Esaten ziguten espainiarrak edo frantsesak ginela, esaten ziguten euskara ez zela izango inguruko erdaren maila bereko hizkuntza, esaten ziguten Gernika gorri-separatistek bonbardatu zutela, esaten ziguten AEBek garaitu zutela nazismoa, esaten ziguten kapitalismoa zela bide bakarra, esaten ziguten merkatu libreak ongizatea ekarriko zuela, esaten ziguten trantsizioak demokrazia zekarrela, esaten ziguten euskal kostaldeko zentral nuklearrak ezinbestekoak zirela, esaten ziguten askapen mugimenduak terroristak zirela, esaten ziguten Europar Batasunak soilik onurak zekartzala, esaten ziguten ez zegoela aldaketa klimatikorik, esaten ziguten poliziek ez zutela torturatzen… baina ez genien sinetsi.
Esaten digute Venezuela diktadura dela, esaten digute migratzaile eta errefuxiatuen eskubideak bermatzen dituztela, esaten digute erraustegiak ez-kutsatzaileak direla, esaten digute emakumeen eta gizonen artean berdintasuna dagoela, esaten digute legearen aurrean denok garela berdinak, esaten digute lan istripuak saihestezinak direla, esaten digute AHT beharrezkoa dela, esaten digute ez dela estatu terrorismorik egon, esaten digute hizkuntza eskubideak bermatzen dizkigutela… baina ez diegu sinesten.
Esan digute birus berria azken hamarkadetako bortitzena dela, esan digute pandemia bat dela, esan digute bide bakarra konfinatzea dela, esan digute militarrak gure kaleetan behar ditugula, esan digute umeak kutsatzaileenak direla, esan digute neurri guztiak irizpide zientifikoek gidatuta hartu dituztela, esan digute inoiz baino jende gehiago hiltzen ari dela… eta sinetsi egin diegu.
Beste arloetan ez badiegu sinetsi, zergatik sinesten diegu osasun arloan? Zergatik gailentzen da pentsamendu bakarra osasunaren arlo guztietan (botikak, txertoak, kimioterapia…)?
Esan digute Koronabirus deitu duten horrek mundu osoan 280.000 heriotza eragin dituela (maiatzaren 11ko datua). Ez digute esan egunero 8.500 ume hiltzen direla munduan desnutrizioaren ondorioz, urtero 6 milioi baino gehiago (Unicef, Osasunaren Mundu Erakundea, Banku Mundialaren datuak). Ez digute esan Siriako gerra deitu zuten horrek 500.000 hildako baino gehiago eragin dituela, hemengo armak tartean zeudela. Ez digute esan mota guztietako kutsadurak (elektromagnetikoak barne) milioika minbizi kasu eragiten dituela…
Espainiar estatuari dagokionez, heriotza orokorrei begira, esan digute 2020ko martxoan 48.806 hildako egon direla (pandemia), baina 2017ko urtarrilean 49.370 hildako egon ziren (pandemiarik ez). Heriotzaren hazkundeari dagokionean, esan digute 2020ko martxoan 2018ko martxoan baino %23 hildako gehiago egon direla (pandemia); baina 2012ko otsailean 43.740 hildako egon ziren, 2011ko otsailean baino %28 gehiago (pandemiarik ez). Bestalde, asteotan ez dute esaten 50.000 lagun baino gehiago hiltzen direla urtero tabakoaren ondorioz (arnas-aparatuari eragiten dion birus baten ondoriozko konfinamenduan estankoak zabalik!?).
Datu piloa esan dizkigute. Datuak gora, datuak behera, herritar xume gisa ez dakit birusa saguzaharrengandik datorrenetz. Ez dakit birusa laborategi batean sortua denetz. Ez dakit 5Gk eragindako sintomak direnetz, ezta 5Gk birusa hedatzen laguntzen duenetz. Ez dakit gripe latz baten antzekoa denetz. Ez naiz osasunean edo biologian aditua, ezta zientzialaria ere. Barkatu nire atrebentzia.
Baina bagenekien krisi ekonomiko berri bat zetorrela. Bagenekien kontrolatu nahi gintuztela. Bagenekien zaharren egoitzen eredua eta egoera jasanezina zirela. Bagenekien murrizketek osasun ondorioak izango zituztela (2007tik %10 murriztu dira ospiletako oheak Hego Euskal Herrian). Bagenekien larrialdi klimatikoa gero eta fenomeno bortitzagoak ekartzen ari zela. Askoz ere gatibuago gauzkate eta sinetsi egin diegu. Ez diegu inoiz sinetsi, baina sinetsi egin diegu. Kritiko zorrotzak kamuts, desobedienteak otzan. Zergatik?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Euskararen biziraupena ez da euskaldunok politikaren partidan jokatzen dugun arazo bakarra, baina bai, euskalduntasunaren elementu bereizgarriena den neurrian, gure egoera gehien islatzen duena. Beste esparru batzuetan hainbeste ageri ez dena oso ongi erakusten du. Hasteko,... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]
Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]