Haurrei euskarazko izenak jartzea debekatu zuen Cadena Eleta apezpikuak kale bat du Gasteizen
1910 urtean, Gasteizko gotzain José Cadena Eletak debekatu egin zuen haurrei euskarazko izenak jartzea. Elizgizon euskarafobo honi agintari frankistek Gasteizen kale bat eman zioten Florida parkean bertan 1960ko hamarkadan, eta gaur egun ere bertan da.
José Cadena Eleta Pitillasen jaio zen, Nafarroan. Ikasketak Iruñeko apaiztegian egin zituen, eta zuzenbidea ere ikasi zuen Zaragozako unibertsitatean. Biurrungo eta Agoitzeko apaiza izan ondoren, Espainian ibili zen. Eusko Jaurlaritzaren webgunean bere eliz bizitza errepasatzen duen artikuluan aipatzen ez den arren, 1910eko otsailaren 3an agiria plazaratu zuen haurren bataioetan euskal izenak debekatuz.
Bera hil eta mende erdira, Gasteizko Luis Ibarra alkate frankistaren garaian, bere izena jarri zioten katedralaren ondoko kaleari. Virginia López de Maturanak "La construcción del imaginario simbólico en Vitoria durante el Franquismo" lanean pasadizo hori bere testuinguruan kokatu du.
"Cadena y Eleta Gasteizko apezpiku izan zen 1905 eta 1913 bitartean, eta kale baten izena eman zioten. Euskal historiografia orokorrean, José Cadena y Eleta bereiziki egin zen ezagun EAJrekin izan zituen enfrentamenduengatik, besteren artean, bataioetan euskarazko izenak debekatzen saiatzeagatik. Zentzu honetan, pentsa daiteke 1960ko hamarkadan pertsona honi kale bat emanez Udalak Eliza espainiarzalea babestu nahi izan zuela, euskal abertzale katolikoen aurrean, erregimenarentzat euskal elizaren abertzaletasuna arazo iturri bihurtzen ari zen unean".
Agintari frankistek aitzakia gisa baliatu zuten Cadenak 1907an katedrala berritzeko lanak hasi izana, esateko, horregatik merezi zuela omenaldia. 1913an gerarazi zituzten lan hauek, eta 1946an berrekin ostean, Francoren presentziarekin amaitu zituzten 1969an. "Cadena y Eleta kalea justu katedrala zegoen lekuan egoteak bere omenaldi izaera ematen dio", dio ikerlariak.
Mahai gainean jarri behar da, Pitillasen jaiotako apaiz euskarafoboa 1918an hil zela eta handik hilabete batzuetara Vatikanoak baliorik gabe utzi zuela haurrak euskal izenez bataiatzea debekatzen zuen agindua.
Noiz arte mantenduko dugu euskaldunok gure hizkuntzaren aurka hain nabarmen egin zuen pertsona baten omenezko kalea?
Irakasleek baxoko ahozkoa euskaraz egiten laguntzeko ekintza egingo dute. Soinean ahobizi eta belarriprest txapak eramango dituzte, ikasleei adierazteko “babes osoa” dutela euskaraz mintzatzeko azterketan.
Donostiako autobus gidari batek maiatzaren 2an, bere hizkuntza eskubideak urratzeaz gain, erantzun euskarafoboa bota ziola salatu du herritar batek. Gertakari horren berri Hizkuntza Eskubideen Behatokiak eman du. ARGIAk pertsona horrekin hitz egin du, zer gertatu zen jakiteko.
Carmen Junyent hizkuntzalaria izan zen katalanez hil ahal izatea bere azken hatseraino aldarrikatu zuena. Hil hurren zela, osasun-langileekin izandako bizipenak idatzi, eta bera hil ondoren argitara zitzatela eskatu zuen. Hizkuntza pertsona batek beste batekiko duen trataeraren... [+]
Hemen eman ahal zaio atxikimendua manifestuari. Agerraldi herritarra egingo da ekainaren 21ean, 19:30ean Amurrioko Udaletxearen aurrean.
Administrazioan Euskaraz taldeak Nafarroako Kontseiluaren jardun euskarafobikoa salatu du ekintza baten bidez. Nafarroako Gobernuak euskarako dekretua prestatzen bost urte eman ondoren, Nafarroako Kontseiluari zirriborroa aurkeztu dio.
2023ko otsailean EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak balio gabe utzi zuen Uliazpi Fundazioko 34 zaintzaileren lan deialdirako hizkuntz eskakizuna. Fundazioko langile batzordeak eta Foru Aldundiak sententzia salatu zuten. Euskalgintzaren Kontseiluak adierazi du oldarraldi judizialak... [+]
Seaskako Bernat Etxepare lizeoko ikasleek mobilizaziorako deia luzatu dute maiatzaren 17rako. Guztien arteko sarea irudikatzeko asmoz, ekimenen aipamena Interneten #EuskarazIkasiMatxinada eta #EuskarazBiziMatxinada traolekin zabaltzeko eskaera egin diete.
LABek ohartarazi du Gipuzkoako Foru Aldundiko behin-behineko 119 langileak egonkortzeko egin den bidea bertan behera gelditu daitekeela, hizkuntza eskakizuna ezarri izanagatik helegitea aurkeztu dutelako. LABek eta ELAk elkarretaratzea deitu dute otsailaren 16rako, Donostian.
Errenteria-Oreretako Aurrera tabernako zerbitzariak euskararekiko "mespretxuz" eta oldarkor erantzun zion euskaraz eskatu zuen bezero bati euskalgintzako hainbat kidek salatu dutenez.
Zizurko Udalaren obretako langile lanpostu baten euskarazko profila atzera bota du Iruñeko Administrazioarekiko Auzien 3. Epaitegiak. Erabaki horren aurka elkarretaratzera deitu dute hainbat eragilek. Hizkuntza Eskubideen Behatokiko zuzendari Agurne Gaubekaren aburuz,... [+]
Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiaren aurrean elkarretaratzea egin dute Zizur Nagusiko Udalaren aurka eman den azken epaia salatzeko. Udalak langile lanpostu batean ezarritako hizkuntza eskakizuna atzera bota du epaitegiak.
"Euskara ez da hizkuntza erakargarria askorentzat aspaldian perbertitu dutelako, tresna politiko gisara erabili dutelako eta terrorismoaren garaietara baino ez narama. Gorrotoarekin identifikatzen dugun hizkuntza da", esan du Inma Mujika PPko Eguesibarko zinegotziak... [+]
Orkoiengo alkate sozialista Alejandro Lopezek euskalduna izatea pribilegio bat dela esan eta gero, PSNko hautetsiak euskara sustatzearen aurkako gero eta adierazpen gehiago egiten ari dira, hala Eguesibarren nola Tafallan. Ingurumari horretan, PSNren zuzendaritzak Orkoiengo... [+]