Euskara erabiltzea bezala, jaten duguna ere hautu politikoa da
Elikadura burujabetza eta jasangarritasuna bultzatzeko dinamika da Elikaldia, eta Euskaraldia bezala, ariketa sozial bat izan nahi du”. Urtzi Ugalde Elikaldia egitasmoko kidearen hitzak dira. Urriaren 16tik 21era egingo da ekimena lehen aldiz, Bilboko Alde Zaharrean. Asmoa, herritarrak euren kontsumo ohituren inguruan hausnartzera bultzatzea eta horiek eraldatzea da. Lehen esperientzia pilotua izanen da aurtengoa, antolatzaileak dioen bezala, txikitik eta pixkanaka eragin nahi baitute. Aurrera begira, baina, egitasmoa zabaltzeko aukerarik egonen dela dio.
“Euskarak eta elikadurak badituzte antzekotasunak: denona da, baina aldi berean, ez da inorena”, dio Ugaldek. Horregatik, Euskaraldiaren erreferentzia aski ezaguna hartu eta elikadurara ekarri dituzte bertako rol desberdinak: Elikalagunak, Elikaguneak eta Elikaproduktuak izanen dira aukerak, kasu honetan. “Egun batzuetan zehar haien kontsumo ohiturak aldatzeko eta eraldatzeko modu aktiboan jokatuko dutenak dira Elikalagunak; pertsona horiek erosketak egin ahal izango dituzten tokiak, Elikaguneak; eta horietan topatuko dituzten produktuak, Elikaproduktuak”.
Baina, nondik sortu da ekimen berezi hau? Horrela azaldu digu kideak: “Elikaduraren nazioareko egunaren harira, zerbait egiteko lanean hasi ginen lehenagotik elikadura burujabetzaren eta jasangarritasunaren bueltan genbiltzan hainbat talde”. Horrela sortu zen ideia, eta horrela eraman dute aurrera. Ekimen hau antolatzeko Bizkaiko ekoizle agroekologikoekin daude harremanetan.
Zubiak sortzen
Bilbon modu jasangarrian elikatzeko dauden aukerei begira, nahiko plaza zaila dela azaldu du Ugaldek: “Alde batetik, oso espazio txikian komertzio asko dagoen tokiak dira Alde Zaharra eta Bilbo Zaharra, baina, aldi berean, azken hamarkadetan bilakaera oso bortitza izan du, elikadura kate handi asko sartu dira eta komertzio txiki askok itxi egin dute”. Orokorrean, kontsumo inkontzientea eta pasiboa bultzatu eta zabaldu den eremu bezala identifikatzen du zonaldea, eta dauden alternatibak aurkeztea eta ezagutaraztea ere bada ekimenaren helburua: “Denda eta taberna txikiak zerrendatzen ari gara, zer dagoen jakiteko, eta gerora diagnostiko moduko bat egiteko”.
Iraileko lehen hamabostaldian Elikaguneen zerrenda itxita izatea espero dute, eta orduan zabalduko dute Elikalagunek izena emateko aukera. Elikaldiak iraungo dituen egunetarako, gainera, bestelako ekimenak antolatzeko asmoa ere badute: eskolakoekin ekimenak, auzo merkatutxoa, sukaldaritza tailerrak, topaketak… Herritar ahalik eta gehienengana iristea eta horiei baliabideak ematea izanen da helburua: “Honezkero eraldaketa prozesuan dagoenari gehiago sakontzeko balioko dio, eta bestelako ereduak ezagutzen ez zituenari, berriz, horiek ezagutzeko”.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]