Euskararen agoniaren adierazleak
Euskal herritarrek liburuak eta musika kontsumitzeko dituzten ohiturei buruzko azterlana egin du Elkar Fundazioak, Siadecoren bitartez. Ez bila horren antzeko azterketarik guztion diruetatik ordaintzen den Euskararen Adierazle Sisteman (EAS). Ez da ageri.
Ageri ez den bezala euskarazko prentsaren, komikien, telebistaren, irratien, bideojokoen eta abarren gaineko azterketarik. Are gutxiago itotzen gaituzten erdarekin alderatuta, noski. Zertarako inor kezkarazi? Poziktibity!
Herri-diruak kudeatzen dituen Eusko Jaurlaritzak ez, baizik eta, aipatu legez Elkar-Siadecok argitaratutako datuak, oso kezkagarriak (ui, barka!) dira. Euskal Herri osoan (“euskararen lurraldeetan”, euskara politikoki “zuzenean”) egin da ikerketa, 2.500 inkestaren bidez. 16 urtez gorako euskalerritarrak hartu dituzte aintzat.
Euskalerritar euskaldunen %20k besterik ez dute euskarazko prentsa irakurtzen. %60k erdal prentsa kontsumitzen dute. %19k, ez bata eta ez bestea. Bestela esanda, euskalerritar guztien %6k baino ez du aipatu euskarazko hedabideren bat!
Euskaldunon %50ek ez du euskarazko telebistarik batere ikusten. Zero, erran nahi baita. Izan ere, ETB1en kontsumoak ez du ikusleriaren %2a gainditzea lortzen aspaldiko urteotan.
Euskaldunon %70ek ez du euskarazko diskorik erosten.
Euskaldunon %77k ez du euskarazko libururik irakurtzen, baina %54k erdaraz irakurtzeko ohitura dauka. Prentsarekin gertatu bezala, euskalerritar guztien %6k baino ez dituzte euskarazko liburuak (ere) kontsumitzen.
Euskarazko eskaintza biderkatuko balitz, eta agintari abertzaleek benetan euskarazko produkzioaren aldeko apustua egingo balute, kontsumoa ere asko haziko bailitzateke ziurrenik
Euskarazko produktuen kontsumo urriaren “errua” ez da herritar euskaldunena baina. Euskaraz kontsumitzen dutenak euskaltzale militanteak dira, oro har (ikasketei lotutako kontsumoaz aparte).
Euskarazko eskaintza, erdarazkoa baino askoz urriagoa da. Konparaezina ia. Elkarren beraren dendetan nabari da hori. Zer esanik ez, “euskal” liburudenda ez direnetan.
Josemari Sors (Elkar): “Agerian geratu da euskararen gutxitasun egoera”.
Beste azterketa bati ekiteko eskatuko nioke Elkarri (Jaurlaritzari eskatzea alferrikakoa dirudi eta): alderatu ditzala euskarazko eta erdarazko eskaintzak. Horrek asko lagunduko luke datu triste hauek azaltzen. Eta itxaropenerako leihoak irekiko lizkiguke.
Euskarazko eskaintza biderkatuko balitz, eta agintari abertzaleek benetan euskarazko produkzioaren aldeko apustua egingo balute, kontsumoa ere asko haziko bailitzateke ziurrenik. Euskarazko ekoizpenak egun baino askoz indar handiagoz ezagutzera eman eta sustatu beharko lirateke noski, kontsumo-ohiturak ez baitira beste barik aldatzen. Are gutxiago menpekotasun egoera latz batetik abiatzen denaren alde.
Hizkuntz politika da gakoa. Borondate politikoa eta koherentzia, bestela esanda. Auto-bonbo instituzional antzu gutxiago (EASen inguruan gertatu bezala), eta ekimen zintzo gehiago. Asko eta asko gehiago behar ditugu. Behingoz.
Erripako kaian euskaltzale ugari bildu dira euskaraz libre aritu ahal izateko sortu den mugimenduaren aurkezpenean. “Urte luzez bilbotarrek egindako lan ikaragarriaren ondorio eta ondorengo” izango dela adierazi dute.
Inoiz baino jende gehiago bildu da Iruñerriko III. Mintzodromoan. 180 pertsona inguru aritu dira euskara praktikatzen eta sare euskalduna zabaltzen.
