Euskararen kale erabilera egonkortasunetik ateratzeko beharra azaleratu du azken neurketak
Soziolinguistika Klusterrak asteazkenean argitaratu du 2021eko ikerketaren txostena. Neurtu dute euskararen kaleko erabilera egonkor dagoela, eta azken neurketan bezala zortzitik batek hitz egiten duela (%12,6). Eremu euskaldunenetan jaitsi egin da. Proposatu dute hazkundea lortzeko berrikuntzak eta egokitzapenak ezartzea hizkuntza politiketan.
Euskararen kale erabilera egonkor mantentzen dela erakutsi du Soziolinguistika Klusterraren azken ikerketak, eta azpimarratu dute hortik ateratzeko eta hizkuntza biziberritzeko beharrezkoa dela “indarberritze sakona”. Alegia, “egokitzapenak” eta “berrikuntzak” ezarri behar direla, besteak beste, hizkuntza politiketan eta euskalgintzako erakunde eta mugimenduen jardunetan.
1989tik neurtzen dute karriketan euskararen erabilera, eta azken emaitzaren arabera, ezer gutxi aldatu da 2016tik 2021era: zortzi lagunetik batek hitz egiten du euskaraz (%12,6). Diferentzia handiarekin Gipuzkoan entzun dituzte euskarazko elkarrizketa gehien (%30,6), ondoren Bizkaian (%9,4), eta gainerako herrialdeetan pareko: Nafarroan %5,9, Ipar Euskal Herrian %4,9 eta Araban %4,8. Azken urteetako joerari erreparatuta, erabilera jaitsi da Ipar Euskal Herrian
Dena den, txostenean nabarmendu dute eremurik euskaldunenetan behera egin duela euskararen erabilerak. “Arretaz jarraitu beharrekoak dira udalerri horietan hizkuntzaren bizi-indarrari eragiten dioten faktoreetan gertatzen diren aldaketak”, ohartarazi dute. Izan ere, eremu horiek estrategikoak dira euskararen biziberritzerako, “euskara modu naturalean transmititu, birsortu eta elikatzen baita”. Kontrara, eremu erdaldunenetan kale erabileraren goranzko joera atzeman dute, eta lehen euskararik entzuten ez zen herrietan euskara aditu dute.
Generoa eta adina
Ikerketan aldagai batzuk kontuan izan dituzte, hala nola solaskideen adina eta generoa. Hain zuzen, positiboki baloratu dute “euskara gaztetu” dela ikustea; adin-tarte gazteenetan entzun dute gehien, eta adinekoenetan, gutxien. Hizkuntza gutxituetan ohikoa da adinekoek soilik hitz egitea hizkuntz horretan.
Generoari dagokionez, ondorioztatu dute emakumezkoak gizonezkoak baino gehiago mintzatzen direla euskaraz, adinekoetan izan ezik. Txostenaren egileek jakinarazi dute gehiago aztertu behar dela euskararen erabilerak genero-rolekin duen harremana, zeren azken urteetan ikusi dute emakumezkoek protagonismoa dutela hizkuntzaren biziberritzean eta horri lotutako ekimenetan.
200.000 elkarrizketa baino gehiago
1989an hasi ziren euskararen kaleko erabilera neurtzen. 2021ean 145 herritako solasaldiak behatu dituzte, orotara 215.396 elkarrizketa eta 603.497 solaskide. Neurtzen hasi zirenetik hona, Gipuzkoa, Bizkai eta Arabako erabilera igo egin da, baina Ipar Euskal Herrikoa, jaitsi. Nafarroan, aldiz, gorabeheratsua izan da euskararen kaleko erabilera.
Zenbat komunikazio egoeratan ateratzen da galtzaile euskara? Arduradunak ez duelako aurrez pentsatu hizkuntzak nola kudeatu, erresistentziak egoten direlako eta haiei erantzuteko argudioak prest ez daudelako… Soziolinguistika Klusterrak jendaurrean.eus gida ipini du... [+]
Argantzonera (Araba) iritsiko da asteazkenean Euskarabentura espedizioa, Gesaltz-Añanatik pasa ostean aurreko egunean. Hamar egun dira espedizioa hasi zela Atharratzen (Zuberoa). 15-17 urte bitarteko 125 Jzioquitar (Euskarabenturako parte-hartzaileek jasotzen duten izena... [+]
Erripako kaian euskaltzale ugari bildu dira euskaraz libre aritu ahal izateko sortu den mugimenduaren aurkezpenean. “Urte luzez bilbotarrek egindako lan ikaragarriaren ondorio eta ondorengo” izango dela adierazi dute.
