“Euskal Herriko zinemetan eskaintzen diren filmeen %1 da euskaraz”

  • Pantailaldiaren Arabako ordezkaria izan da Mitxel Elortza Exea. Ekimena arrakastatsua izan dela uste du herritarren parte hartzeagatik, baina astebetez euskarazko ikus-entzunezkoak soilik ikusteko erronka egunerokoan bete dadin lan asko geratzen da egiteko Elortzaren ustez. Erakundeen politika ausartagoak eskatu ditu. Azaroaren 11tik 18ra egin da Pantailaldia, eta 350 lagunek hartu dute parte.


2022ko azaroaren 18an - 06:48
Azken eguneraketa: 09:43
Argazkia: Zaldi Ero

Zer moduz joan da Pantailaldia?

Arrakastatsua izan da. Sareetan mugitu gara asko, bizipenak beste parte hartzaileekin partekatzeko, eta lehenengo egunetan trending topic izan gara. Astelehenean Irulegiko Eskuaren albistea zela-eta bigarren maila batean gelditu ginen, baina kontu garrantzitsu batengatik izan da gutxienez, eta gainera, Pantailaldiari hauspoa eman dio. 

Zailtasunik izan duzu astebetez erronkari eusteko?

Bai, hutsune handiak daude. Gehienbat helduentzako, telesailetan ere filmetan baino aukera gutxiago dago, eta generoaren arabera orduan eta gutxiago. Fikziozko telesailik ez dago ia, esaterako. 

Pantailak Euskaraz-ek eskuragarri jarri zuen gida bat astebeterako proposamenekin. Zer Non Ikusi plataforma ere oso lagungarria da, euskarazko edukien katalogoan arakatu daitekeelako, eta bilaketa errazten du iragazkien bidez: non ikusi nahi den edota ze genero, besteak beste. 

Aukerak badaude, uste duguna baino gehiago. Hala ere, astebeteko erronka egunerokora pasatzeko eskaintza askoz zabalagoa behar da. Eta erakundeek dute horren ardura. Eitb-ri erreparatu besterik ez dago: bigarren katera askoz baliabide gehiago bideratzen dira, bai filmetan, telesailetan, albistegietan edo laster hasiko diren hauteskunde eztabaidetan. 

Euskaraz badaude bakan batzuk, eta oso onak: Altsasu duela bi urte, Mihiluze aurten… Baina askoz gehiago egin daiteke. Gaztelerazko katea egongo bada, lehentasunak birformulatu behar dira.

Zein neurri hartu ditzakete erakundeek?

Hasteko, bertako ekoizpenak sustatzea eta diruz laguntzea, eta euskaraz izan daitezela. Bestalde, atzerriko film eta telesailak bikoizteko baliabideak jartzea, edo gutxienez azpititulatzeko. Egia da agian hasi beharko genukeela ikus-entzunezko edukiak jatorrizko bertsioan ikusten, azpitituluen laguntzaz. Baina horretarako ere eskaintza zabaldu behar da.

Eusko Jaurlaritzak hitzarmenak sinatu ditzake streaming plataformekin kupo batzuk ezartzeko, adibidez. Badirudi abian jarri nahi duela streaming plataforma berri bat euskarazko edukiekin soilik. Hori iritsi bitartean, ordea, ezin gara geldirik geratu.

Zinemetan ere egin duzue protesta, ezta?

Plataformetan ari gara tantaka-tantaka emaitzak lortzen, baina zinemetan egoera are tamalgarriagoa da. Eskaintza osoaren %1 soilik da euskaraz. Joan den igandean, Bilbon, Donostialdean, Iruñerrian eta Gasteizen zinema aretoetan bildu ginen protestarako. Gure kasuan, euskarazko eduki bakar bat ere eskaintzen ez duen Yelmo Boulevard zinemara hurbildu ginen. Erreklamazioak jarri genituen, eta Internet bidez enpresari kexa helarazi genion zuzenean. Multinazionalak erantzun digu saiatuko dela irtenbide bat bilatzen. Ez dakit egiatan zer egingo duten, baina baikor hartu dugu tonu onean erantzun izana. Kontu honetan ere erakundeek badute zer egina: geroz eta ekoizpen gehiago egin euskaraz, orduan eta errazagoa izango da zinemek horiek eskaintzea. 

Hala ere, multinazionalez badakigu zer espero dezakegun. Tokian tokiko zinemekin elkarlana errazagoa da. Gasteizen bertan badaude Florida eta Gorbeia zinemak, euskaraz dagoen gutxi hori eskaintzen dutenak.

Igandean zinemetan protesta egin zuten euskarazko filmak eskaintzeko eskatzeko. /Argazkia: Mitxel Elortza

Gomendio berririk baduzu?

