Euskaraz egiteko oztopoek 1.062 kexa eragin dituzte
Euskal hiztunen 1.062 kexa bildu ditu Hizkuntz eskubideen Behatokiak 2013ko txostenean. Nafarroako herritarrek egin dute salaketa gehien.
“2013an hamaika traba izan dira euskararen herrian euskaraz bizitzeko, gaztelania eta frantsesa lehenestea da behin eta berriro herritarrek aurkitzen duten tupustarria. Erakunde publiko zein pribatuek hizkuntza-eskubideen bermea aintzat ez hartzearen ondorioz, herritarrak eskubidez gabeturik ikusten du bere burua askotan”, adierazi du Behatokiko zuzendari Garbiñe Petriatik.
Nafarroan, hizkuntza-eskubideen urraketa sistematikoa
Nafarroako Gobernuaren jardunak euskararen aurkako jarrera izan du ezaugarri, Behatokiak dioenez: euskaltegiak diru-laguntzarik gabe, euskarazko hedabideak ere diru laguntzarik gabe, udaletako euskara zerbitzuetarako dirua nabarmen murriztuta…
Diru-gorabeherarik ez dagoen gaietan ere hizkuntza-eskubideen "urraketa sistematikoa" izan da: D ereduaren hedapena oztopatzen segitzen du UPNren gobernuak; liburutegietan, osasun-zerbitzuetan, epaitegietan, ez du Nafarroako Gobernuak euskarazko zerbitzurik bermatzen, ezta hizkuntza ofiziala den zonaldean ere.
Ipar Euskal Herriko murgiltze ereduarentzat urte zaila
2013 urtea "bereziki zaila" izan da Ipar Euskal Herriko murgiltze bidezko irakaskuntzarentzat, Petriatiren hitzetan.
Batetik, 1850eko Falloux legea baliatu du Frantses estatuak murgiltze-bidezko irakaskuntzaren kontra jotzeko. Bestetik, Baionako Etxepare Lizeoan unibertsitate aurreko ikasketak euskaraz egiten dituzten ikasleei ikas-prozesu bukaerako azterketa, Baxoa, euskaraz egitea ukatu zaie beste behin.
EAEn, euskaraz egiteko zailtasun nabarmenak
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan euskarak ofizialtasuna duen arren, "nabarmenak dira" euskaraz jarduteko aurkitzen diren zailtasunak: osasun zerbitzua euskaraz hartzerik ez izatea, ertzain-etxeetan gaztelaniaz egitera behartuak izatea, justizia gaietan euskara hutsean aurkeztutako froga-agiriak ez onartzea, izapideak euskaraz burutzeko zailtasunak... Jaso ditu Behatokiak txostenean.
Kontsumitzaileek, berme juridikorik ez
Interes orokorreko zerbitzuak legez unibertsalak izanik ere, Ipar Euskal Herrian eta Nafarroan zerbitzu horiek euskaraz jasotzeko "inongo berme juridikorik ez dute" kontsumitzaile eta erabiltzaile euskaldunek, Behatokiak nabarmendu duenez.
"EAEn, berriz, erabiltzaile eta kontsumitzaile euskaldunen hizkuntza-eskubideak bermatzeko 128/2008 Dekretuak betebeharrak ezartzen baditu ere, horiek ez betetzeak inongo ondoriorik ez dakarrenez, asmo hutsalean geratzen dira kontsumitzaile zein erabiltzaile euskaldunei aitortutako hizkuntza-eskubideak".
Urratze-egoerak saihesteko, urraketak ahalbidetu ditzaketen egoerei aurre hartu eta prebentzio neurriak hartzea da euskaldunen eskubide linguistikoak ziurtatzeko biderik eraginkorrena, Petriatiren esanetan. “Zentzu horretan, erabaki positiboak eta aurrerapausoak izan dira 2013an. Batetik, Gipuzkoako Aldundiak, eta berarekin batera 36 Udalek, zerbitzuak kontratatzeko hizkuntza-irizpideak onartu eta hainbat neurri onetsi dituzte. Kontratu-mota zeinahi dela ere, hizkuntza-irizpideak bete beharko dituzte udal-zerbitzuak kudeatu edo administrazio horiendako bestelako lanak egingo dituzten enpresa edo entitateek”.
Herritarrek egoera hauen aurrean duten jarrerak aldaketak eragin dituela aipatu du Behatokiko zuzendariak 2013ko elementu positibo gisa: "Herritarrek hizkuntza-eskubidea egiazki betetzeko indar egiten ez duten bitartean, oso jasangarria zaie administrazioei bere-berean mantentzea, aitzitik, herritarrek hizkuntza eskubidea baliatzeko joera erakusten badute, posible da euskaldunen hizkuntza-eskubideak bermatuko dituen neurriak hartzea eta urratsak ematea; hori erakusten dute behintzat 2013an herritarrek egindako ahaleginaren ondotik, zenbait entitate eta administraziok bideratutako neurriek eta hartutako erabakiek”.
