Euskaraldia: helburuak eta gaizki-ulertuak
Azaroaren 18an hasi zen “Euskaraldia”, bi astez euskal hiztunen eta euskaraz hitz egin ez arren, ulertzen dutenen arteko euskararen erabilpena sustatzea helburu duen ekimena. Ekimen honek testuinguru batzuetan gabeziak dituela eta “Egun on!” baino txapa hobeagorik ez dagoela uste badut ere, Euskaraldia erabilgarria dela eta sarritan helburua gaizki ulertua dagoela esango nuke.
Lehenik eta behin, azken egunotan “Eukaraldia behin-behineko kontua da” edo antzeko baieztapenarekin Euskaraldiaren eraginkortasuna zalantzan jartzen dutenei erantzun nahiko nieke.
Arrazoia daukaten arren, ekimenaren helburua gaizki ulertu dutela uste dut, gakoa hor baitago: aldiuneko kontua izateak “ohiko euskalduntzea” baina errazagoa egiten du. Hau da, euskaldundu nahi dutenei euskaraz hitz egiteko edo haiei euskaraz hitz egin diezaieten eskatzeko aitzakia ematen die.
Eta ez, euskalduntzea bi astetan burutzen ez bada ere, prozesu hori hasteko bultzada da; gero jarraitu beharrekoak alegia.
Hau horrela izanik, “euskaldun zahar” eta “ohiko euskal hiztunentzat” daukan erabilgarritasuna zalantzan jartzen dut. Eta ez, ez naiz “euskara eta erdera 50/50” mintzo dutenetaz ari, ezta “euskara hablatzen* ” dutenetaz ari, eta ez naiz euskara ikasi berri duten edo euskara ikasten ari direnei buruz ari. Euskara egunerokotasunean eta naturaltasunez hitz egiten dugun euskaldunei buruz ari naiz, eta testuinguru hauetan duen eragina zalantzan jartzen dut. Izan ere, txapa bat jarri gabe euskaraz hitz egiteko ohitura dugunontzat, ez dut Euskaraldia erabilgarria ikusten. Aldiz, ohiko euskal hiztunak Euskaraldiarentzat erabilgarriak gara, euskararentzat garelako alegia, euskal hiztun eta entzule berrientzat euskara egunerokoan txertatzen laguntzen dugulako, euskaraz mintzo bagara noski.
Baina, funtzio hau Azaroaren 18an edo Apirilaren 18an beteko dugu. Hau esanda, nire burua azken talde honetan kokatzen dut. Aukeran euskaraz hitz egitea nahiago badut eta normaltasun osoz euskaraz mintzo banaiz ere, askotan euskaraz ulertzen duten lagunekin erdaraz mintzo naiz. Egoerarekin jabetzen naizenean euskaraz hitz egiten hasten banaiz ere, egoera horietarako Euskaraldiak ez du balio. Egoera honetan dauden euskaldun asko daude, eta txapa bat jartzeak ez gaitu egoera hauetatik babesten, izan ere, besteak euskaraz ulertzen gaituela edo euskaraz hitz egiten badakiela badakigu eta hala ere, erdera gailentzen da.
Eta euskaraz solasten naizenean ere, erdal gramatika eta hiztegiaren eragina haundia da. Erdal gramatikaren kalkoak edo hiztegiaren kalko okerrak nire euskaran presente daude, eta hauek hobetzeko Euskaraldiak ezer gutxi balio dit, euskararen erabilpena sustatzeko balio baitu, eta maila batetraino euskararen kalitatea hobetzeko balio badu ere, langa hori gainditzerakoan ez du balio.
Hitz gutxitan, Euskaraldia ekimen eraginkorra bada ere, askotan gaizki ulertua eta kritikatua izan ohi da. Hankamotz gelditzen baita euskara hobetu nahi den kasuetan, helburua bestelakoa delako, Euskaraldiaren antolatzaileen hitzetan: “euskara ulertzen duten hiztunen arteko ahozko hizkuntza-ohiturak aldatzeko ariketa sozial masiboa da”. Hau da, euskara zabaltzea, ez sakontzea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]