“Euskal Herriko zinemetan eskaintzen diren filmeen %1 da euskaraz”
Pantailaldiaren Arabako ordezkaria izan da Mitxel Elortza Exea. Ekimena arrakastatsua izan dela uste du herritarren parte hartzeagatik, baina astebetez euskarazko ikus-entzunezkoak soilik ikusteko erronka egunerokoan bete dadin lan asko geratzen da egiteko Elortzaren ustez. Erakundeen politika ausartagoak eskatu ditu. Azaroaren 11tik 18ra egin da Pantailaldia, eta 350 lagunek hartu dute parte.
Zer moduz joan da Pantailaldia?
Arrakastatsua izan da. Sareetan mugitu gara asko, bizipenak beste parte hartzaileekin partekatzeko, eta lehenengo egunetan trending topic izan gara. Astelehenean Irulegiko Eskuaren albistea zela-eta bigarren maila batean gelditu ginen, baina kontu garrantzitsu batengatik izan da gutxienez, eta gainera, Pantailaldiari hauspoa eman dio.
Zailtasunik izan duzu astebetez erronkari eusteko?
Bai, hutsune handiak daude. Gehienbat helduentzako, telesailetan ere filmetan baino aukera gutxiago dago, eta generoaren arabera orduan eta gutxiago. Fikziozko telesailik ez dago ia, esaterako.
Pantailak Euskaraz-ek eskuragarri jarri zuen gida bat astebeterako proposamenekin. Zer Non Ikusi plataforma ere oso lagungarria da, euskarazko edukien katalogoan arakatu daitekeelako, eta bilaketa errazten du iragazkien bidez: non ikusi nahi den edota ze genero, besteak beste.
Aukerak badaude, uste duguna baino gehiago. Hala ere, astebeteko erronka egunerokora pasatzeko eskaintza askoz zabalagoa behar da. Eta erakundeek dute horren ardura. Eitb-ri erreparatu besterik ez dago: bigarren katera askoz baliabide gehiago bideratzen dira, bai filmetan, telesailetan, albistegietan edo laster hasiko diren hauteskunde eztabaidetan.
Euskaraz badaude bakan batzuk, eta oso onak: Altsasu duela bi urte, Mihiluze aurten… Baina askoz gehiago egin daiteke. Gaztelerazko katea egongo bada, lehentasunak birformulatu behar dira.
Zein neurri hartu ditzakete erakundeek?
Hasteko, bertako ekoizpenak sustatzea eta diruz laguntzea, eta euskaraz izan daitezela. Bestalde, atzerriko film eta telesailak bikoizteko baliabideak jartzea, edo gutxienez azpititulatzeko. Egia da agian hasi beharko genukeela ikus-entzunezko edukiak jatorrizko bertsioan ikusten, azpitituluen laguntzaz. Baina horretarako ere eskaintza zabaldu behar da.
Eusko Jaurlaritzak hitzarmenak sinatu ditzake streaming plataformekin kupo batzuk ezartzeko, adibidez. Badirudi abian jarri nahi duela streaming plataforma berri bat euskarazko edukiekin soilik. Hori iritsi bitartean, ordea, ezin gara geldirik geratu.
Zinemetan ere egin duzue protesta, ezta?
Plataformetan ari gara tantaka-tantaka emaitzak lortzen, baina zinemetan egoera are tamalgarriagoa da. Eskaintza osoaren %1 soilik da euskaraz. Joan den igandean, Bilbon, Donostialdean, Iruñerrian eta Gasteizen zinema aretoetan bildu ginen protestarako. Gure kasuan, euskarazko eduki bakar bat ere eskaintzen ez duen Yelmo Boulevard zinemara hurbildu ginen. Erreklamazioak jarri genituen, eta Internet bidez enpresari kexa helarazi genion zuzenean. Multinazionalak erantzun digu saiatuko dela irtenbide bat bilatzen. Ez dakit egiatan zer egingo duten, baina baikor hartu dugu tonu onean erantzun izana. Kontu honetan ere erakundeek badute zer egina: geroz eta ekoizpen gehiago egin euskaraz, orduan eta errazagoa izango da zinemek horiek eskaintzea.