Aste honetan zehar nire sare sozialetan eta Alea hedabidean ibili naiz aurkitutako ikus-entzunezko interesgarrien berri ematen. Batzuk oso aberasgarriak izan dira: haurrentzako "Nire aitaren dragoia" filma asko gustatu zait. Hainbat dokumental ere: Hamaika Telebistaren “Nor den nor”, edota Argiak euskarazko azpitituluak jarritako “Fabricando mujeres 2.0”.

Bestalde, Pantailaldiaren erronka zen euskaraz kontsumitzea baina baita sortzea ere. Nik aste honetan ipuin bat eskegi dut egunero nire Youtube-ko kanalean; askotariko gaiak jorratzen saiatu naiz eta familiei baliabide gehiago eskaintzen. Izan ere, ni aita izan naizenean ohartu naiz pantailekin dugun arazoaz, baliabide hain mugatuak daudela ikustean eta haurrak berak eskatzen duenean euskaraz ikusi eta entzun nahi duela. 

Hortaz gain, iaz Disney-eko dozena bat pasatxo abesti euskaratu nituen, eta kanalean bertan daude ikusgai. 

Euskaraldian parte hartuko duzu?

Bai, noski. Halako ariketek balio digute konturatzeko denok egin dezakegula zertxobait gehiago euskaraz bizitzeko. Hala ere, argi utzi nahi dut erakundeena dela ardura nagusia, eta ezin direla Euskaraldiarekin edota Korrikarekin konformatu; lan handia dago egiteko hizkuntzaren normalizazioan eta politika ausartagoetan.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskara
Lorpen baten berri: Nafarroako Museoan Irulegiko Eskua euskaraz bisitatu daiteke

Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]


2025-02-19 | Estitxu Eizagirre
“Kartzelara bidaltzen bagaituzte ere, hemen egongo da herri bat erasoen kontra defendatzeko prest”

Ilbeltzeko igande goiz batez jo dugu Baztanera. Eguzkiak oraindik ez du Lekarozko plaza argitu; bertan elkartu gara Garbiñe Elizegi Narbarte, Itziar Torres Letona eta Ernesto Prat Urzainkirekin. Itzaletan hotz egiten du eta umorez goxatu dugu lehen agurra, hogei urtean... [+]


“Euskarazko murgiltzea erasotzen ari dira PAI ereduaren zabalkundearekin”

Ingelera orduak handitu eta euskarazkoak murrizteko foru aginduaren kontrako helegitea aurkeztu du STEILAS sindikatuak. “Murgiltzea ataka larrian jartzen ari dira” salatu dute.


EITBren Bilboko egoitza aurrean kontzentrazioa egingo dute, zuzendaritza postuak euskalduntzea exijitzeko

"EITB euskalduna, zuzendaritzatik hasita!" lelopean, otsailaren 25ean egingo dute elkarretaratzea, asteartean, EITBko ELA, LAB eta ESK sindikatuek nahiz Aldatu Gidoia ekimenak deituta.


Lizarrako UPNk eskoletako bertsolaritza programa eten du

Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".


2025-02-18 | Mara Altuna Díaz
Scott Zuñiga, Estatu Batuetako tiktoker euskaltzalea:
“Euskara ikasteko nire superboterea da etengabe hitz egitea, lotsa alde batera utzita”

44 urte ditu, ama mexikarra, eta eskoziarra aita. Mexiko Berrian jaio zen, Utah-n hazi, eta duela hogei urte izan zuen euskararen berri, Cadizen Zinemagintza ikasten ari zela, norbaitek abizen euskalduna zuela esan zionean. Duela bi urtetik Donostian bizi da eta euskara ikasten... [+]


2025-02-18 | Antxeta Irratia
Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek hamabostaldia antolatu dute euskararen erabilera hauspotzeko

Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Otsailaren 22an itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz irekiko... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


“Botere judizialaren injerentzia” salatu dute Donostian, udaltzainen euskara eskakizunen auziaren harira

Euskarazko B2 eskakizuna zuten bi udaltzain lanpostu baliogabetu zituzten epaileek iazko urtarrilean, euskara eskatzea "diskriminatzailea" izan zitekeela iritzita; eta aitzineko astean, Donostiako Udalak aurkezturiko helegitea ez aztertzeko erabakia hartu du EAEko... [+]


Aski Da mugimendua Irungo Udalarekin bildu da: hizkuntza politika berri baten lehen urratsak?

Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]


‘Emaiezu hemengoa, emaiezu euskara’ leloa erabiliko du Nafarroako Gobernuak euskara sustatzeko kanpainan

Haurrak dituzten familiei egiten diete deia, bereziki. Seme-alabentzat onena nahi dugulako, etorkizunerako aukerak zabaltzea litzateke euskara ematea. "Eleaniztasunaren aldeko hautua egiteko gonbidapena da, euskara ematea batzea delako", esan du Ana Ollo Euskara... [+]


Txatbot hoberenaren bila

Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]


Eguneraketa berriak daude