Pandemiak eragindako bi urteko hutsune behartuaren ostean, Senpereko lakuak Euskal Herriko txoko guztietako pertsonak jasoko ditu igande honetan, 2022ko Herri Urratsen. Itzulera honetan zapatilak lotu eta hainbat ikuskizun eta kontzertuz gozatzeaz gain, Seaskak bosgarren... [+]
Manifestazio guziek ez dute zapore berdina. Maiatzaren 4an ikastolen kexua ozen adierazteko antolatutakoak sentsazio goxo batekin utzi gaitu. 7.000 haur, guraso, irakasle, langile eta euskaltzale bildu ginen, danborrada alai eta koloretsu baten bidez, Paristik datorren... [+]
7.000 lagun bildu ginen Baionan, iragan maiatzaren 4an, Ikastolen kexua ozen adierazteko. Lapurdi, Baxenabarre eta Zuberoko 36 ikastolak alerta gorrian dira. Zenbait egunez mobilizazio jendetsu eta koloretsuarekin erantzun diete haur, guraso, irakasle, langile eta euskaltzaleek... [+]
Beskoitzen ez zen ikastolarik, 2013an inauguratu zuten arte, guraso batzuen etxean, hiru haurrekin. Falloux Legearen mamua hor badabil ere, gaur egun herriko etxeko lurretan, alokairuan, prefabrikatuan, 13 haur daude ikastolan.
Senpereko lakuan ospatu da Lapurdi, Nafarroa Behera eta Zuberoako ikastolen aldeko jaia. Miarritzen lizeo berri bat eraikitzeko erabiliko dute bildutako dirua.
Falloux Legea aitzaki hartuta Frantziako Gobernuak Seaskako ikastolei jartzen ari zaizkien oztopoen testuinguruan, arnasaldi txiki bat ekarri du Pierre-André Durand Pirinio Atlantikoetako prefetaren iragarpenak: ez ei du kontrako neurririk hartuko Beskoitzeko ikastola... [+]
Seaska ez da ados suprefeta eta prefeta ematen ari diren urratsekin. Hendaiako eta Beskoitzeko ikastolen egoitza proiektuak oztopatzen ari dira, eta ziur daude aurki beste ikastola bat ataka berean izango dela.
Seaska eta Eskolim elkarteko presidente Paxkal Indok UNESCOren 37. konferentzia nagusian parte hartu du, Seaskako zuzendari Hur Gorostiaga eta Okzitanierazko Ikerketa Institutuko kide Alexis Quentinekin batera. Frantziak lurralde hizkuntzen irakaskuntza oztopatzen duela salatu... [+]
Paueko auzitegiak atzera bota du Seaskak Hendaian ikastola berria eraikitzeko hartua zuen erabakia. Falloux legean oinarritu da epailea, argudiatuz diru publikoa ezin dela erabili hezkuntza pribatuko eraikuntzak egiteko.
Parisetik atzera bota nahi dute Beskoitzeko Udalak ikastola berria eraikitzeko Seaskari egingo dion lurren lagapena. Beskoitzeko Herri Kontseiluak 520 metro koadroko zelaia herriko ikastolari uztea deliberatu zuen uztailaren 9an. Parisko Gobernuaren ordezkari den Patrick... [+]
Beskoitzen ikastola berria eraikitzen ari dira eta Kanboko Xalbador lizeoa berrituta aurkitu dute ikasleek. Eraikin berria egiteko baimenarekin arazoak dituzte ordea, eta ekonomikoki ere larri dabiltza.
Seaskako ordezkariak Frantziako Barne, Kultura eta Hezkuntza ministerioetako ordezkariekin bilduko dira gaur arratsaldean Parisen, ikastolen egoitzen arazoari konponbidea emateko asmoz.
Horra hor, Seaska ikastolaren garai bateko lema: Kasu ikastola kexu! Garai hura oraina da alabaina. Frantzia jakobinoak hamaika motibo eman(en) dizkigu kexu izateko. Hendaiako Gure ikastola izan da azken hilabeteotan kexaldi horren protagonista –eta aitzindaria–,... [+]
Hendaiako Ikastolak eraikin berri baten premia gorria dauka. Azken urteetan 200 bat ikasleak geletan ezin egokituz ari dira lanean. Azken sei hilabetetan, tokian tokiko hainbat manifestazio egin dute Iparraldeko ikastolek. Azkena, Baionan. Seaskako 30 gurasok eta irakaslek... [+]