Urte asko dira gure enpresan euskara dela gure hizkuntza. Barnera begira dauden agiri guztiak eta gure artean dauden idatzi eta azalpen guztiak euskaraz dira. Horrela jardun izan dugu urteetan eta horrekin uste genuen euskara normala eta naturala zela gure erakundean; urte askotan enpresa kontseiluak, zuzendaritzak eta bertako langileek egin duten esfortzua eta lana, eredugarriak izan dira. Eta euskararen inguruan egin den planteamendu kolektiboari esker lortu da euskara maila horretara eraman eta bertan eustea. Ez erakunde barneko langileei begira bakarrik, baita erakundean interes gune diren inguruko gizarte, hornitzaile eta bezeroen aurrean ere. Argitu behar dugu gurean hasiera-hasieratik euskaraz aritzeak esan nahi duela euskaraz soilik aritzea. Gure idatziak euskaraz sortzen dira, ez ele bitan, horrek lan gehiago suposatzen duelako eta jakina erantzuna hizkuntza berean jasotzea bidezkoena delako.

Hau dela eta konturatu gara zenbait erakundeetan, administrazioan edota judikaturan euskaraz soilik aritzeak atzerapenak dakartzala, dokumentazioa itzuli behar dutelako. Ondorioz, auzi motaren arabera kalteak eragiten digu, kasu batzuetan erakunde modura besteetan, aldiz, norbanako modura; eta egoera honek sortzen digun beldurrak, eragotzi egiten digu euskaraz aritzea.

Gertuko bi adibide aztertuko ditugu. Egungo pandemiak eraginda Aldi Baterako Enplegu Erregulazioak (ABEE) eskatu behar izan ditu erakundeak, eta ez dago azaldu beharrik atzerapenik gabeko erantzunak behar dituela. Prozesuaren lehenengo komunikaziotik hasita dena gazteleraz idatzi da, euskarazko testuak Lan Ikuskaritzara iristean atzerapenik sortu ez dezan. Erantsi behar da, euskaraz idatzita balego zailtasun handiak izango lituzketela bertan aritzen diren profesional gehienek, ez baitaude euskaraz trebatuta.

Gure erakundeak, atzerapenek ekar zitzaketen kalteak baloratu ondoren, aurrez hartutako euskaraz aritzeko erabakia alde batera utzi eta gazteleraz hasi behar izan du ABBEaren prozesua. Eta ez da lehen aldia hori gertatzen dena: lan-egutegi aldaketa baten ondorioz Lan Ikuskaritzan aurkeztu zen gaia eta, orduan ere, dokumentazioa gazteleraz aurkeztu beharrean aurkitu ginen, bestela itzulpenak egin beharra batetik eta terminologiaren ezagutza eza bestetik, izugarri atzeratuko zuen erantzuna eta.

Jarrai dezakegu norbanako erretiro prozesuetan atzerapenak sortzen dituen beldurrak aipatzen, baina ez luke beste datu esanguratsurik gehituko. Hori dela eta, egoerari irtenbide bat aurkitu beharrean gaude.

2020ko martxoaren 2an El Correo-k argitaratutako artikulu batek horrela zioen: “Los tribunales vascos llevan tres años sin celebrar ningún juicio entero en Euskara”. Egiari sor, egun, auzi bat euskaraz eramateko epaitegira militantzia dosi handia behar dugu eta normaltasunetik urruti kokatzen gaitu, lehen aipatutako beldurrak medio.

Halere, artikulu berean dio epaileen %9ak dutela gaitasuna euskaraz aritzeko. Beraz, badago nondik hasi zerbitzua ematen. Hizkuntzaren eraldaketa nola egin behar den ezagutzen dugunok badakigu egoera linguistikoa ez dela egun batetik bestera aldatuko. Beraz, alor horietako profesionalek eta bere inguru administratiboak urratsez urrats bere zereginetan euskaraz trebatzeko planak bideratuko dituztela zalantzarik ez dugu. Baina bitartean, auzietan segurtasunez euskaraz aritzeko bitartekoak eskain daitezke. Euskaraz aritzeko gai diren epaileen %9 horretan oinarrituta. COVID-19aren pandemiapean modan jarri zaizkigun protokolo bereziak egokitu besterik ez genuke, euskaraz bideratu nahi diren auziak hasieratik amaierara euskaraz burutzeko. Eta, batez ere, auziak euskaraz hasteko protokolo berria martxan jartzea behar da, sortzen dituen atzerapenik edo kalterik sortu ez ditzan.

*Arantzazu Eguiguren, Iñigo Gomez, Jose Ramon Jimenez,

Josue Lazkano, Antonio Galiot, Asier Etxaniz

(Elay S.L.ko Langile batzordearen izenean), 

Kristina Elkoro

(Elay S.L.ko zuzendari Orokorra)

: