Euskaraldia: helburuak eta gaizki-ulertuak
Azaroaren 18an hasi zen “Euskaraldia”, bi astez euskal hiztunen eta euskaraz hitz egin ez arren, ulertzen dutenen arteko euskararen erabilpena sustatzea helburu duen ekimena. Ekimen honek testuinguru batzuetan gabeziak dituela eta “Egun on!” baino txapa hobeagorik ez dagoela uste badut ere, Euskaraldia erabilgarria dela eta sarritan helburua gaizki ulertua dagoela esango nuke.
Lehenik eta behin, azken egunotan “Eukaraldia behin-behineko kontua da” edo antzeko baieztapenarekin Euskaraldiaren eraginkortasuna zalantzan jartzen dutenei erantzun nahiko nieke.
Arrazoia daukaten arren, ekimenaren helburua gaizki ulertu dutela uste dut, gakoa hor baitago: aldiuneko kontua izateak “ohiko euskalduntzea” baina errazagoa egiten du. Hau da, euskaldundu nahi dutenei euskaraz hitz egiteko edo haiei euskaraz hitz egin diezaieten eskatzeko aitzakia ematen die.
Eta ez, euskalduntzea bi astetan burutzen ez bada ere, prozesu hori hasteko bultzada da; gero jarraitu beharrekoak alegia.
Hau horrela izanik, “euskaldun zahar” eta “ohiko euskal hiztunentzat” daukan erabilgarritasuna zalantzan jartzen dut. Eta ez, ez naiz “euskara eta erdera 50/50” mintzo dutenetaz ari, ezta “euskara hablatzen* ” dutenetaz ari, eta ez naiz euskara ikasi berri duten edo euskara ikasten ari direnei buruz ari. Euskara egunerokotasunean eta naturaltasunez hitz egiten dugun euskaldunei buruz ari naiz, eta testuinguru hauetan duen eragina zalantzan jartzen dut. Izan ere, txapa bat jarri gabe euskaraz hitz egiteko ohitura dugunontzat, ez dut Euskaraldia erabilgarria ikusten. Aldiz, ohiko euskal hiztunak Euskaraldiarentzat erabilgarriak gara, euskararentzat garelako alegia, euskal hiztun eta entzule berrientzat euskara egunerokoan txertatzen laguntzen dugulako, euskaraz mintzo bagara noski.
Baina, funtzio hau Azaroaren 18an edo Apirilaren 18an beteko dugu. Hau esanda, nire burua azken talde honetan kokatzen dut. Aukeran euskaraz hitz egitea nahiago badut eta normaltasun osoz euskaraz mintzo banaiz ere, askotan euskaraz ulertzen duten lagunekin erdaraz mintzo naiz. Egoerarekin jabetzen naizenean euskaraz hitz egiten hasten banaiz ere, egoera horietarako Euskaraldiak ez du balio. Egoera honetan dauden euskaldun asko daude, eta txapa bat jartzeak ez gaitu egoera hauetatik babesten, izan ere, besteak euskaraz ulertzen gaituela edo euskaraz hitz egiten badakiela badakigu eta hala ere, erdera gailentzen da.
Eta euskaraz solasten naizenean ere, erdal gramatika eta hiztegiaren eragina haundia da. Erdal gramatikaren kalkoak edo hiztegiaren kalko okerrak nire euskaran presente daude, eta hauek hobetzeko Euskaraldiak ezer gutxi balio dit, euskararen erabilpena sustatzeko balio baitu, eta maila batetraino euskararen kalitatea hobetzeko balio badu ere, langa hori gainditzerakoan ez du balio.
Hitz gutxitan, Euskaraldia ekimen eraginkorra bada ere, askotan gaizki ulertua eta kritikatua izan ohi da. Hankamotz gelditzen baita euskara hobetu nahi den kasuetan, helburua bestelakoa delako, Euskaraldiaren antolatzaileen hitzetan: “euskara ulertzen duten hiztunen arteko ahozko hizkuntza-ohiturak aldatzeko ariketa sozial masiboa da”. Hau da, euskara zabaltzea, ez sakontzea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]
Euskal Herriko Mugimendu Feministak aurtengo Martxoak 8ko mobilizazioak "faxismoaren, erreakzionarismoaren eta zapalkuntzaren aurkako aliantzak" ehuntzean ardaztu ditu.
Kepa Kortak Naiz-en idatzitako “Musikariaren jakituria” artikuluan faxismoa definitzeko... [+]