Hala ere, multinazionalez badakigu zer espero dezakegun. Tokian tokiko zinemekin elkarlana errazagoa da. Gasteizen bertan badaude Florida eta Gorbeia zinemak, euskaraz dagoen gutxi hori eskaintzen dutenak.
Gomendio berririk baduzu?
Aste honetan zehar nire sare sozialetan eta Alea hedabidean ibili naiz aurkitutako ikus-entzunezko interesgarrien berri ematen. Batzuk oso aberasgarriak izan dira: haurrentzako "Nire aitaren dragoia" filma asko gustatu zait. Hainbat dokumental ere: Hamaika Telebistaren “Nor den nor”, edota Argiak euskarazko azpitituluak jarritako “Fabricando mujeres 2.0”.
Bestalde, Pantailaldiaren erronka zen euskaraz kontsumitzea baina baita sortzea ere. Nik aste honetan ipuin bat eskegi dut egunero nire Youtube-ko kanalean; askotariko gaiak jorratzen saiatu naiz eta familiei baliabide gehiago eskaintzen. Izan ere, ni aita izan naizenean ohartu naiz pantailekin dugun arazoaz, baliabide hain mugatuak daudela ikustean eta haurrak berak eskatzen duenean euskaraz ikusi eta entzun nahi duela.
Hortaz gain, iaz Disney-eko dozena bat pasatxo abesti euskaratu nituen, eta kanalean bertan daude ikusgai.
Euskaraldian parte hartuko duzu?
Bai, noski. Halako ariketek balio digute konturatzeko denok egin dezakegula zertxobait gehiago euskaraz bizitzeko. Hala ere, argi utzi nahi dut erakundeena dela ardura nagusia, eta ezin direla Euskaraldiarekin edota Korrikarekin konformatu; lan handia dago egiteko hizkuntzaren normalizazioan eta politika ausartagoetan.
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Lanartea elkarteak Euskal Artisten Lan eta Bizi Baldintzen I. Inkesta argitaratu berri du. Inkesta bete dutenen %40k du jarduera artistikoa lanbide. Batez beste, hilean, 1.027,5 euro irabazi zituzten 2023an. Inkestatuen %33,8k erantzun du azken urtebetean jarduera uztea pentsatu... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]
78 urterekin hil da ibilbide oparoa izan duen euskaltzalea. Euskal Filologian doktore izateaz gain, hamarnaka lan argitaratu zituen, poesian, nobelan zein saiakeran, baita biografiak eta bertso bildumak ere. Lan handia egin zuen antzerkigintza ikertzen.
Euskaltzaleen Topaguneak hasiera berri bat irudikatu du. Hemendik aurrera Taupa, euskaltzaleen mugimendua izena hartuko du. Euskara elkarteen topagunea izatetik, Euskal Herri osoko euskaltzaleak aktibatzea eta saretzea izango du helburu. Topaguneko kideek adierazi dutenez,... [+]
Nafarroako Legebiltzarrean datorren urteko aurrekontuak ixteko negoziazioetan ari dira egunotan alderdiak, eta horietan adostutakoaren arabera, euskararen Euskararen Nafar Institutuak iaz baino 1,3 milioi gehiago izango ditu.
Euskal Herri osoan euskara eta hiztun komunitatea larrialdi egoeran daudela berretsi zuen azaroan Kontseiluak eta, ostegun honetan, egoera hori Nafarroan zertan datzan azaldu du Iruñean. Era berean, herrialdean ataka horretatik ateratzeko egin beharrekoak azpimarratu ditu.
Ikusle euskaldun gehien biltzen dituen katea da ETB2, datuen arabera. Aldatu Gidoia mugimenduak agerraldia egin du Bizkarsororen kontraprogramatzearen harira. Salatu dute askotan ETB1 lehian sartzen dela ETB2rekin, eta "herritar guztiak eta publiko bakarra helburu izango... [+]
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]