EAJ: “Ez dezagun itaundu zer egingo duten instituzioek euskararen alde, egin euskaraz”
Abenduaren 3an alderdi eta eragile politikoek euskararen inguruko beren irakurketa politikoak argitaratzen dituzte. EAJk ere egin du berea Euskara, Euskal Herriaren izana izenburupean. Urte askoan Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hizkuntza politiken ardura izan duen, eta egun ere baduen, alderdiak euskararen egoera "larria" dela onartzeaz gain, hizkuntzaren egoeraren ardura, batez ere, hiztunen bizkar jartzeko baliatu du eguna. Familietan eta lagunarteetan euskaraz hitz egitearen garrantzia azpimarratu dute, eta hitzez hitz esan, eremu horietan ez dagoela Espainiaren eta Frantziaren botereen eraginik.
"Entzun, euskaldunok! Onartu dezagun geure erantzukizuna: ez dezagun egotzi erantzukizuna besteen lepora. Ez dezagun itaundu ea zer egingo duten instituzioek euskararen alde. Egin dezagun euskaraz. Ez diezaiogun inori konturik eskatu. Egin dezagun euskaraz. Geure herriko udaletxean euskaraz egin ahal izatea beharrezkoa da; are garrantzitsuagoa da, kanpora irtenda, lagun euskaldunon artean euskaraz egitea". Horrela dio Euskararen Egunaren harira EAJko Euzkadi Buru Batzarrak eginiko irakurketak.
Azpimarratu dute Euskararen Eguna abenduaren 3an ospatzen dela Xabierko San Frantzisko egun horretan hil zelako eta bere amarekin harremana euskaraz izan zuela oroitarazi dute. "San Frantzisko Xabierkoaren eta haren amaren arteko hizkuntza-harremanek bideratu behar gaituzte gaur egun ere. Haiek ezin hobeto frogatu zuten, mugak muga, arazoak arazo eta oztopoak oztopo, euskaldun iraun zutela haiek euskaraz jarduten zutelako ohiko eta berezko hizkuntza gisa. Orduan familia zen sua, sutondoa eta hauspoa, euskaldunon sua, sutondoa eta hauspoa. Nork bere sua behar du bere burua ondoen eta osasuntsuen berotzeko", diote.
Espainiako eta Frantziako estatuek euskaldunen aurka eginiko jazarpena honela deskribatzen du Andoni Ortuzar buru duen alderdiak: "Pirinioen alde bietako erdaretan diharduten botere politikoek eta judizialek sekula ez diote erraztasunik eman euskaraz patxadaz egiteari". Hala ere, euskarak biziraun badu, jendeak euskaraz hitz egiten jarraitu duelako dela diote. "Gure artean euskaraz jardun dugu, bai familian, bai lagunartean. Eremu horietan ez dago atzerri-herrietako botereen eraginik. Euskaldunok euskaraz badihardugu geure artean, guri bost bestek zer dioen". EAJk dio "azkenengo gizaldietan euskaldunek ez dutela ofizialtasunik, ez lege-eremuen erraztasunik, ez epaileen laguntasunik izan euskaraz jarduteko", baina eutsi egin diotela euskarari. Zelan? "Euskaraz hitz eginez euskaldunok euskaldunokin".
Aitortu dute euskararen egoera ez dela ona. "Badioskute euskara larri dagoela. Egia da. Larri dago. Badioskute ofizialtasuna eta lege-eremua direla arazorik latzenak euskarak bizirik iraun dezan. Egia da: ofizialtasuna eta lege-eremua bidelagun onak dira, baina ez dira nahikoak, euskarak betiren beti iraun dezan. Euskaldunon hauspoa ezinbestekoa da".
Behin baino gehiagotan azpimarratu dute hizkuntzaren hautuan norbanakoak duen ardura. Ondorengo paragrafoan, adibidez: "Entzun, euskaldunok! Euskaldunak gara euskaraz dihardugulako. Euskaraz jardun beharrean, euskaraz jakin arren, erdaraz badihardugu, euskara ezkutatu, ostendu, lekutu, desagertu egiten dugu, kanpoko inoren eragin barik. Guk geuk bakarrik baztertzen dugu euskara, erdaraz dihardugun bakoitzean (...) Euskarak egiten gaitu euskaldun, eta, euskaldun iraun nahi izanez gero, euskaraz jardun beharko dugu, inori konturik eskatu barik, geure buruari erantzukizuna ezarriz, ez beste inori leporatuz".
Joxan Artzeren poema ezagunarekin amaitu dute Euskararen Egunerako irakurketa, ildo berean: "Entzun, euskaldunok! Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik. Inork egin dezakeenaren ardurarik hartu beharrean, egin dezagun geure artean euskaraz; hori bai, hori gure esku dago".
