Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat, egongo ginen legezkoa baino metro batzuk aurrerago edo, zer demontre, agintean zeudenak ez ziren euskaldunon eskubideak defendatzen genituenon lagunik hoberenak izango. Hasieran, etxean zerbait esango ote zidaten arduratu nintzen arren, nire gurasoek bazituzten hori baino buruhauste handiagoak eta, zoritxarrez, Euskal Herriko egunerokoarekin ohituta zeuden, dagoeneko.
Kontua da, nerabe garai haietan ohartu nintzela, hizkuntza minorizatu batek aurrera egiteko aldeko behar lituzkeen neurriak, helduen bizitzan, ez zituela alde; are gehiago, etsaitasun handia zegoela.
Urteak pasa dira eta, gaur ere, euskararen aurkako sententzia judizialak jasotzen jarraitzen dugu. Aldi berean, ordea, euskaldunok euskara inposatu nahi dugula entzun behar dugu, esaten digute euskararen normalizazioaren aldeko politikak urrunegi joan direla, euskaldunak ondo bizi garela eta, mesedez, gure “arazotxoekin” buruko min gehiegi ez emateko, gizartea benetan arduratzen duten gauzak konpontzen ari omen dira. Bertako hizkuntza eta kultura indartzea lehen mailako beharrizana dela sinetsita dagoen pertsona arraro bat ote naiz?
Plaza publikoan eragin eta kaleak berriz irabazi behar ditugu: kalean euskaraz jardun, kaleak euskaraz apaindu eta, nola ez, aldarriak kalera ozen atera
Munduak hartu duen abiadura itzelak eta globalizazio basatiak herri zein hizkuntza txikiak desagerrarazi ditzakeela ikusi dugu. Etengabeko (des)informazioaren garaian gaztelania, frantsesa edo ingelesa moduko hizkuntza erraldoiak etxeko sukalderaino sartzen zaizkigu pantailen, kantuen, komunikabideen… bitartez. Herri txikien despopulazioa, hiriguneen mesedetan, ez da euskararen aldeko faktore. Arnasguneak, jadanik, ez dira lehen besteko arnasgune. Indibidualizaziorako joera ere mehatxu bat da gu bezalako giza talde txikiontzat. Aurkako indar horien aurrean, ordea, ezin dugu isilik geratu eta alternatiba eraiki behar dugu.
Euskararen egungo egoeraren gainean diagnosi bateratu bat ari da gailentzen: larrialdi egoeran gaude. Pertsona baikorra naizen neurrian, egoera horri ez diot desesperaziotik begiratu nahi; alderantziz, egoera ezegonkor hau aldatzeko beharraren eta indarrak batzearen garrantzian jarri nahi dut azpimarra. Euskal Herriak historian zehar izan dituen garai gogorretan aurrera egiten asmatu badu, orain ere asmatuko du(gu), ezta?
Txikiak gara eta batzuek are txikiago egin nahi bagaituzte ere, argi izan behar dugu: txikiak gara, baina duinak; txikiak gara, baina etorkizunari aurre egiteko modukoak; txikiak gara, baina mundua gure begiradatik eta izateko modutik aberasteko adinakoak; txikiak gara eta, inor baino gehiago izateko nahirik gabe, norbait izan nahi dugu; Txikik zioen modura, “askatasun haizea” gara eta herri aske bat dugu helburu, handik eta hemendik etorritako euskal herritarrekin, euskaratik eta euskaraz eraikiko duguna. Txikitasunetik handitasunera jauzi egiteko unea da!
Hori guztia lortzeko eremu ezberdinetatik tira behar dugu, alor guztietan indar egin; horretan, kaleak berebiziko garrantzia du. Plaza publikoan eragin eta kaleak berriz irabazi behar ditugu: kalean euskaraz jardun, kaleak euskaraz apaindu eta, nola ez, aldarriak kalera ozen atera. Horretarako aukera paregabea izango dugu abenduaren 7an, Durangon; hain justu, euskal kulturaren urteroko zita esanguratsuenetarikoa den azokaren testuinguruan, Euskal Herrian Euskarazek deituta, 18:00etan, Landako gunetik hasiko den manifestazioan.
Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika behar baitugu!
Ibon Leibar Belastegi, Euskal Herrian Euskarazeko kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]
Badira hauteskundeek erabaki politikoei legezko izaera emateko baino ez dutela balio diotenak. Eta ez dira gutxi horrela pentsatzen dutenak. Bale, baina horrekin gauza asko esaten dira, besteak beste, benetako agintea, boterea, joko horretatik kanpo dagoela.
Baina –nire... [+]