Akordio esanguratsurik ez, klima larrialdiari aurre egiteko
Egiptoko NBEren goi-bilerak ez du aurrerapauso esanguratsurik lortu, baina klima larrialdiaren ondorioen aurrean “herrialde zaurgarrienek” dituzten kalteak ordaintzeko funts bat eratzea adostu dute, eragile sozialen urteetako eskariari erantzunez. Ez dituzte hitzartu gainerako auzien konponbideak, hala nola erregai fosilei eta berotegi gasen isuriei dagozkienak.
Beste behin, Nazio Batuen Erakundearen (NBE) goi-bilerak ez du fruitu eraginkorrik eman. Azaroaren 19an itxi dute akordioa herrialdeek, azken egunetan blokatuta egon ostean. Hitzarmenaren puntu nagusia txalotu dute eragile ekologistek, eta azpimarratu dute mugimendu sozialen presioari esker lortu dela herrialde pobretuen urteetako eskariari erantzutea: klima krisiaren hondamendiek gehien kaltetzen dituzten “herrialde zaurgarrienei” zuzendutako funts bat sortzea adostu dute, kalteak eta galerak ordaintzeko.
Greenpeace taldeak nabarmendu du “justizia klimatikoaren hasiera” dela funtsa eratzea, eta herritarren garaipena dela, baina ohartarazi du ez dela nahikoa: “Ez bada berehalakoan baztertzen erregai fosilen erabilera, ez da munduan diru kantitate nahikorik egongo ordaintzeko galeren kostuak eta kalteak”.
Bada, COP27ko akordioan ez dute erregai fosilak alde batera uzteari buruzko erabakirik hartu, ezta berotegi gasen isuriei dagozkienik ere. “Akordioak ez du inolako aurrerapausorik klima aldaketa txikitzeari dagokionez, Glasgow-ko COP26arekin alderatuta”; Ecologistas en Acción taldeak “onartezintzat” jo du “urtebete galdu izana” klima krisiari aurre egiteko borrokan.
Nork jasoko du funtsa?
Goi-bilerako herrialde pobretuenen lehentasun nagusia zen funts bat sortzea. Historikotzat jo dute akordioa, baina errealitatean funts horretan momentuz ez dago ezer; ez dute erabaki zenbat diru bilduko den ere. Egiptoko Xarm el-Xeikh hirian itxitako hitzarmenean ez dute zehaztu nork jarriko eta jasoko dituen funtsak, ezta zenbatekoa izango den ere.
Hitzartutakoaren arabera, “garabidean dauden herrialdeek” eskatu ahalko dute kalte ordainetarako diru hori. Kontua zera da, “garatutako herrialdeen” eta “garabidean daudenen” sailkapena NBEren Klima Aldaketari Buruzko Hitzarmenean erabaki zutela, 1992an. Ordutik garabidean dauden herrialdeak dira, besteak beste, Qatar, Saudi Arabia edota Kuwait, hirurak petrolio ustiatzaileak. Txina ere garabidean daudenen multzokoa da, eta atmosferara CO2 gehien isurtzen duen herrialdea da, baita munduko bigarren ekonomia indartsuena duena, Berriak gogorarazi duenez. Beraz, zalantzazkoa da nor den zaurgarriena klima larrialdiaren aurrean.
Gainera, funts horren eraginkortasuna ikusteko dago. Izan ere, 2015ean sinatutako Parisko Hitzarmenean adostu zuten klima trantsizioa egiteko pobretutako herrialdeentzako funts bat sortuko zela, 2020. urtetik urtean 100.000 milioi dolar emango zituena. Orain arte, bi urte horietan, soilik 80.000 milioi bildu dituzte, Eldiario.es-ek gogorarazi duenez. Bide beretik joan liteke oraingo funtsa ere.
Funtsaren funtzionamendua zehazteke geratu da Egiptoko biltzarrean, eta, ondorioz, behin-behineko batzar baten esku geratuko da aurrerantzean. Horrexegatik iruditu zaio albiste “gazi-gozoa” Javier Andaluz Ecologistas en Acción elkarteko bozeramaileari, El Salto hedabideari jakinarazi baitio funtsaren funtzionamendua ez dela adostu.
Greenwashing eta zuriketa
Aurten ere nazioarteko hainbat eragile ekologistak kritikatu dute NBEren goi-bilera greenwashing hutsa dela. Greta Thunberg Fridays for Future taldeko ekintzaile gazteak bertara joateko gonbidapenari uko egin dio, horixe salatuta. Gainera, Extinction Rebellion mugimendu ekologistak ohartarazi du goi-bilerako enpresa-babesleen %90 lotuta daudela erregai fosilen erabilerarekin. Horien artean Coca Cola, munduko plastiko ekoizlerik handiena. Denetara, petrolioaren, gasaren eta ikatzaren aldeko 636 lobby zenbatu dituzte COP27en.
Halaber, COP Civic Space taldeak salatu du ez dagoela justizia klimatikorik giza eskubiderik gabe, eta gutxienez 86 herrialdetako sinadurak bildu dituzte ohartarazteko Egipton milaka aktibista daudela kartzelan, inolako arrazoirik gabe, eta estatuaren errepresioa itzela dela. Atxilotu politikoak askatzeko galdegin dute, eta goi-bilerak Egiptoko Gobernuaren jarduna zuritzen duela kritikatu.
220km/h baino abiadura handiagoko haize-boladek astindu dute Frantziako kolonia den Mayotte uhartea. Funtsezko azpiegiturak suntsitu, eta irlaren zati handi bat inkomunikaturik utzi du; biktimen zenbaketa zaildu du horrek. “Premiazko neurriak” hartuko dituela iragarri... [+]
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Bide honetatik jarraituta, mende amaierarako, 5.000 milioi pertsona baino gehiago biziko dira lur idorretan. Arazo humanitario, ekonomiko eta sozial ugari eragingo lituzke horrek.
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
COP29 hasi da astelehen honetan Bakun, Azerbaijanen hiriburuan. 197 herrialde dira foro honetako kide eta horiez gain mundu osoko sare zibilaren milaka pertsona hurbilduko dira bertara, gobernuen jarduna jarraitzeko. Aurtengo gai izarra finantzazioa izango da.
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]