Jaime Altunak Hizkuntzaren funanbulistak. Hizkuntza-sozializazioa kirol eremuan adin eta generoan ardaztuta doktoretza tesia uztailean bukatu du. Gaiaren ezagutza sakonetik eta aurrez beste ikerlariek idatzitakotik hurbildu da begirada berezi bezain zorrotzaz Gipuzkoako zenbait... [+]
Audiogidak frantsezez, alemanez, ingelesez eta gaztelaniaz daude. Biarritzeko turismo bulegoko zuzendari Genevieve Fontainek argudiatu du euskara ez dela “berehalako eskarietako bat”.
Haurren aurrean helduok heldu ekimena urriaren 19tik 29ra egingo da Hego Euskal Herriko 80 herritan. Protagonistak, batez ere, gurasoak izango dira eta bi helburu azpimarratu ditu Euskaltzaleen Topagunea antolatzaileak: batetik, gurasoek hizkuntza ohiturak aldatzeko pausoak... [+]
Euskarafobia legalaren historia legez lege eta arauez arau aztertu du Iñigo Urrutiak (1966, Jatabe-Maruri), Xabier Irujorekin batera. Horren emaitza da Historia Jurídica de la Lengua Vasca (1789-2023) liburu mardula. Irujo atzerrian zegoenez, Urrutiarekin mintzatu... [+]
Umap Twitterreko euskarazko jardunaren biltegia 2010eko urrian hasi zen martxan, CodeSyntax-en eskutik. 2023an, hil egin da. Elon Musk-ek hil du, berak zer garen eta nor garen ez dakien arren. Umap-en hainbat zerbitzuren oinarri izan da, euskarazko txiolarien, hedabideen eta... [+]
Ekainaren 24an bigarrenez egingo da Euskara jalgi hadi plazara lagunarteko futbol txapelketa Lezaman. Euskal Herri osoko lau kirol elkartek hartuko dute parte, eta helburua kirolean ere euskararen erabilera sustatzea izango da.
Erronkaribarreko ehunka lagun biltzen duen urteroko zita ospatuko dute maiatzaren 20an Erronkariko herrian bertan. Uskararen Egunak 26. edizioa du aurtengoa, eta ibarreko herritarrak kohesionatzeko eta jendartea biziberritzeko ezinbesteko ekimena bihurtu da.
Errealitatea eraldatzeko, gauzak ahalik eta zehatzen ezagutu behar direla sinetsita dago Iñaki Iurrebaso Biteri (Legazpi, 1967). Soziologoa ikasketaz, ofizio horretan aritu izan da beti, hasi Donostiako Udalean, Aztikerren ondoren, eta bere kabuz gero. Azken zortzi urteak... [+]
Nafarroako 7. Inkesta Soziolinguistikoaren datuak eman ditu jakitera Euskarabideak, Nafarroako Gobernuaren euskara zerbitzuak. 2021ekoak dira neurketak, eta bertan jasotako datuak laburbilduz, Kike Amonarriz soziolinguistak egin duen bezala, "ezagutzan irabaziak, erabileran... [+]
Amikuzeko Zabalik elkarteak aste honetan ekingo dio euskara hutsezko Otsail Ostegunak hitzaldi zikloen 26. edizioari. Aurtengoan, gainera, ekitaldia otsailetik martxora zabaldurik lau ez baina bost ostegunez burutuko dira hitzaldiak Donapaleuko Bideak gunean, duela gutxi arte... [+]
Saltsa guztietan egon ohi dira eta Lekeitioko Ikastolak proposatutako erronkari ere ez diote iskin egin espeja-gartziatarrek. Alina Diadoma ukrainarrak prestutasun hori baliatu eta gogoz hartu du aste betez familia euskaldun batean bizitzeko erronka. Ikasleek eta familiek... [+]
"Sentitu al duzu inoiz konplexurik euskaraz hitz egiterakoan?" galdetu nien Euskal Herri luze eta zabaleko lagunei. Erantzunek serie baterako eman dute: "Euskalduntasunaren gaineko zergak", "Euskaldun intermitenteak", "Inoiz ez aski... [+]