Euskal prozesu konstituziogilea
Dakigunez, Hego Euskal Herriko Independentismo Instituzionalak ibilbide-orri jakin bati ekin dio. Espainiako Estatuarekin itun berri bat sinatzea. Bide horrek zenbait aldagai ala premisa nagusi erabiltzen ditu. Hala nola: PSOE ezkerreko alderdia da; Espainiako Estatua birziklagarria da eta independentistoi dagokigu laguntzea ultraeskuina gobernuetara iritsi ez dadin; ziurgabetasunaren aurrean, paradigma-malgutasuna; eta pazientzia estrategikoa, denbora gure alde doalakoan.
Esan gabe doa ez natorrela bat premisa horiekin, baina aurreko artikulu batean horretaz aritu nintzenez, oraingoan beste urrats bat eman nahi nuke.
Bistan da oinarri independentistak jarrera pasiboa hartu duela. Hamaika arrazoi daude, eta ziurki eragin handiena ukan duena ez da izan Independentismo Instituzionalak berea egin duen estrategia berria. Badira beste arrazoi franko, estrukturalagoak, sakonagoak, gertuko historian erroak dituztenak, egoera demografikoan sorrera dutenak, osagai antropolitikoak dituztenak, globalizazio neoliberalak ekarritakoak. Hortaz, ez da batere arina eskuartean dugun erronka, independentismoa berraktibatzea, alegia.
Herritarrok gure lan boluntarioa eskain dezagun helburu ukigarriak behar ditugu, epe laburreko garaipen txikiak. Sarritan taldean lan egitea, elkarrekin borroka egitea berezko garaipen txiki gisa sentitzen badugu ere.
Bizimodu berriak denbora ostu digu. Orain, herri-militantziak lehiakide zorrotzak ditu; indartsuena, aisialdiaren beharra. Bestalde, bere denbora ematen duen ekintzaileak bere buruaren jabe sentitu behar du, protagonista dela sentitu, eta gertuko eremutik bere ekarpena egiteko aukera izan behar du. Erabakiak politikari profesionalek hartzen badituzte, tokian tokiko jarduna, ulertzen eta ikusten ez den balizko estrategia zoragarri baten apaingarria baino ez bada, ekintzaileek ospa egiten dute.
Bistan da oinarri independentistak jarrera pasiboa hartu duela. Hamaika arrazoi daude, eta ziurki eragin handiena ukan duena ez da izan Independentismo Instituzionalak berea egin duen estrategia berria
Tokian tokiko eremu hurbilean eta ekintzaileen protagonismoan oinarritzen den estrategia independentista berri baten premia dugu, ostera, desmobilizatutako herrikideak ez dira berriro militantzia aktibora itzuliko. Hauteskunde emaitza onek ezkuta dezakete epe luzera begirako erabateko porrota.
Euskal Errepublikaren prozesu konstituziogilea
XXI. mendeko Euskal Herriak prozesu konstituziogile bat behar du; euskalherrigintzaren ardatz nagusiena izan daitekeena eta eraldaketa soziopolitiko eta kulturala ekar litzakeena.
Estatuekiko menpetasuna psikologikoarekin eten egiten, euskal herritar independentistok ibilbide-orri askatzailea jorratu behar dugu. Horretarako, gure konstituzioa egiteari ekin behar diogula uste dut, komuneko konstituzio bat baita nazio-subjektu politikoen antolatzaile nagusia.
Hastapenean, konstituzio horren zutabeak baino ezin izango lirateke definitu, haustura prozesu dinamiko baten ildo nagusiak, alegia. Ildo horietan nazio eskubideak eta eskubide sozial nagusiak ezarri beharko genituzke. Hau da, naziotasun eskubidea, juridikoki arautua nazioarteko araudiaren arabera; hizkuntza eta kultur eskubideak; oinarrizko eskubide sozialak: lana, etxebizitza, doako osasun-zerbitzu publikoa eta unibertsala, doako hezkuntza publikoa eta unibertsala, sektore estrategikoen kontrol demokratikoa...
Prozesu hori ezin da historia lineala ala epeetako garapen moduko estrategia batean kokatu. Izan ere, hori izan ohi da, eta egun nabarmenago, egin daitekeen akats metodologikorik handiena. Nolabait, prozesuaren hastapena Euskal Errepublikaren eraikuntzaren hasiera eguna litzateke, herritarrok aldebakartasunetik aldarrikatzen duguna, bestelako prozesuekin lehian arituko dena. Nagusiki Frantziako eta Espainiako Estatuen eredu supremazisten aurka arituko dena. Herriz herri, ahal dela gertuko erakundeen babesaz, arduratsuak izaten, kementsuak izaten, duinak, eskuzabalak.
Ez naiz epe laburrean "hegemonia" ekarriko ligukeen estrategia bati buruz ari; ezta akordio autonomiko berriez ere. Indar-korrelazioa zein den garbi dago, independentismoak ez du gehiengo soziala, aldiz, modu berean, independentziaren aurkakoen multzoa txikiagoa da gurea baino. Ez naiz hegemoniaz ari, proiektuen arteko talka demokratikoaz baizik.
Ziurgabetasuna nagusitu den aroan (litekeena denak horrelakoak izatea) arriskutsuena da itsasontziaren belak lau haizetara zabaltzea. Olatuek nondik joko duten ez dakigularik, edozein unetan enbata berri batek joko duela jakin arren, lemari gogor eutsi behar zaio. Belak jaso; arraunak jaitsi eta gogoz eman, bestela ontzia irauliko da eta ezin izango diogu bueltarik eman.
Patxi Azparren, Euskaria elkarteko kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]