Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta merkaturatu berri dute.
Lup enpresak duela gutxi merkaturatu du produktua (www.lup.es, informazioa ez dago eskuragarri euskaraz). Sortzaileak hiru euskal herritar dira: Eneko Calvo ingeniari informatikoa, Apurva San Juan eta Uxue Manzisidor. Azken biek Mondragon Unibertsitatean Lidergo Ekintzailea eta Berrikuntza graduan diseinatu zuten proiektua.
Gailua arina eta eskuan erraz hartzeko modukoa da. Egunerokoan erabiltzekoa. Aparatu sinplea da, ez dauka Interneterako konexiorik. Klik batean fokuratutako testuari argazkia ateratzen dio eta ahots bihurtzen du. Segundo gutxitara entzuten da atzemandako testua. Hiru mailatako gailuak merkaturatu dituzte. Classic aparailuak eskaintzen du zerbitzu gutxien eta Professional gailua da konplexuena. Aparailu bakoitzak hizkuntza kopuru desberdinean bihurtzeko gaitasuna du. Oinarrizkoena lau hizkuntzatan erabil daiteke: euskaraz, katalanez, gaztelaniaz eta ingelesez. Advanced aparailuak sei hizkuntza ditu eta profesionalak 30.
Teknologia gertu ez dutenentzat
Eneko Calvok azaldu digu zein helbururekin diseinatu duten: “Gero eta teknologia garatuagoa daukagu eta jendea, lehenago edo geroago, abiada horretan sartzen da, baina bada jende mota bat teknologia aurreratu horien mailara iristen ez dena, edo ez dituzte halako teknologiak ezagutzen, edo ez dituzte eskuragarri. Horientzako aparailua da”. Calvoren ustez, ezaugarri horietako jendea gai da beraiek diseinatu duten moduko gailu bat erabiltzeko. Era horretako teknologia industrian erabiltzen dela dio, baina herritarren zerbitzura aplikazio gutxi ezagutzen dituztela. Helburua da irakurtzeko zailtasunak dituzten pertsonei zerbitzu bat eskaintzea. Hiru jende multzo dituzte buruan: dislexia arazoak dituzten haurrak, zaharrak eta ikusmen arazoak dituztenak.
Euskaraz ezin kalitate hoberena eskaini
Euskarazko bihurketek maila kaskarragoa ematen dute. Horri buruz galdetu diogu Calvori eta hala erantzun digu: “Audioetarako, ahots sintetikoak erabiltzen ditugu, eta beste hainbat hizkuntzatan (ez denetan) ahots sintetikoaren garapena lantzen urte asko daramatzate. Euskararekin ere ari dira, baina urte gutxiago, eta hori desabantaila da”. Hizkuntza teknologietan aritzen den EHUko AhoLab ikerketa taldearekin jarri ziren harremanetan, ahots sintetikoak lantzen baitituzte, besteak beste. AhoLabek garatu dituen ahots sintetikoak erabili dituzte Lup gailurako. Calvok dio kalitatearen eta abiaduraren artean aukeratu behar izan dutela: “Ahots sintetiko kalitatezkoak lortu daitezke euskaraz ere, baina zaila da bihurketa azkarra egitea. Bihurketa azkarra lortzeko, sistemak ezaugarri batzuk behar ditu, memoria eta abar, eta halako tresna txikian hori dena ez da sartzen. Ordenagailuan, adibidez, hori egin dezakezu. Bat edo bestea hobetsi behar duzu eta guk azkartasuna lehenetsi dugu”.
Gailuaren lehen bertsioa atera berria da eta eta produktua ezagutarazten ari dira orain. Tresna webgunean baino ezin da ikusi eta sortzaileen helburua da denda fisikoetan produktua erakusteko aukerak bilatzea. Calvok ziurtatu du produktua hobetzen jarraitu nahi dutela eta bertsio berriak ere izango direla.
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Lanartea elkarteak Euskal Artisten Lan eta Bizi Baldintzen I. Inkesta argitaratu berri du. Inkesta bete dutenen %40k du jarduera artistikoa lanbide. Batez beste, hilean, 1.027,5 euro irabazi zituzten 2023an. Inkestatuen %33,8k erantzun du azken urtebetean jarduera uztea pentsatu... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]
78 urterekin hil da ibilbide oparoa izan duen euskaltzalea. Euskal Filologian doktore izateaz gain, hamarnaka lan argitaratu zituen, poesian, nobelan zein saiakeran, baita biografiak eta bertso bildumak ere. Lan handia egin zuen antzerkigintza ikertzen.
Euskaltzaleen Topaguneak hasiera berri bat irudikatu du. Hemendik aurrera Taupa, euskaltzaleen mugimendua izena hartuko du. Euskara elkarteen topagunea izatetik, Euskal Herri osoko euskaltzaleak aktibatzea eta saretzea izango du helburu. Topaguneko kideek adierazi dutenez,... [+]
Nafarroako Legebiltzarrean datorren urteko aurrekontuak ixteko negoziazioetan ari dira egunotan alderdiak, eta horietan adostutakoaren arabera, euskararen Euskararen Nafar Institutuak iaz baino 1,3 milioi gehiago izango ditu.
Euskal Herri osoan euskara eta hiztun komunitatea larrialdi egoeran daudela berretsi zuen azaroan Kontseiluak eta, ostegun honetan, egoera hori Nafarroan zertan datzan azaldu du Iruñean. Era berean, herrialdean ataka horretatik ateratzeko egin beharrekoak azpimarratu ditu.
Ikusle euskaldun gehien biltzen dituen katea da ETB2, datuen arabera. Aldatu Gidoia mugimenduak agerraldia egin du Bizkarsororen kontraprogramatzearen harira. Salatu dute askotan ETB1 lehian sartzen dela ETB2rekin, eta "herritar guztiak eta publiko bakarra helburu izango... [+]
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]