Inoiz baino jende gehiago bildu da Iruñerriko III. Mintzodromoan. 180 pertsona inguru aritu dira euskara praktikatzen eta sare euskalduna zabaltzen.
Jaime Altunak Hizkuntzaren funanbulistak. Hizkuntza-sozializazioa kirol eremuan adin eta generoan ardaztuta doktoretza tesia uztailean bukatu du. Gaiaren ezagutza sakonetik eta aurrez beste ikerlariek idatzitakotik hurbildu da begirada berezi bezain zorrotzaz Gipuzkoako zenbait... [+]
Audiogidak frantsezez, alemanez, ingelesez eta gaztelaniaz daude. Biarritzeko turismo bulegoko zuzendari Genevieve Fontainek argudiatu du euskara ez dela “berehalako eskarietako bat”.
Haurren aurrean helduok heldu ekimena urriaren 19tik 29ra egingo da Hego Euskal Herriko 80 herritan. Protagonistak, batez ere, gurasoak izango dira eta bi helburu azpimarratu ditu Euskaltzaleen Topagunea antolatzaileak: batetik, gurasoek hizkuntza ohiturak aldatzeko pausoak... [+]
Euskarafobia legalaren historia legez lege eta arauez arau aztertu du Iñigo Urrutiak (1966, Jatabe-Maruri), Xabier Irujorekin batera. Horren emaitza da Historia Jurídica de la Lengua Vasca (1789-2023) liburu mardula. Irujo atzerrian zegoenez, Urrutiarekin mintzatu... [+]
Umap Twitterreko euskarazko jardunaren biltegia 2010eko urrian hasi zen martxan, CodeSyntax-en eskutik. 2023an, hil egin da. Elon Musk-ek hil du, berak zer garen eta nor garen ez dakien arren. Umap-en hainbat zerbitzuren oinarri izan da, euskarazko txiolarien, hedabideen eta... [+]
Ekainaren 24an bigarrenez egingo da Euskara jalgi hadi plazara lagunarteko futbol txapelketa Lezaman. Euskal Herri osoko lau kirol elkartek hartuko dute parte, eta helburua kirolean ere euskararen erabilera sustatzea izango da.
Erronkaribarreko ehunka lagun biltzen duen urteroko zita ospatuko dute maiatzaren 20an Erronkariko herrian bertan. Uskararen Egunak 26. edizioa du aurtengoa, eta ibarreko herritarrak kohesionatzeko eta jendartea biziberritzeko ezinbesteko ekimena bihurtu da.
Errealitatea eraldatzeko, gauzak ahalik eta zehatzen ezagutu behar direla sinetsita dago Iñaki Iurrebaso Biteri (Legazpi, 1967). Soziologoa ikasketaz, ofizio horretan aritu izan da beti, hasi Donostiako Udalean, Aztikerren ondoren, eta bere kabuz gero. Azken zortzi urteak... [+]
Nafarroako 7. Inkesta Soziolinguistikoaren datuak eman ditu jakitera Euskarabideak, Nafarroako Gobernuaren euskara zerbitzuak. 2021ekoak dira neurketak, eta bertan jasotako datuak laburbilduz, Kike Amonarriz soziolinguistak egin duen bezala, "ezagutzan irabaziak, erabileran... [+]
Amikuzeko Zabalik elkarteak aste honetan ekingo dio euskara hutsezko Otsail Ostegunak hitzaldi zikloen 26. edizioari. Aurtengoan, gainera, ekitaldia otsailetik martxora zabaldurik lau ez baina bost ostegunez burutuko dira hitzaldiak Donapaleuko Bideak gunean, duela gutxi arte... [+]