Gai tabu gisa marrazten da Euskal Herrian, baina munduan barna ez da horrela. Hizkuntz politikak ezin dira merkatu librearen logikan ipini, baizik eta kuotak edo kupoak ezarri behar dira. Beharrezkoak dira. Eta beharrezkoak dira daudenak betetzea, ez baititu inork betearazten.
Justizian, osasungintzan eta gizarte zerbitzuetan euskara bermatu dadin, zerbitzu publikoak euskaraz jaso ahal izan daitezen, Nafarroako zonifikazioa amaitu dadin eta ETB3 Nafarroa osoan ikus dadin neurriak hartzeko eskatu dio Espainiako Gobernuari Europako Kontseiluko Adituen... [+]
Baionan egin dute agerraldia euskalgintzako 25 bat eragilek maiatzaren 15 honetan. Erakunde publikoen interpelazioaz gain, datorren urteko maiatzaren 15etik 25era iraganen den Euskaraldiaren berri emateko unea ere izan da.
2024 urte hastapenean adostuko du ondoko urteetarako hizkuntza politika Euskararen Erakunde Publikoak (EEP). Azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak eta EEPk 2050ari begira egindako aurreikuspenak esku artean, alarma gorria pizturik du euskalgintza sozialak: ezin da orain... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak "atsekabez" hartu du berria, baina atzerapenaren ostean onartuko duten esperantza du. Bestalde, gaurtik aurrera hizkuntza horiek erabili ahal izango dira Espainiako Kongresuan. Kontseiluak kezkaz hartu du euskal alderdietako politikariek... [+]
Andorrako katalanaren defentsarako lege berriak katalanaren oinarrizko maila eskatuko du bertan bizi eta lan egin ahal izateko. A2 titulua baino maila baxuagoa eskatuko dute.
Ostegunean jakin genuen: Espainiako Gobernuak eskatu du galiziera, euskara eta katalana hizkuntza ofizialak izan daitezela Europako erakundeetan. Zergatik? Kataluniako alderdi politikoek behartu dute horretara, negoziazioetan.
Atzerapausoa. Horrela baloratzen du Euskalgintzaren Kontseiluak, hizkuntza auziari eta euskararen sustapenari dagokionez, Nafarroako Gobernu berria eratuko duten alderdi politikoek sinatu duten 2023-2027 legegintzaldirako akordio programatikoa.
Hamabi irakaslek 2.040 idazlan zuzendu eta 680 ikasleren ahozko probak egingo dituzte 18 egunetan, “kontuan hartu gabe idazlan bakoitza bi irakaslek zuzentzea litzatekeela gure helburu ideala, bigarren iritzi bat izateko”. Jaume Gelabert Iruñeko Hizkuntza... [+]
EAEko Berritzeguneetan hurrengo ikasturtean lan egiteko deialdira aurkezten diren irakasleek aldaketa bat ikusiko dute beren lana ahoz defendatzeko jarraibideetan: aurreko deialdian “defentsa euskaraz egingo da” zioen lekuan, orain dio “defentsa ahal bada... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Hezkuntza Legean edo Administraziorako Euskararen Legean eragin nahi du Kontseiluak; Nafarroan, ofizialtasunaren aldarrikapena ardatzean jarri; eta Lapurdi, Baxe Nafarroan eta Zuberoan, berriz, ikasleek azterketak euskaraz egiteko eskubidea... [+]
Pantailaldiaren Arabako ordezkaria izan da Mitxel Elortza Exea. Ekimena arrakastatsua izan dela uste du herritarren parte hartzeagatik, baina astebetez euskarazko ikus-entzunezkoak soilik ikusteko erronka egunerokoan bete dadin lan asko geratzen da egiteko Elortzaren ustez... [+]
Euskararen Legea aldatzeko eskatu du Euskaltzaindiak eta bat egin du Euskararen Nafar Kontseiluak irailean egindako adierazpenarekin. Gogorarazi du euskararen akademia dela lurralde guztietan, hizkuntzari dagokionez, "instituzio aholku-emaile ofiziala".
Arangurengo Gongora jauregian Irulegiko eskuaren aurkezpenean María Chiviteren diskurtsoa izan da, askoren harridurarako, Aranzadiren aurkikuntzaren garrantzia azpimarratzeko indartsuenetakoa eta mamitsuenetakoa.
Txillardegiren heriotzaren 10. urteurrenean, Telesforo Monzon laborategiko Txillardegi Gogoeta Guneak, Jakinek eta UEUk elkarlanean antolatu dute XXI. menderako hizkuntza politikaz jardunaldia, XXI. mendeko erronken aurrean zer hizkuntza politika behar dugun argitu eta... [+]