gidaria zen. Bere anaia Teofilorekin eta bere eskualdeko beste sindikalista batzuekin batera atxilotu zuten. Vicente matxinada militarragatik auzipetu eta epaitu zuten, eta hamabi urte eta egun bateko kartzela-zigorra ezarri zioten. 1937ko ekainaren 17an, Coruñako Probintzia espetxetik Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekura eraman zuten, eta han giltzapean egon zen ihesaren egunera arte.
Aranzadi Zientzia Elkarteak atera zuen Esparzetako hobitik, Berriozarko Udalaren ekimenez, 2015eko apirilaren 18an. Horiek aurkitzeko, garrantzi handikoak izan ziren Fermin Ezkietaren ikerketak eta herriko hainbat bizilagunen testigantzak, ihesaldiaren berri jakin ondoren militarrek eta guardia zibilek egindako mugimendu handia kontatu baitzuten, bai eta Uraren Bidetik Esparzeta parajeraino eraman zituzten lau presoren atxiloketa ere, han hil baitzituzten.
Hurrengo urteetan, Esparzeta inguruan memoria-gune bat sortzeko proiektu garrantzitsu bat garatu da, komunitatearen parte-hartzearekin, batez ere herriko gazteekin (gehienak Berriozar BHIko ikasleak), Gazteguneren inguruan antolatuta, Ikari Ari elkartearen dinamizazioarekin. Ikaskuntza-zerbitzuaren hezkuntza-proposamenaren barruan, espazioa garbitzeko eta egokitzeko lanak egin ziren, iaz inauguratutako parke bat sortzea eragin duten gertaerei buruzko gogoetarekin batera.
Senitartekoek emandako lagin genetikoak izanez gero bakarrik egin daitezke identifikazioak. Haiekin harremanetan jartzeko, funtsezkoa da elkarteen lana. Kasu horretan, Vicente Mejutoren senide bat San Kristobaleko Txinparta-Gotorlekuarekin harremanetan jarri zen, eta hark Memoriaren Nafarroako Institutuari jakinarazi zion. Ihes egin duten galiziarren kasuan, nahiz eta oraindik ezin izan duten identifikazio gehiago egin, DNA bankuak ihesean hildako pertsonen hainbat senideren laginak ditu, Galiziako memoria-elkarte askoren laguntzari esker, eta ondorengo horien bilaketan parte hartu dute. Nafarroako Memoriaren Institutuak espero du identifikazio horrek harreman berriak piztuko dituela prozesu konplexu horretan aurrera egiten jarraitzeko.
Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
1936an fusilatu zuten frankistek, une horietan Arabako diputatua zela, eta herriko beste 42 fusilatuen hilobian bertan sartu zituzten Manuelen gorpuzkinak.
Antonia Manot hil da 95 urte bete berritan, bere seme Diego Paredesek sare sozialetan jakinarazi duenez.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Aurten ere, uztailaren 8an, astelehenean gogoratuko dute German Rodrigez haren omenezko oroitarriaren alboan. 13:00etan izanen da: aurreskua lehenbizi, Mikel Lasarteren bertsoak gero eta La Furia eta Fermin Balentziaren emanaldiak bukatzeko. Iluntzean, Peñak, isilik eta... [+]
Naiz.eus-ek aurreratutakoaren arabera, 2004ko martxoan Espainiako polizia batek eta bere semeak erail zuten Angel Berrueta eta bere alargun zein seme alabek, Nafarroako Gobernuaren aitortza ofiziala jasoko dute, indar polizialen indarkeriaren biktima moduan.
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]
Nafarroako Torturatuen Sareak jakinarazi du hemeretzi biktima berri onartu dituela Nafarroako Gobernuko Aitortza eta Erreparaziorako Batzordeak, horietariko bost 2005-2011 urte artean torturatu zituzten Mikeldi Diez, Iker Aristu, Oihan Ataun, Garbiñe Urra eta Mikel... [+]
Alesbesekoa jaiotzez, Saratxon bizi zen Unión Republicana alderdiko kidea, bere emaztea hango maistra baitzen. 1936ko irailean erail zuten frankistek eta ostiralean lortu zuten bere gorpuzkinak identifikatzea.
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]